SCHNAPPS
IT'S GIN
Be sure its H ENKES
the genuine
Dutch >0;
Schnapps
kledij. En zoals op het etiket van de fles jenever het woord
Schiedam duidelijk leesbaar moet zijn, mag op de kleding het
randschrift 'Printed by Vlisco, The Netherlands' niet te
ontbreken.
Waaraan de tentoonstelling meer aandacht geeft dan het boek
is de aankomst van de Nederlandse jenever in Ghana. Dat de
VOC daarin de hand heeft gehad is evident. Met textiel,
speciaal voor de handel op Afrika vervaardigde kralen, staven
ijzer en buskruit was jenever een gewild handelsartikel.
Jenever werd door de bemanning van de handelsposten van
de VOC ook onmisbaar geacht. Al was het alleen maar om de
eenzaamheid te verdrijven. Berichten over dronkenschap van
compagniesdienaren, insubordinatie en geweldplegingen
onder invloed van het edel nat zijn bekend van Fort Elmina in
Ghana tot Decima in de baai van Nagasaki en alles
daartussen.
Verondersteld wordt dat de jenever een bedenkelijke rol heeft
gespeeld in de slavenhandel. Dmitri van den Bersselaar heeft
daarvoor geen aanwijzingen gevonden in Ghanese en
Nigeriaanse bronnen. Wel wordt rum in dit historisch verband
genoemd. Logisch misschien. De transatlantische slavenroute
liep van de westkust van Afrika, naar het Caraïbisch gebied,
de plaats van herkomst van de rum. Wel is het opmerkelijk
dat de - eerste - grote bloeiperiode van Schiedam tussen 1720
en 1795 precies samenvalt met de hoogtijdagen van de
slavenhandel.
Hierin vervulden de Schiedamse branders en distillateurs geen
directe rol, althans geen rol die vanuit de beschikbare
bronnen in Afrika en Liverpool, als belangrijk bestuurlijk
centrum van de slavenhandel spreekt. Mogelijk valt een eerste
beeld te verkrijgen uit onderzoek in de archieven van de
Middelburgse Commercie Compagnie die in de slavenhandel
een heel grote en bedenkelijke rol speelde. Ook een aspect
dat nadere belangstelling verdient zijn de belangen van
Schiedamse distillateurs in Suriname. Want, om met hetzelfde
aplomb als de directeur van de Mondriaan Stichting Gitta
Luiten (zich beroepend op geraadpleegde 'deskundigen') te
kunnen spreken van 'de beladen rol van Schiedamse jenever
in de slavenhandel', of het tegendeel daarvan vergt een even
grondig onderzoek als dat wat nu verricht is door Dmitri van
den Bersselaar. Mocht hierin resultaat worden geboekt dan
houden de bezoekers van het Jenevermuseum en lezers van
Musis dit zeker tegoed.
303 Musis
I miM I»' wiv».l iJhlll»)
King of Drinks, Schiedam jenever in Ghana, Jenevermuseum,
Lange Haven, Schiedam van 13 oktober tot en met 9 december
The King of Drinks, From modernity to Tradition, Dmitri van den
Bersselaar, Engelse uitgave, Uitgeverij Brill, Leiden/Boston
ISBN 978 90 04 16091 0, 69,-
King of Drinks, Schiedamse jenever in Ghana,
Dmitri van den Bersselaar, Nederlandse uitgave, Stichting Musis
ISBN 978 90 73677 II 1 m
Twee advertenties, refererend aan de sterke geneeskrachtige
kwaliteiten van de Schiedamse jenever en jenever als rituele drank
waarvan het drinken ondergeschikt is.
H£HKt
new***.
