Een slagerij
in art-decostijl
US!!!!!
Jef Jansen
Op 14 februari openden
Edith Kuitert en haar
echtgenoot wethouder
Yorick Haan in Schiedam
aan het Broersveld 159b
een nieuwe natuur
voedingswinkel onder de
naam VRIJ. In dit bijzondere
pand was tot 1990 Slagerij
Poot gevestigd. Jef Jansen
van het Gemeentearchief
Schiedam gaat in op de
bouwgeschiedenis van de
slagerij in art-decostijl.
Gedeelte van de bouwtekening ingediend bij het gemeentebestuur van Schiedam in 1926.
(Fo to: Gem een tearchief Schiedam
In 1926 deed Jakob Poot bij het gemeentebestuur het verzoek
de panden Broersveld 159-161 te slopen en daarvoor in de
plaats een winkel met woonhuis te bouwen. Jakob Poot
was geboren te Vlaardingen in 1881 en kwam in 1899 naar
Schiedam. Zijn beroep: vleeschhouwer. In 1903 was hij
begonnen met een slagerij aan het Broersveld. Hij trouwde
in 1904 met Klazina Petronella Sentel, waarna hij de grond
legger zou worden van drie generaties slagers.
Bij het verzoek behoorde een bouwtekening van een pand
met vier traveeën, een verdieping en een zolderverdieping
met een dakkapel. Qua bouwruimte strekte het pand zich
uit van het Broersveld aan de voorzijde tot aan de Baan aan
de achterzijde. Het hele complex bestond uit een winkel,
woonhuis, werk- en slachtplaats met stalling en drie vrije
bovenwoningen.
De architect van het complex was N. Krabbendam. Nicolaas
Krabbendam was geboren in Schiedam op 20 mei 1885 en
was door zijn huwelijk met Jannetje Poot de zwager van
de opdrachtgever. In het bevolkingsregister vermeldt zijn
gezinskaart als zijn beroep timmerman. In 1927, een jaar
na de aanvraag van de bouwvergunning, verhuisde hij naar
Waddinxveen.
Vergelijking van de oorspronkelijke tekening met de huidige
gevel leert dat bij de winkelpui is afgeweken van het
oorspronkelijke plan. Op de oorspronkelijke tekening zijn
namelijk twee grote etalageramen te zien met rechts daarvan
de ingangspartij van de winkel en links twee deuren naar
de bovenverdieping. De huidige winkelpui was niet op de
bouwtekening te zien. Het corpus van het gebouw is echter
ongewijzigd gerealiseerd.
Zoals kunstcriticus Cees van der Geer destijds al opmerkte,
heeft het pand kenmerken van de Amsterdamse school,
zonder daarvan echter een volwaardige representant te
zijn. De Amsterdamse school, die tussen 1913 en 1930 werd
toegepast, kent plastische vormgeving van diverse vlakken en
gebruik van baksteen in decoratieve vorm. Decoratie in deze
school is erg belangrijk, behalve door middel van baksteen ook
met natuursteen en gietijzer. In dit geval bestaat de decoratie
uit metselwerk in verschillende verbanden, maar vooral uit de
houten winkelpui met twee sierlantaarns met glas-in-lood in
art-decostijl. Daar tussenin wordt in decoratieve belettering
de naam van de slagerij weergegeven. Ook bij de art-decostijl
was het belangrijkste een fraaie decoratieve buitenkant.
Maar niet alleen de buitenkant werd gedecoreerd, ook het
interieur, ook met glas-in-loodlantaarns en met een decoratief
plafond in achter-glastechniek. Van der Geer wijst er op dat
de art-decostijl van dit pand doet denken aan het toenmalige
interieur van het Passagetheater, een creatie van de architect
Pieter Sanders. Wat hij echter niet vermeldt is dat dit theater
pas acht jaar later zou worden opgeleverd. Het slagerijpand
was toen in ieder geval in Schiedam een unicum.
Dat het pand zo gaaf is bewaard hebben we aan de bouwheer
te danken. Zijn zoon moest beloven niets aan het pand te
veranderen, een belofte die hij vervolgens eiste van zijn eigen
zoon, de kleinzoon van de bouwheer. De gave staat van het
pand was met de bouwkundige kwaliteit in 1979 voor de
Historische Vereniging reden om het een restauratieschildje toe
te kennen. Tot nu toe is dit het enige van oorsprong twintigste-
eeuwse pand dat voor deze onderscheiding in aanmerking
kwam. Helemaal gaaf is het pand echter niet meer. Na de
sluiting van de slagerij in 1990, verdween de decoratieve
belettering Jb. Poot van de gevel.
25 Musis
