Ditj es en Datjes.
Vakbeweging.
Algemeen Kiesrecht en Sociale Wetgeving.
„Constantia". De groote zaal van „Constantia"
zal voortaan ook des Zaterdags- en Zondagsavonds
geopend zijn.
Wij wekken met aandrang onze lezers op, hun verblijf
in „Constantia" te kiezen in het eigen gebouw, dóór
en vóór de arbeiders in stand gehouden, daar moeten
de arbeiders hun verblijfplaats zoeken
Nog zoo slecht niet. Dat er nog wel goede zaken
te Schiedam gemaakt worden, bewijst het jaarverslag
over 1911 der Naaml. Vennootschap „Van Deventers
Glasfabrieken", waaruit blijkt, dat het bedrijfskapitaal
is uitgebreid met 275.000.zoodat het thans bedraagt
f 885.000.—.
Ondands den warmen zomer, waardoor de productie
gedrukt werd, zijn de resultaten van het bedrijf be
vredigend.
Het voordeelig saldo der exploitatierekening bedroeg
f 172.039, waarbij komt aan interest f 488. Het netto
winstcijfer beloopt, na afschrijving van f 25.000 een
bedrag van f 147.527. Er kan weder een dividend worden
uitgekeerd van 10 pCt. Op de rekening reserve wordt
dan, na aftrek van tantièmes, aan de directie en be
drijfsbelasting, een bedrag geboekt van f 38.720.
We keken wel wat vreemd op, toen we deze cijfers
onder de oogen kregen. Toen het vorig jaar de organisatie
der Glas- en Aardewerkers een aktie op touw zette
voor afschaffing van den nachtarbeid op Zondag, werd
door de fabrikanten de geheele ondergang van het bedrijf
voorspeld. Hemel en aarde werden er voor bewogen.
De Zondagsnachtarbeid werd intusschen afgeschaft en
de ondergang Er wordt in het verslag zelfs met geen
woord over gerept.
Voor de zooveelste maal werd dus een patroons
praatje finaal den bodem ingeslagen. Het was niets
anders dan onwil die hen parten speelde.
Want de arbeid der glasblazers bracht ook nu nog
een lieve winst
De loonen der gemeente-reinigers. Het Schied.
Volksblad acht zich verplicht, nogmaals op de bekende
zaak terug te komen en wil persé goedpraten de
bewering dat het niemand méér aangenaam was,
dat in den raad het boorstel-De Bruin verworpen is
als den voarsteller zélf.
De heele Goslingaiaansche toon van het artikel waarin
de platte, nietszeggende, persoonlijke van Van Katwijk
als „volkomen juist" in bescherming wordt genomen,
doet ons van beantwoording van het stuk afzien.
Slechts een enkele opmerking over dezen zin
„De belangen der gemeentewerklieden zijn aan
den Gemeenteraad, in zijn tegenwoordige samen
stelling, zeer wel toevertrouwd. In het laatste jaar
zijn de loonen van alle werklieden in meerdere of
mindere mate verhoogd en ook de loonen der brug-
en sluiswachters zijn zeer in hun voordeel herzien."
Als men nu weet, dat over de verhooging van de
loonen der brug- en sluiswachters, eveneens door De
Bruin voorgesteld, een even hardnekkige strijd is gevoerd
als over de loonen der reinigers nu en dat juist de
heftige tegenstand kwam van de rechtsche raadsleden,
dan heeft men wederom een beeld van de wijze, waarop
de driestar-schrijver van het Schied. Volksblad de zaken
op hun kop weet te zetten
Ten slotte nog dit
„Er lag een voorstel van B. en W. ter tafel
waarin niet slechts het maximum-, maar ook het
minimum-loon hooger was gesteld. De voorspellingen
en beschuldigingen van den heer De Bruin, dat de
wijziging van het werkliedenreglement een kapstok
was om deze zaak aan op te hangen en dat de
loonsverhooging daardoor op de lange baan geschoven
werd, waren falikant uitgekomen. Elk ander lid zou
in zulk een geval aan het college zijne verontschul
diging hebben aangeboden en, na met voldoening
te hebben geconstateerd dat B. en W. zijn voorstel
overnamendat zelve hebben ingetrokken.
Wij cursiveeren enkele woorden, die in lijnrechten
strijd zijn met het eerste beweren van den schrijver,
„dat de rechtsche raadsleden, welke eerst vóór het
„voorstel-De Bruin hadden gestemd, later tegen stemden,
„omdat van B. en W. een voorstel van wijdere strekking
„was ingekomen."
Na de door De Bruin uitgelokte verklaring van den
heer Lagerwey, dat ook het voorstel van B. en W. niet
de bedoeling had, welke men om z'n schaamte te
bedekken, er aan wilde toekennen, kan het 6". V. zijn
leugen niet handhaven en moet erkennen, dat het voorstel
de Bruin door B. en W. is overgenomen.
Daarom dus viel voor De Bruin niets in te trekken
maar B. en W. hadden ruiterlijker moeten zijn. Maar
aan hèn kan het 5. V. geen verwijt richten en daarom
wordt De Bruin als hoofd van Jut gekozen
Kinderlijk vermaak
Concours te Dordrecht op den len Pinksterdag. De
muziekvereenigingen „Voorwaarts" te Vlaardingen,
„Kunst en Strijd" te Schiedam, „Tot Steun in den
Strijd" te Rotterdam (Charlois) en „Kunst en Strijd"
Denkt ge wel om den Steunpenning
te Rotterdam, hebben voor het concours, uitgeschreven
door den Nederlandschen Bond van Arbeiders-Muziek-
vereen., een boottocht georganiseerd naar Dordrecht.
Deze boottocht zal opgeluisterd worden door muziek,
te geven door genoemde vereenigingen.
De prijs is 50 cent per persoonkinderen beneden
12 jaar half geld. Zie verder de groote biljetten. Kaarten
verkrijgbaar bij de besturen der bovengenoemde veree
nigingen en bij de commissie. Te Vlaardingen bij den
heer J. v. Driel, Oosterdwarsstraat 27 en te Schiedam
bij den heer A. Pinster, Oosterstraat 22.
SPLINTERTJES.
De heer Marchant moet ten stelligste ontkennen dat
de aarde rond is. Ook zou hij zeker weten, dat zij
niet draait.
Wie het anders zegt, weet er, naar zijn meening,
geen snars van.
De vrijzinnig-demokraten zijn zóó bijster gelukkig met
het succes hunner openbare vergadering, dat ze het niet
noodig vinden vóór 1913 nog iets te doen.
Men verwacht, dat hun kandidaat bij eerste stemming
de reis naar de kelder met glans halen zal.
De zielsbedroefde kiezers van district III moeten voor
nemens zijn de heer Van der Drift bij zijn aftreden als
gemeenteraadslid een herinnerings-medaille aan te bieden.
Men denkt als beeld en vetkooper te kiezen met het
randschrift„Spreken is bilver, maar zwijgen is goud."
In anti-revolutionaire kringen heeft de mededeeling
van het Schied. Volksbladdat het niet met de Moker
zal debatteeren groote instemming gevonden.
De broeders hebben nooit veel pleizier van de Moker
gehad en vinden het veel gezelliger onder elkaar op
socialistischen onzin te sabbelen.
De Moker is echter heelemaal uit 't veld geslagen.
In glasblazers-kringen heeft het veel genoegen gewekt,
dat van Deventers glasfabrieken een zuivere winst van
ruim honderd zeven en veertig duizend gulden hebben
gemaakt.
Nu de aandeelhouders 10 pCt. krijgen zijn de arbeiders
overtuigd, dat de heeren het nog wel een jaartje probeeren
willen met het bedrijf voort te zetten.
Prachtige groei 1 Verschenen is het vijfde verslag
over den toestand en de verrichtingen van het Ned.
Verbond van Vakvereenigingen. Het loopt over twee
jaren: van 1 Januari 1910 tot 31 December 1911.
Met groote voldoening konstateeren wij, dat de regel
matige en vrij snelle groei van het N. V. V., d. i. van
de moderne vakbeweging, ook in de beide verslagjaren
onafgebroken voortduurde.
Wij moeten volstaan dit verheugend feit te doen
blijken uit de volgende mededeelingen uit het belangrijk
boekdeel van meer dan 120 pagina's.
Bij het N. V. V. waren aangesloten
1910 bracht dus een aanwinst van 3492 leden (8.6 pCt.),
1911 een van 8115 leden (18.39 pCt.) De toename van
het ledental in 1911 overtreft die van elk der voorgaande
jaren. Zelfs in het eerste bestaansjaar van het Verbond,
toen, voornamelijk door de aansluiting van 7 bonden,
het ledental plotseling van 18960 op 26277 steeg, was
de aanwinst niet zóó groot. Vlugger dan wij durfden
hopen, is het ledental van 50.000 overschreden.
„Het Vakverbond omvat slechts een deel van de
Nederlandsche vakbeweging. Maar het overwicht van
dat deel wie durft het ontkennen nam in deze
twee jaren weer belangrijk toe. Van de kracht en de
macht onzer vakbonden wordt in toenemende mate het
wel en wee van de Nederlandsche arbeiders, de inhoud
hunner arbeidsvoorwaarden afhankelijk. Het Vakverbond,
dienaar van de bonden, maar tevens het middelpunt
van hun gemeenschappelijk streven en de uitdrukking
van hun aller macht, zag de uitstekende positie, welke
het vanaf zijn oprichting inneemt, versterkt".
Wanneer men in de veronderstelling verkeert dat er
nog iets te verwachten is van het Christelijk Kabinet
ten gunste der arbeidersklasse, dan kan dat gerust als
een droombeeld beschouwd worden. Mooie grootsche
beloften tegenover hun kiezers, wanneer zij de stemmen
moeten hebben van de christelijke arbeider, maar zoodra
zij gekozen zijn keeren de heeren de arbeiders den rug
toe en lappen al die beloften aan hun laars, om dan
zich gezamenlijk te scharen rond de brandkast, opdat
er geen cent uitgaat voor sociale hervormingen.
Op de laatst gehouden jaarvergadering, van „Patri
monium" 1617 April, onder voorzitterschap, van den
heer van Vliet, het bekende arbeider-kamerlid, werd
onder groote blijdschap medegedeeld dat met de indie-
Is „De Moker" niet ons beste propaganda-middel
ning van Minister Talma's verzekeringswetten en het
Tarief, een paar hoofdpunten van Patrimoniums-program
waren ingelost. Tevens deelde de heer van Vliet nog
mede, in goed vertrouwen te zijn betreffende het gezins
hoofden-kiesrecht, en daar mede gelijkgestelden maar
eerst, sociale-wetten, en dan het kiesrecht vraagstuk,
zei de heer van Vliet.
De socialisten kregen natuurlijk weer de schuld, omdat
zij wilden verhinderen dat van deze wetten voor 1913
iets tot stand zal komen. Daarom riep de leider de
Christelijke arbeiders in 't geweer, om gezamelijk actie
te gaan voeren voor Talma's sociale wetten. Het is
gezonde taal niet waar, vooruit gij willooze werktuigen,
slaven van den arbeid, in 't gewqer voor de bezittende
klasse en tegen uw eigen klasse.
Het zal de Christelijke arbeiders zuur opbreken, wan
neer de genoemde ontwerpen eens wet werden, want
niet de bezittende klassen betalen het gelag, maar gij,
die niets hebt als uw arbeidskracht betaald met een honger
loon, het moet komen uit uw leege zakken christelijk of
niet. De houding der laatste dagen van de regeering
bewijst, dat het hun geen ernst is, om iets te doen voor
de nooden van het volk.
Hoe zij den moed hebben, hoe ze het aandurven, is
onbegrijpelijk, waar blijft dan toch, het gevoel van men-
schen-liefde, het is in één woord schande, het kapita-
lisch karakter - ligt er duinen dik op, ter wille van
hun klasse-belang, vertrappen zij hun christelijke
overtuiging zoo diep, dat men ziende blind is, wan
neer men de daden der laatste dagen van het Christe
lijk kabinet niet brandmerkt als oer-conservatief.
Dank zij het krachtig optreden der socialtstische kamer
leden, betreffende de bakkerswet. De eisch voor afschaf
fing van nachtarbeid voor de bakkers, schreeuwt om
inwilliging, maar de heeren zijn hoorende-doof, zij gevoelen
het niet of daar duizenden gezinnen onder lijden, niet
hün vrouwen en kinderen zijn het, die daarmee gebaat
zijn. Deze houding der regeering kenmerkt scherp het
klassenkarakter. Hoe durft men nog te spreken, over
die verfoeide klassenstrijd, die het socialisme aanwijst.
Den heer Lohman, de meest felle klassestrijder voor de
bezittende klasse, spuwt al zijn haat uit tegen het
klasse-strijdende proletariaat. Het is uit den booze,
roepen de klerikale brandkastbeschermers, wanneer de
arbeiders(sters) zich scharen achter de roode vaan, om
recht en om brood. Teekenend is de houding der
regeering hoe zij tracht door allerlei omwegen af te
komen van de motie Troelstra, welke 200 koperen centen
pensioen voor den ouden afgebeulden arbeider vraagt.
Of men de moed zal hebben, wanneer de motie in
behandeling komt, haar te verwerpen, wij weten het
niet, maar we zijn niet gerust. Durf heeft de regeering
genoeg, om te spelen en te sollen met dit zeer ernstig
arbeidersbelang, dat heeft zij voldoende bewezen.
Evenzoo met het kiesrecht-vraagstuk.
Men is nog niet voldoende overtuigd, van de wil en
de ernst die er leeft in het volk, welke het Algemeen
Kiesrecht voor mannen en vrouwen eischt.
Laat het daarom voor ons een aansporing zijn
om steeds krachtiger te strijden voor dit stuk volks
recht. Laten wij zorgen met den Rooden Dins
dag zooveel mogelijk vrij te zijn, om te mani
festeeren en het kiesrecht te eischen, een wapen
dat we noodig hebben om iets te kunnen veroveren in
't belang der arbeidersklasse, er is geen sociale wetgeving
in naam te verwachten van een regeering liberaal of
klerikaal.
Men kan zeer zeker in sommige gevallen voor de
democraten in liberale kringen iets meer gevoelen dan
voor den klerikaal, bijvoorbeeld de onderwijs-kwestie en
het kiesrecht, maar men moet niet al te veel vertrouwen
op hun ernst. Men zal zich nog wel kunnen herinneren
de houding der vrijzinnigen in den Amsterdamschen
Raad. Daar hielpen ze mede, door middel van hun stem,
den heer de Vries, ant. rev., benoemen tot Wethouder
van Onderwijs. Trots de belofte met bezuiniging op het
militarisme, zijn ook onder hun bewind de millioentjes
gestegen voor leger en vloot.
Zij kunnen ook niet anders handelen, omdat zij zich
één gevoelen met de bezittende klasse.
Alg. kiesrecht is ook de leus in het vrijzinnige kamp.
Of men veel vertrouwen kan schenken, aan den ernst
die er leeft voor het kiesrechtvraagstuk der vrijzinnig
democraten, natuurlijk niet. En wel daarom, omdat zij
slippendragers zijn van de meest reactionaire konserva-
tieve elementen, de vrijliberalen.
Met een partij die ten allen tijde de democratie
vermoord, zullen de vrijzinnig-democraten en de Unie
liberalen den strijd aanbinden in 1913 tegen de christelijke
coalitie, om den politieken buit. Daarom, arbeiders(sters),
laten wij zorgen hen de rekening thuis te sturen met de
Kamer-verkiezingen in 1913. Onze strijd gaat
noch tegen rechts, noch tegen links, maar tegen het
kapitalisme en voor het socialisme. Er is geen sociale
wetgeving te verwachten voor en aleer het algemeen
kiesrecht is veroverd.
Vooruit dus, in drommen van duizenden, met September
naar Den Haag.
Op voor den Rooden Dinsdag voor Algem. Kiesrecht
voor mannen en vrouwen.
NOOIT doet ge voor „De Moker" te veel
1 Jan. 1906 11 organisaties met 18960 leden
1907 18 26227
1908 24 32270
1909 27 36623
1910 27 40628
1911 28 44120
1912 32 52235