No. 37.
Zaterdag 11 November 1911.
lie Jaargang.
SOCIAAL-DEMOCRATISCH WEEKBLAD VOOR HET KIESDISTRICT SCHIEDAM
De Moker.
De Commissie voor de Propaganda
Dure tijd.
Uit de Tweede Kamer.
ABONNEMENTSPRIJS:
35 cent per kwartaal i
franco per post 40 cent bij
12 cent per maand t
Losse nummers 3 cent,
bij vooruitbetaling.
Redactie- en Administratie-adres
GEBOUW „CONSTANTIA".
Ingezonden stokken voor het eerstv. nummer moeten
a i t e r 1 jj k Dinsdagsavonds 9 nor in ons bezit zjjn.
is eiken Zaterdag verkrijgbaar:
Te Schiedam: Nieuwsticht N.Z. 32.
Zalmstraat 22.
„Constantia", Boterstraat 30.
Te Vlaardingen J. van Driel, Oosterdwarsstr. 27,
Aan bovengenoemde adressen worden ook abonne
menten aangenomen.
De abonné's worden verzocht bij adresverandering
daarvan kennis te geven aan de Administratie.
dringt nogmaals bij partijgenooten en geestverwan
ten er op aan, haar te komen helpen voor de kiezers-
kweek.
Laat ieder.partijgenoot, welke over enkele vrije
avonden beschikt, zich hiervoor opgeven. Zaterdag
avond zijn de lijsten voor huisbezoek in „Constantia"
verkrijgbaar.
De tijden worden nijpend, schreven we in een
voorgaand nummer, en hoewel het arbeidersleven
altijd verre van rooskleurig is, wordt de toestand
thans onhoudbaar.
De stijging der prijzen op de levensmiddelen neemt
in de laatste maanden zoo snel toe, dat de arbeiders
den toch al reeds duurderen wintertijd met angst
te igemoet gaan.
Bij al de droeve ellende, waaraan de arbeiders hun
geheele leven blootgesteld zijn, komt als een waar
schrikbewind deze extra dure tijd.
De lage loonen, welke in normale tijden al ontoe
reikend zijn, veroorzaken in de arbeidersgezinnen een
voortdurend te kort. De vrouwen, welke er- mee moe
ten rondkomen, tellen dikwijls Donderdags hun laat
ste geld nog eens na en berekenen op welke manier
zij den Zaterdag kunnen halen, den dag, waarop dan
weer nieuw ontvangen wordt.
De kinderen leeren mede al vroeg! ontberenzij
moeten van jongs af er aan wennen onvoldoende
gevoed en gekleed te gaan en het is daarom dikwijls
niet te verwonderen, dat er onder de arbeiders nog
zijn welke meenen, dat het zoo hoort, zij zijn immers
niet anders gewoon. Als kind moeten zij dikwijls
reeds door een of andere bijverdienste het inkomen
helpen vergrooten. In plaats van een zorgelooze jeugd,
waarop het als kind aanspraak mag maken, moeten
zij reeds voort, wordt reeds op hun jonge lichaampje
beslag gelegd.
Ook hier te Schiedam kan men zien hoe de jeugd
van een kind niet moet zijn. Wanneer men 's mor
gens vijf of zes uur de fabriekswijken doorgaat, dan
ziet men ze, de toekomstige werkers, de lompen
proletariërs, graaiend in hoopen koolasch, ten einde
wat brandstof thuis te kunnen brengen.
Zoo gaat van vele kinderen de jeugd voorbijeen
gevolg van het ontzettende tekort wat thuis heerscht.
Dat de tijden thans echter bijzonder moeilijk zijn,
blijkt wel uit de berichten, dat verschillende patroons
gedurende de wintermaanden een toeslag geven op
het loon, om de arbeiders door de moeilijkste maan
den heen te helpen.
Toch echter wordt nog ontkend, dat er nood-toe
stand is
Minister Heemskerk, de premier der christelijke
regeering, meende, dat zoolang, evenals in Rusland,
de menschen nog niet bij den weg neervielen, de
prijsstijging op de levensmiddelen nog van weinig
beteekenis was.
Zoo wordt in verschillende gemeenteraden in trou
we navolging op gelijke manier gespróken en ook
wordt in diverse christelijke blaadjes op zalvenden
toon de toestand goed gepraat en onder allerlei
drogredenen de goedgeloovige lezers verteld, dat zoo
lang circus of kinematrograaf nog druk bezoek heb
ben er nog geen reden tot klagen is.
Werft abonnees voor „De Moker".
Doch de cijfers zeggen he zooveel te duidelijker.
Zoo bleek uit de prijsnoteering van de Delftsche
coöperatie dat, in vergelijking met het vorige jaar,
de prijzen van kruidenierswaren thans zijn
Bruine boonen
4
cent
Witte boonen
Capucijners
7
Groene erwten
4
Gort
Boekweitengort
Havergort
gelijk
Leidsche kaas
Zoetemelksche kaas 20
Koffie
Margarine
gelijk
Roggemeel
Tarwebloem
Boekweitenmeel
Patentolie
6
Raapolie
6
Rijst
6
Soda
gelijk
Stijfsel
Stroop
Witte suiker
6
Basterd suiker
6
Thee
Vermicelli
Witte Bristol zeep
Groene zeep
Daarbij zijn de groenteprjzen, volgens officieele
marktberichten, gestegen met 50 tot zelfs met meer
dan 100 procent, vergeleken bij het vorige jaar, en
't is ook volstrekt nog niet zeker, dat de broodprij
zen, die de laatste maanden al eenigermate stegen,
nog niet meer omhoog zullen gaan, omda^ de be
richten over beperkten graanvoorraad blijven aan
houden.
Hoe is dus de algemeene toestand
Dr. Moquette berekende, dat het middelmatig nood
zakelijk verbruik voor een gezin van man, vrouw en
drie kinderen te Amsterdam en de andere plaat
sen zullen in dit opzicht zeker weinig verschillen
was gelijk aan de volgende hoeveelheid:
Prijzen in
Brood (16 st. per wee
k)
Aardappelen (15 kop)
Groenten
Boonen en erwten (3
kop)
Gort (1 kop)
Vleesch en vet
i-75
1.85
Margarine
Melk en karnemelk
Meel (2 pond)
Suiker (2 pond)
Koffie
0-35
0.55
7.67
Daaruit blijkt dus, dat alleen op deze allernood
zakelijkste levensbehoeften reeds sedert het vorig jaar
f 1.37 en sedert 1909 zelfs f 1.93 per week meer moet
worden betaald.
Reken daarbij de stijging in andere verbruiksarti-
kelen en in de woninghuren, dan kan ieder nagaan,
dat armoede dreigt in menige arbeiderswoning, want
tegenover de verzwaring van den levenslast staat
geen verlichting door evenredig hooger inkomsten.
Wat is nu de oorzaak der prijsstijging
Het „Handelsblad" van 15 Sept. schrijft daarover
het volgende o.a.
doch voor de meeste producten werd ons als
reden opgegeven de trusts, die, ook als er slechts
juist genoeg is voor de consumptie en er van te kort
nog geen sprake is, toch de prijzen stelselmatig
weten op te drijven. Zelfs wanneer er overproductie
is, gebeurt dit nog, zooals op het oogenblik bijvoor-
ADVERTENTIËN: 71/» cent per regel.
Arbeidersverenigingen 3 cent per regel.
Bjj abonnement belangrijke korting.
Gedenkt trouw den Steunpenning.
beeld het geval is met de krenten, waarvan deGriek-
sche bankiers, die dezen oogst in handen hebben,
slechts het juist benoodigde voor den export be
schikbaar stellen, om den prijs niet te doen dalen."
Zietdaar de werkelijke oorzaak der duurte. Niet
zooals zoovele goedgeloovige domme arbeiders zich
wijs laten maken, dat het door de verhooging der
loonen komt, neen, louter de winsthonger van het
kapitalisme drijft de prijzen zoo omhoog.
Meedoogenloos wordt in duizenden arbeidersgezin
nen grooter gebrek gebracht, enkel en alleen om het
dividendcijfer weer idem zooveel hooger te doen zijn.
Wat wordt hiertegen gedaan merkten we reeds op.
Door enkele patroons wordt een toeslag gegeven,
het meerendeel doet echter niets en wat gegeven
wordt is zeer onvoldoende.
Zoo bijvoorbeeld de gemeente alhieraan gemeen
tewerken wordt een loonsverhooging gegeven van
plm. 60 cent. Al is het wat, in verhouding tot de
prijsstijging zijn de arbeiders er toch nog minder
aan toe dan het vorige jaar.
Maar aan den reinigingsdienst worden alleen de
loonen van f 9 verhoogd, omvattende ongeveer een
man of vijf. De andere werklieden, welke een week
loon hebben van fu, waar misschien nog wel eens
iets bijkomt aan premies of zoo, deze loonen zijn vol
gens den heer Lagerwey zoo gunstig, dat zij niet
voor verhooging in aanmerking komen.
Het Burgerlijk Armbestuur heeft den treurigen
moed, om de woninghuren van het Proveniershuis
met 15 i 20 cent „te verhoogen, zoodat men aan dien
kant al blijk geeft van weinig te voelen voor den
nood-toestand waarin de arbeiders verkeeren.
Zoo is toch altijd de arbeidersklasse de dupe van
eiken misstand en geloof die burgerlijke ekono-
men toch 't is nuttig en noodig in hun stelsel.
Als de speculanten de prijzen opdrijven en de over-
groote massa van 't volk met gebrek straffen, dan
heet dat in 't belang der maatschappij
Als duizenden kinderen ten gronde gaan door ge
brekkige verzorging, dan heet dat in 't belang der
maatschappij
Als groote groepen arbeiders door werkloosheid in
bittere armoede gedreven worden, dan zal het even
wicht der productie worden hersteld dan heet dat
in 't belang der maatschappij
En als de Amerikaansche spoorwegkoningen op
handige wijze onze couponknippers eenige millioen-
tjes afhandig weten te maken, jammert de gansche
burgerpers over een „nationale ramp".
Zoo geldt het medelijden en de zorg in onze kapi
talistische maatschappij alleen 't kapitalisme.
Is er meer noodig, om de arbeiders duidelijk te
maken, dat zij, de verworpelingen, 'de lastdragers,
van de bereidwilligheid der machthebbers niets heb
ben te hopen
Alleen door eigen kracht, door krachtige, stevige
organisatie in vakbond en politieke partij zal verbe
tering moeten komen.
Door dag aan dag te werken voor het socialisme
zal er een tijd komen, dat
dure t ij d e n
tot de onmogelijkheden zullen behoor en.
Makkers, maakt dat het leger van het georganiseer
de proletariaat steeds grooter wordt.
Op voor het
Socialisme!
De Militiewet.
De strijd van vóór- en tegenstanders van een volks
leger duurt reeds eenige jaren. De eersten willen op
den duur de verdediging der nationale onafhankelijkheid
opdragen aan een weerbaar volk, de tweede groep wil
van het leger maken een afzonderlijke kaste, een werk
tuig in hunne handen, geschikt om daarmede hunne,
dat zijn de kapitalistische belangen te verdedigen naast
de verdediging van het vaderland. Deze laatsten willen
Steunt ,.De Moker" door uwe advertentiën.
12
yy
yy
1
yy
1
yy
10
yy
yy
30
yy
2
yy
2
yy
1V2
yy
yy
yy
yy
2
yy
1
yy
yy
yy
10
yy
2
yy
2
yy
2
yy
1.909
1910
1911
1.76
1.84
1.92
0.51
0.60
0.72
0.30
0.40
0.75
0.45
0.60
0.821/2
O.IO
0.10
0.12V2
Rijst 11/2 pond)
0.09
0.09
0.12
1.70
0.40
0.50
0.50
0.80
0.82
0.92
0.16
0.16
0.20
0.44
0.46
0.56
0.40
7.11
9.04