Aan het zuurstof
15 Musis
Nederlands Politie Museum
De eerste naam die bij de woorden 'Schiedam' en 'zuurstof'
te binnen schiet, is ongetwijfeld die van de firma Hoek Loos
(thans Linde Gas). Toch kende Schiedam nog een andere
fabrikant en leverancier van zuurstof en andere gassen.
In 1899, enige jaren voordat W.A. Hoek zijn Machine- en
Zuurstoffabriek begon, stichtte Dirk Ris (niet te verwarren
met de huisarts met dezelfde naam) de 'Maatschappij
Oxygenium
Het aan de Buitenhavenweg gevestigde bedrijf produceerde
aanvankelijk waterstof en medicinale zuurstof, maar legde zich
later ook toe op andere gassen en aanverwante apparatuur. Het
bedrijf vervulde in Nederland binnen het aandachtsgebied een
prominente rol. Toen in de jaren dertig van de vorige eeuw, met
een piek in 1939, de oorlogsdreiging groter werd, produceerde
het in opdracht van het Rijk zogenaamde 'volksgasmaskers'.
De bevolking moest zich hiermee beschermd weten
tegen vijandelijke gifgasaanvallen. Daarnaast werden ook
snijbranders en lasapparatuur vervaardigd en ook de hier
getoonde zuurstofkoffer. Vanuit deze koffer, een openklapbare
kist, kon zuurstof worden toegediend, in dit geval naar alle
waarschijnlijkheid aan een duiker.
De inhoud bestaat uit een zuurstoffles met reduceerventiel en
manometer, alsmede slang met mondkap. De in de collectie
van het Nederlands Politie Museum aanwezige koffer werd
gebruikt door de politie (vermoedelijk die van Amsterdam).
In 1929 gaf de Maatschappij Oxygenium een demonstratie
van een nieuw ontwikkeld duikapparaat in de pas gegraven
Merwehaven, op de grens van Schiedam en Rotterdam. Met de
installatie kon een duiker ongeveer 15 minuten aaneengesloten
onder water blijven. Of deze zuurstofkoffer van het nieuwe
type is, kon nog niet worden vastgesteld, maar hij lijkt wel uit
deze periode te dateren. Maatschappij Oxygenium werd in 1921
tijdens een financieel moeilijke periode overgenomen door de
andere Schiedamse gasproducent, Hoek. Geen vreemde stap;
de producten waren verwant, maar ook was Ris medeoprichter
en president-commissaris van de 'Machine- en Zuurstoffabriek
N.V. W.A. Hoek'. Oxygenium bleef overigens na de overname
in 1921 onder eigen naam produceren en vestigde nog in 1932
aan de Overschieseweg een tweede fabriek voor industriële
gassen. De krachten werden echter gebundeld en tot op de dag
van vandaag is het een bloeiend bedrijf, zij het dat het samen
met Hoek Loos in 2000 werd overgenomen door het Duitse
Linde Gas.
