Polhuis
Family Affairs begint met een strakke
rij van 55 foto's van het gezin Polhuis
in de jaren I960 en '70, gemaakt
door de vader van het gezin, de
amateurfotograaf L P Polhuis. De serie
Particulier Domein toont hoogtepunten
en alledaagse momenten uit het
gezin. We zien zoon Harm blij met
een rode step, vader en moeder in een
astmakliniek in Davos, dochter Hanneke
op haar kamertje, Sinterklaassurprises
en vakantietaferelen. Dit alles in mooie,
strakke composities alsof Polhuis
daarmee het gezin aan een stereotype
wilde laten voldoen. Een enkele foto
bevat veel informatie, het vertelt het
hele verhaal. Dat past natuurlijk ook in
een tijd, waarin er slechts enkele foto's
gemaakt werden en niet zo veel als
nu. Die ene enkele foto moest dan ook
wel alles in zich hebben. Dus goede
voorbereidingen waren noodzakelijk en
niets werd aan het toeval overgelaten.
Maar dat hoorde ook bij Polhuis zelf,
getuige de volgetypte multomapvellen
met nauwgezette voorbereidingen
voor een geplande reis naar Italië.
Het fascineerde zijn schoonzoon, de
Schiedamse kunstenaar Peter Hellemons
(1957) dermate, dat hij in de huid kroop
van Polhuis en met zijn eigen gezin die
reis ging maken. Hellemons maakte
foto's, op de tentoonstelling te zien in de
series De Reis I en De Reis II. Hellemons
foto's zijn veel losser, snapshotachtig en
daardoor passen ze meer in deze tijd.
Tegenwoordig is het veel makkelijker
om veel foto's van hetzelfde te maken
In Sissinghs laatste
werk, Television uit
2009, kijken vader en
zoon beiden naar de
televisie, maar alle
meubels zijn bedekt
met witte doeken.
Het is een ontroerend
werk, omdat het lijkt
alsof vader en zoon
nu samen zijn, zonder
ballast van de meubels,
de betekenisdragers van
vroeger. Alsof de lakens
het generatieverschil
hebben geneutraliseerd.
en dat doen mensen dus ook. De
enkele foto is slechts een fragment, de
suggestie van een momentopname in
een vluchtige wereld. De continuïteit van
het fotograferen in de familie Polhuis
wordt voortgezet door dochter Flora
die op een van de foto's zelf ook een
camera in haar hand heeft.
Regisseur van het verleden
Bert Sissingh (1956) registreert niet het
heden, maar regisseert het verleden in
zijn werk. Hij zet zijn herinneringen aan
het gezin waarin hij opgroeide opnieuw
in scène. Echter met behoud van
leeftijd, dus een oude vader, een oude
moeder en een oude zoon. En daarmee
hebben de foto's van de series The End
of History een bevreemdend karakter.
Het ziet er heel kinderachtig en triest
uit dat een volwassen man tijdens de
gezamenlijke afwas op het punt staat de
schort van zijn moeder los te trekken.
Een volwassen man doet dat niet,
sterker nog, hij neemt langzamerhand
de verantwoordelijke rol over. Sissinghs
werken zijn soms kluchtig, zoals de
vader die bij het voeren van de eendjes
een mes achter zijn rug houdt. Maar
er zijn ook serieuzere onderwerpen.
Zoals vader achter de krant en moeder
verdiept in een boek, een vredig
tafereel, maar Sissingh zelf met alle
boeken van Loe de Jong over de Tweede
Wereldoorlog in zijn handen, het
onderwerp waar niet over gesproken
wordt. Sissingh kijkt de beschouwer
aan, distantieert zich van het tafereel en
lijkt zich meer de rol van commentator
aan te meten. In de latere serie History
of Man zien we het generatieverschil in
vader en zoon, weliswaar gebroederlijk
allebei in hun pyjama bij het
respectievelijke eten van aardappelen,
vlees en groente en het drinken van een
blikje cola. In Sissinghs laatste werk,
Television uit 2009, kijken vader en
zoon beiden naar de televisie, maar alle
meubels zijn bedekt met witte doeken.
Het is een ontroerend werk, omdat
het lijkt alsof vader en zoon nu samen
zijn, zonder ballast van de meubels,
de betekenisdragers van vroeger. Alsof
de lakens het generatieverschil hebben
geneutraliseerd.
Keukentafel
Rini Hurkmans 1954) heeft het niet over
het gezin waarin ze opgroeide of over
haar eigen gezin. In haar werk gaat
het meer over begrippen en emoties
die bij het fenomeen gezin horen:
verbondenheid, liefde, thuis voelen
en het overbrengen van verhalen of
herinneringen van de ene generatie op de
andere. En ze laat zien dat dat universeel
Musis 18
Bert Sissingh, Television 2009
