No. 28,
Zaterdag 9 September 1911.
lie Jaargang
SOCIAAL-DEMOCRATISCH WEEKBLAD VOOR HET KIESDISTRICT SCHIEDAM.
De Moker.
Afd. Scliiedam S.D.A.P.
VERSPREIDERS
Fabriekskind.
De duurte.
Yan onze vroede vaderen.
ABONNEMENTSPRIJS:
35 cent per kwartaal
franco per post 40 cent
12 cent per maand t
Losse nummers 3 cent.
bij vooruitbetaling.
Redactie- en Administratie-adres
ürEBÖUW „CONSTANTIA".
Ingezonden stukken voor het eerstv. nummer moeten
u i t e r 1 ij k Dinsdagsavonds 9 uur in ons bezit zijn.
ADVERTENTIËN: 71/, cent per regel.
Arbeidersverenigingen 3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
is eiken Zaterdag verkrijgbaar
Te Schiedam: Nieuwsticht N.Z. 32.
Zalmstraat 22.
„Constantie.", Boterstraat 30.
Te Vlaardingen J. van Driel, Oosterdwarsstr. 27,
Aan bovengenoemde adressen worden ook abonne
menten aangenomen.
De abonné's worden verzocht bij adresverandering
daarvan kennis te geven aan de Administratie.
Partijgenooten
Het Bestuur, het niet noodzakelijk achtende alleen
daarvoor een huish. vergadering te beleggen, heeft be
sloten tot deelname aan de Kiesrechtbetooging op den
Rooden Dinsdag met één afgevaardigde.
J. van 't ZELFDE, Secretaris.
4000 MANIFESTEN voor den „ROODEN DINS
DAG" moeten a.s. DINSDAGAVOND 8 UUR de
stad in.
ALLEN OP POST.
Teer meisje moet er ten bedde reeds uit,
Ach, 't had nog zoo graag wat geslapen
En 't droomde daar juist nog zoo heerlijk en zoet
Dat 't was voor het welzijn geschapen.
Ach, 't is nog zoo vroeg, en buiten daar loeit
De stormwind, en klettert de regen
Maar vijf heeft de klok, en 't schepseltje zucht
„Heb 'k nu reeds mijn tijd uitgelegen
Dra staan dan d'r voetjes op koud steenen vloer
En huivering vaart door de leden,
Wijl vingertjes woelen in vodjes te dun
Om 't tengere lijfje te kleeden.
Nu haastig 'n stuk brood en wat koffie geslokt
Om dra dan door 't donker te schrijden,
Waar 't tegen den storm en het regen-geweld,
Met krachten der wanhoop moet strijden.
Zoo worstelt teer meiske al vragend dan voort
„Zal ik, of de storm het nu winnen
En, hijgend en bevend, in doorweekte kleedij
Zoo gaat zij fabriekspoorte binnen.
Uit „Opwaarts". M. II.
Deze zomer, welke zich kenmerkt door zijn groote
langdurige hitte, doet zich ook kennen door stijging
der prijzen van de levensmiddelen als gevolg van die
hitte.
Door de droogte, welke aan deze warme dagen
gepaard gaat, is aan den groei van vele plantgewas
sen ontzettende schade gedaan. Er is van alles zeer
weinig of in 't geheel niets. Wanneer men moeder
de vrouw hare gegronde klachten hoort uiten, vraagt
men zich onwillekeurig af waar moet het dezen win
ter naar toe N
Bijna alle eerste levensbenoodigdheden stijgen in
prijs. Bij kruidenier, melkboer, groenvrouw en slager
klinkt overal hetzelfde liedje: „Juffrouw, dit of dat
is zooveel opgeslagen," hetgeen meestal beantwoord
wordt met een„gut, alweer duurder, waar mot het
naar toe
Zoo wordt dus den arbeiders als gevolg van dezen
mooien zomer een extra dure winter voorspeld en
velen gaan met een bang hart den winter tegemoet.
Zij kunnen van het schijntje loon, wat verdiend wordt,
zich niet meer nog bezuinigen. De laatste jaren is
alles toch al zoo ontzettend in prijs gestegen en het
tekort daardoor toch al zooveel grooter geworden,
dat zij angstig afwachten wat of de naaste toekomst
voor hen brengen zal.
Want aan de stijging der prijzen op de eerste
levensbehoeften heeft geen evenredige loonsverhoo-
ging plaats gehad, zoodat het reeds bestaande tekort
noodzakelijkerwijs voortdurend grooter wordt.
Het groote leger van arbeiders, het proletariaat,
wordt dus steeds armer, steeds afhankelijker van hun
broodheer. Want door de vooruitgang in de tech
niek, door de vereenvoudiging in de productiewijze,
ontstaat een steeds grooter wordend aantal werkloo-
zen en is in den loop der jaren van lieverlede ont
staan een regelmatige werkloosheidvoeg hierbij
het aantal crisissen, welke zich steeds sneller herhalen,
dan blijkt voldoende er uit, hoe groot de moeilijk
heid is voor de arbeiders om zich een eenigszins
dragelijk bestaan te scheppen.
Zelfs de arbeiders, welke het voorrecht hebben
zoogenaamd vast werk te hebben, zooals bijvoorbeeld
de gemeentewerklieden, hun leven is ook slechts één
groote worsteling om van het loon wat verdiend
wordt te kunnen leven. En dit zijn dan nog de men-
schen, welke gerekend kunnen worden een eenigszins
bevoorrechte positie te hebben. De loonen der mees
ten varieeren van f9 afioof fii aan de reiniging,
tot fii a f14 aan gemeentewerken, de schandelijk
lage loonen der brugwachters) zullen we voor 't oogen-
blik er buiten laten.
Wanneer men van de beste loonen, die van f 13 a
f14, eens een woninghuur van f2 a f'2.50 aftrekt,
plus belasting en fondsgelden, wat blijft er dan over
om van te leven Dat wil zeggen, het gewone banale
arbeidersleven het leven van werken en slapen.
Het moet voor ieder, die onbevangen de zaken
durft bekijken, duidelijk zijn, dat alleen door een zich
ontzeggen van alles wat naar genot zweemt, van
dergelijke loonen geleefd kan worden.
We hebben nu van de begunstigden gesproken. Van
heri, welke in het harde werkersleven dan nog boven
hunne makkers uitstaan wat werkkring betreft, doch
nu de slovers, welke vandaag hier en morgen daar
werkendeze vormen zeker wel het grootste aantal.
Voor hen is het leven een en al zorg, om voor zich
en de zijnen het eten te verdienen. De onzekerheid
van bestaan voor hen is zoo enorm groot, dat dit
hen alle tijden drukt als een looden last.
.Hoeveel stille ellende wordt niet geleden door die
menschen, welke te kampen hebben met werkloos
heid Waar het verdiende loon nauwelijks toereikend
is om te kunnen leven is het vanzelfsprekend, dat
eiken dag als er niets verdiend wordt een periode
van gebrek intreedt. En toch moeten zij het leven
door, steeds worstelende tegen de vele .tekortkomin
gen waaraan zij blootgesteld zijn.
Het is daarom een gelukkig verschijnsel, dat onder
die oogenschijnlijk doffe massa beweging komt, dat
onder hen gevoeld wordt dat verzet moet komen
tegen die ondragelijke verdrukking.
Eenerzijds wordt door de vakvereenigingen macht
gevormd tegen de overheersching, anderzijds is het
de Sociaal-demokratische Arbeiderspartij, welke de
arbeiders oproept om verzet aan te teekenen tegen
de onderdrukking.
De vakbeweging, welke op economisch terrein den
strijd voert ter verhooging van loon en verkorting
van arbeidstijd, heeft gelukkig in ons land zich reeds
ontwikkeld in krachtige vormen.
Ontzettend zwaar is voor hen ook echter de strijd,
om dikwijls kleine verbeteringen te veroveren. Echter
de duurte der levensmiddelen maakt het voor de vak
organisaties gebiedend noodzakelijk, feller nog dan
voorheen hooger loon te bevechten, aangezien er
anders achteruitgang te constateeren is.
Immers als in dezen tijd de loonen stationair blij
ven, is er reeds achteruitgang.
Op politiek terrein wordt door de S. D. A. P. de
strijd tegen de ontrechting der arbeidersklasse ge
streden.
In de Tweede Kamer wordt door hen opgetreden
voor betere bezoldiging van rijkswerklieden en amb
tenaren. In den gemeenteraad staan zij eveneens op
de bres voor de belangen van het proletariaat.
Thans wordt in samenwerking van de S. D. A. P.
en het N. V. V., de landelijke centrale der Nederland-
sche vakbonden, strijd gevoerd voor het Algemeen
Kiesrecht, hetwelk veroverd moet worden, wil de
sociale wetgeving wat harder gaan dan tot nog toe.
Deze actie, bestaande uit een petitionnement, is haar
einde nabij en zal den I9en September de regeering
aangeboden worden, waaraan vergezeld gaat een mee
ting, met optocht.
Ieder, welke den I9en September, welke op Dinsdag
valt, in de gelegenheid is, verzuime niet deze be
tooging te bezoeken.
Op voor den strijd van het
ALGEMEEN KIESRECHT.
**De eerste zitting van September is altijd gezellig,
maar nu vooral. Eerst inzweren van zeven nieuwe
raadsleden, waarbij 3 wethouderstoen benoeming
van de raadskommissies, bij welke uitdeeling onze
partijgenoot De Bruin natuurlijk weer de roe kreeg
van den klerikalen Sinterklaasdaarna benoeming
van wethouders, waarbij de afgetreden familie weer
werd ingehuurd'; trekken der afdeelingen voor het
sektie-onderzoek volgde, enfin, 't was stemmen, stem
men und kein Ende. Vooral op de volle publieke
tribune was die langdurige stemmerij bron van veel
vermaak.
Bij de voordracht ter benoeming van vijf leden
voor het Burgerlijk Armbestuur maakte De Bruin
aanmerking op de samenstelling, waar van de tien
opgegeven na mep 4 van anti-revolutionairen en 4 van
katholieken waren ep daartusschen twee van min of
meer gematigd onverschilligen, maar geen enkel
sociaaldemokraat werd waardig gekeurd in deze kom
missie zitting te nemen. Een groot deel der burgerij
wordt dus ook nu weer stelselmatig geweerd, terwijl
juist in tal van andere plaatsen de sociaaldemokraten
hebben doen zien hoeveel zij voor armenzorg gevoe
len, hoe zij studie maken van het onderwerp en hoe
juist de sociaaldemokraten het zijn, die met de be
hoeften der bedeelden op de hoogte zijn. Waar het
Burgerlijk Armbestuur juist heeft op te treden, waar
hulp van kerkelijke zijde niet wordt verleend of wordt
gewenscht, ware het beter niet met geprononceerde
politieke figuren voor den dag te komen, van wie
spr. vreest of zij de taak van het Burgerlijk Arm
bestuur wel in den zin der wet zullen hunnen uit
voeren. Hij noodigt het kollege met grooten aan
drang uit nu eens klaren wijn te schenken en ronduit
te zeggen, waarom juist de sociaaldemokraten steeds
worden gepasseerd.
De voorzitter vond het achterdeurtje, dat de be
raadslagingen van het kollege geheim zijn en een
voorstel-De Bruin om de voordracht aan B. en W.
terug te zenden verkreeg de stemmen van alle niet-
klerikalen, op die van den vrijzinnig-demokratischen
wethouder Van Westendorp na, die alzoo het eerste
bewijs zijner dankbaarheid aan de klerikalen betoon
de, dat zij hem weer voor den raad hebben inge
huurd.
Toen kwam het voorstel, aan mevr. M. C. Boer-
Zonneveld ongevraagd eervol ontslag als onderwij
zeres te verleenen, omdat zij gehuwd is. Hierover
waren adressen ingekomen van de betrokken onder
wijzeres, van de afd. van den Bond van Ned. Onder
wijzers en van de vereeniging tot behartiging der
belangen der gehuwde vrouw, allen gericht tegen
het voorstel.
De heeren Koopman en Ris keurden het ontslag
af, omdat het belang van het onderwijs zich niet
tegen het toelaten der gehuwde vrouw verzet en het
onbillijk is iemand die 12 jaar lang de gemeente
heeft gediend zonder ernstig dienstbelang te ontslaan.
De verdedigers van het voorstel bij monde van
den voorzitter en den wethouder van onderwijs Gos-
linga verklaarden geen principieel debat te willen,
omdat dit enkele jaren geleden is gevoerd en de
heer Wittkampf verklaarde er nog bij, dat men maar
