werk het is, perfect van materiaal en perfect wat betreft
techniek met als doel het licht vrij spel te laten en boven het
materiële uit te stijgen. Het gladde oppervlak dat Andriesse
daarvoor in zijn werk nastreeft, hebben de voorwerpen van
Teschmacher ook. Daarbij gaat het bij Teschmacher nog een
dimensie verder, glas is immers transparant en kan het licht
optimaal doorgeven, maar ook genadeloos oneffenheden
'aan het licht' brengen. Ze gebruikt optisch glas, glas uit de
optische industrie, waar lenzen en telescopen van gemaakt
worden. Dat is heel zuiver glas, waarin de brekingsindex
overal gelijk is. Ze zoekt de stukken waar geen belletjes of
oneffenheden in zitten en bewerkt het op een manier dat
die er ook niet in kunnen ontstaan. Dat is hard werken. Ter
voorkoming van oneffenheden wordt het glas met moed,
beleid en trouw heel langzaam in een mal verwarmd en
daarna weer langzaam afgekoeld (dat kan oplopen tot twee
weken! De verkregen basisvorm slijpt ze van grof tot zeer
fijn en eventueel wordt het als laatste stap gepolijst, zodat
het transparant wordt. Ook dat is arbeidsintensief en vraagt
opperste concentratie, want ook in dat proces mag er niets
fout gaan. Teschmacher speelt met het verschil tussen mat en
helder glas, ze creëert daarmee al dan niet diepte. Zoals een
van haar jongste werken Touching the Void (2011). Het zijn
twee conische vormen (de vorm van een feesthoedje of een
patatzak), waarvan de een mat is en de ander transparant. Het
matte houdt je aan de buitenkant, het licht gaat er doorheen,
maar de vorm blijft massief, terwijl het transparante het licht
vrij spel geeft en je ogen op de proef stelt, is de vorm nu leeg,
kan ik mijn hand erin steken, of is het toch massief en wordt
slechts de suggestie gewekt. Zware, massieve voorwerpen,
die met noeste arbeid verkregen zijn verbeelden Touching
the Void. The Void, een term uit het Boeddhisme, dat zoiets
betekent als diepte, leegte, waar de ziel vrij is van al het
aardse en over kan gaan tot zelfreflectie, dat leidt tot vrijheid
en wijsheid.
Een ander werk heet Akasha, Sanskriet voor de basis en de
essentie van alle dingen in de materiële wereld, is ook van
optisch glas, maar dan helblauw. Of Stillen der Gedachten en
Meditation zijn titels van werken die Teschmacher aan haar
werk geeft. Teschmacher koos voor deze tentoonstelling
vooral haar werk van optisch glas uit de serie Spaces of
Silence. Op het optische glas is ze zich de laatste jaren
meer gaan concentreren, het werk van De KetelFactory
vraagt immers veel tijd. Ze vindt dat niet jammer, de keuze
voor een enkele techniek zorgt voor een focus en geeft de
mogelijkheid zich daar meer in te verdiepen. Bovendien ziet
ze in De KetelFactory ook een deel van haar kunstenaarschap
verwezenlijkt. Niet letterlijk dus, dat haar werk er te zien is,
maar de vragen die ze zichzelf stelt en de dialogen die ze
met andere kunstenaars en wetenschappers aangaat. Dat zie
je terug in de tentoonstellingen. Toch is ze genoodzaakt om
werk uit te besteden. De kleine stukken en modellen maakte
ze zelf, maar de grotere maakt ze in nauwe samenwerking
met de Tsjechische meesterslijper Jan Frydrych, waarmee
ze al meer dan twintig jaar mee werkt. In Tsjechië leerde
Teschmacher het vak en daar komt ook het prachtige
loodhoudende glas vandaan. Dat mag tegenwoordig niet
meer, maar daarmee maakte Teschmacher wel de mooiste
werken van de tentoonstelling, waarin het licht zich lijkt te
bewegen als een vloeiende massa en een aureool werpt op de
ondergrond: het honinggele Lux en het werk Inside/Outside in
een kleur die het midden houdt tussen groen, blauw, of petrol
zo je wilt.
Jan Andriesse ontmoet Winnie Teschmacher t/m 29 mei 2011
in De KetelFactory. www.deketelfactory.nl
Musis 42
Anatomie van de melancholie, Jan Andriesse.
