tekst: Robert van Herk
foto's: Gemeentearchief Schiedam
"Er zijn veel meer mensen betrokken hoor." Huib Sneep
lijkt zich een beetje te generen voor het feit dat juist hij en
zijn vrouw, Kirstain, zijn benaderd voor een interview. Het
stel woont aan de Tuinlaan, direct tegenover de Plantage.
"Ik weet veel over groen en dus ben ik daar erg actief in",
verklaart de landschapsarchitect: "Andere bewoners hebben
hun eigen specialiteiten. Iedereen doet waar hij goed in is." De
Plantage ligt er prachtig bij deze avond. Monumentale bomen
werpen lange schaduwen op het gemaaide gras. Viooltjes
in ouderwetse bloemperken en rozen in een heus rosarium
bloeien uitbundig. "Die onderhouden we samen met de
gemeente", vertelt Huib.
Moeras
De Plantage, een langwerpige park ingeklemd tussen de
Tuinlaan en de Lange Nieuwstraat, werd aangelegd in 1767.
Een ontwerp van stadsarchitect Arij van Bol'es. Niet dat daar
ook nog iets aan herinnert: wat ooit begon als een strakke
plantage met beplanting in geometrische patronen is sinds de
herinrichting door tuinarchitect Jan David Zocher in 1826, een
park met zwierige paden en een diversiteit aan boomsoorten.
"Dit was ooit moerasgebied", weet Kirstain Houweling, in
het dagelijks leven restauratiearchitect: "In 1613 werd de
Nieuwe Haven gegraven en de Buitenhaven verbreed. Met de
uitgegraven grond werd dit gebied opgehoogd." Er verschenen
al snel heerlijkheden als landgoed Rustenburgh, maar ook
boerderijen en twee molens. Rijke Schiedammers kochten
er een lapje grond en legden een tuin aan, vaak met een
theekoepeltje. De Plantage volgde pas 150 jaar later. Vanaf dat
moment verschenen ook de eerste statige woonhuizen.
Gezamenlijke voortuin
Bijzonder aan de Plantage zijn de gesloten gevelwanden
van de Tuinlaan en de Lange Nieuwstraat die het park
omsluiten. "Dat vind je verder alleen in Den Haag, aan 't
Lange Voorhout", zegt Kirstain. "En het doet mij denken aan
Central Park in New York", vult Huib aan: "Daar zie je ook dat
het groen ingesloten wordt door bebouwing. Dat geeft het
park een zekere grandeur. In ons geval zorgt het er voor dat
de bewoners het park zien als hun voortuin. Ze voelen zich er
verantwoordelijk voor." Dat kun je wel stellen. Tachtig procent
van de bewoners is lid van Belangen- en Bewonersvereniging
de Plantage, in de jaren 1990 opgericht als reactie op
rigoureuze onderhoudsplannen van de gemeente. Het park
was in die tijd toe aan een flinke opknapbeurt waarbij veel
groen gekapt zou moeten worden. De bewoners roerden
zich echter en bedachten samen met de gemeente een beter
plan. Huib: "Sindsdien hebben we voortdurend samengewerkt
met de gemeente. Er is een convenant gesloten waarin een
bepaald onderhoudsniveau werd vastgelegd. Bewoners en
gemeente zorgen nu samen voor het onderhoud van de
Plantage. Dat maakt arbeidsintensieve onderdelen als het
rosarium mogelijk."
Monumenten en sculpturen
Huib en Kirstain wonen in het oudste huis aan de Tuinlaan.
Een prachtig 'stadspaleisje' uit 1780 in Lodewijk XVI-stijl.
Uitbundig versierd, maar toch tamelijk strak en calvinistisch.
Een klassiek timpaan met beeldhouwwerk bekroont de
symmetrische gevel. Zo staan er meer historische panden
"In 1911 is de fout gemaakt de Tuinlaan aan die kant te verbinden met de
Lange Nieuwstraat. Deze doorsteek biedt nu een lelijke aanblik met al die
geparkeerde auto's. Straks wordt dat gelukkig weer park. Niet iedereen is
blij met het verlies van parkeerplekkeni, maar uiteindelijk stemde toch een
meerderheid in. Daar ging wel anderhalf jaar discussiëren aan vooraf."
Musis 12
