Hoewel deel 2 van "Donkere jaren" door de veelheid aan behandelde
onderwerpen een soms gefragmenteerde indruk maaktwerpt het een
verhelderend licht op het dagelijks leven tijdens de bezettingstijd in
Vlaardingen.
Bijzonder is ook het hoofdstuk dat is gewijd aan het kamp De
Vergulde Hand, waar "foute" streekbewoners na de bevrijding
twee jaar zaten opgesloten. Een obscure plek waarover tot
dusver weinig werd gepubliceerd en die ook hier slechts
summier wordt beschreven, mogelijk omdat er weinig details
over bekend zijn. Wel diepte Anderson uit zijn archief een
document op waaruit blijkt dat de kampleiding zich weinig
inspande om de gevangenen goed te verzorgen. Medisch
adviseur A.C. van den Bijllaart van de Politieke Opsporings
Dienst rapporteerde op 3 juli 1945 dat de dagelijks verstrekte
rantsoenen "totaal onvoldoende" waren. Uit nood namen
de geïnterneerden hun toevlucht tot het eten van gevilde
kikkers. Dit kamp is overigens een van de weinige plaatselijke
oorlogsdecors waarvan geen spoor is terug te vinden -
het werd tot de laatste streng prikkeldraad afgebroken en
geruisloos uit de geschiedenis verwijderd.
Hoewel deel 2 van "Donkere jaren" door de veelheid aan
behandelde onderwerpen een soms gefragmenteerde indruk
maakt, werpt het een verhelderend licht op het dagelijks
leven tijdens de bezettingstijd in Vlaardingen. De naoorlogse
generaties kunnen er uit concluderen dat het voor hun ouders
en grootouders vooral een tijd van onzekerheid is geweest.
Gevangenen verkeerden maandenlang in onzekerheid over
hun lot, terwijl hun familieleden thuis heen en weer werden
geslingerd tussen vrees en hoop. In zeevarende gezinnen
waren man en vrouw jaren van elkaar gescheiden zonder dat
de een wist hoe het de ander verging, de enige communicatie
liep via het Rode Kruis en de ultrakorte boodschappen waren
vaak maanden onderweg. Een onderduiker schreef na de
oorlog dat het een hel was geweest om met z'n twaalven
twaalf maanden lang dag en nacht bij elkaar te moeten zijn,
nooit de deur uit te gaan, met slecht eten en steeds bevreesd
te zijn voor verraad. Die hel bevond zich aan het Narcisplein
12. Ook weer zo'n adres dat ik voortaan met andere ogen zal
bekijken.
De donkere jaren van Vlaardingen 2, van mobilisatie
tot bevrijding van Jan Anderson en Hjalmar Theunissen
kost 29,95.
Oranjehotel Scheveningen getekend door Henri Pieck
25 Musis
