Uit Tegenweer Opgericht
vlJi|\t
De anekdote die het ontstaan van de naam UTO
verhaalt is kenmerkend voor de opvattingen en het
resolute optreden van brander-distillateur Herman
Jansen (1859-1935). Woedend op de glasfabriek die
hem - blijkens een verkeerd bezorgde brief -voor zijn
flessen een hogere prijs berekende dan zijn concurrent,
stichtte hij een eigen glashut onder de naam Uit
Tegenweer Opgericht. Herman Jansen was ook een
groot tegenstander van het heffen van accijns op
gist. Daarom had hij het lichtertje dat voor zijn bedrijf
dagelijks met baaltjes 'Schiedamsche genevergist' en
kelders jenever naar Rotterdam tufte de 'Afschaffer'
gedoopt. Dit laatste herhaaldelijk tot ergernis van
Rotterdamse drankbestrijders die met de 'Afschaffer'
juist jenever zagen komen in plaats van gaan.
Jansen was één van de grootste fabrikanten van
moutwijn en jenever in Schiedam en tevens een
likeurstoker met een internationale reputatie. In
de productie van gist was hij lange tijd de gelijke
van de Delftse Gist- en Spiritusfabriek. Politiek
had hij als gemeenteraadslid een uitgesproken
conservatieve mening. Als ondernemer echter stond
hij open voor vernieuwing en behoorde tot de meest
innovatieve branders- en distillateurs. Samen met
enkele geestverwanten nam hij tegen het eind van de
negentiende eeuw het initiatief tot het garantie-etiket
voor echte Schiedamse moutwijn en echte Schiedamse
jenever, het kwaliteitszegel voor de onvervalste
moutwijnjenever. Veel medestanders wist hij niet voor
zijn idee te winnen. Het etiket kwam er echter wel,
gebaseerd op de wettelijk vastgelegde 'verordening op
de echtheid van de Schiedamsche genever' en heeft
z'n geldigheid tot op de dag van vandaag behouden.
Wat Herman Jansen dreef en inmiddels door vele
kwaliteitsdistillateurs is overgenomen is de overtuiging
dat het gedistilleerd de publieke belangstelling
alleen kan vasthouden wanneer aan het distilleren
en lageren echte recepturen en vakmanschap ten
grondslag liggen. Onder de branders en distillateurs
uit het eind van de negentiende en begin twintigste
eeuw nam Herman Jansen een bijzondere plaats in.
En deed dat ook als bestuurder van tal van kerkelijke-
en maatschappelijke organisaties, waaronder de
Vereniging Volkshuisvesting die hij mede oprichtte met
zijn gezworen vijand in de gemeenteraad en collega
makelaar in gedistilleerd M.C.M. de Groot. Tijdgenoten
beschreven hem als 'begaafd met een verstand, dat
tot de diepte der problemen kon en wenschte door te
dringen' en als 'strijder met pen en woord' en 'warme
liefde voor zijn geboortestad en haar lot'.
Musis 24
De 'notarisketels' voor de echte Schiedamse moutwijnjenever. Foto: Jan van der Ploeg.
