EEN SCHOOL VOOR WIJK
EN GRACHTENGORDEL
Honderd jaar is een
eerbiedwaardige leeftijd voor
een school, maar ook een relatief
getal. Want wat is een school nu
eigenlijkZijn het de leerkrachten
en leerlingen? Of hebben we het
over een gebouw? In 2012 viert
Openbare Basisschool De Singel
haar honderdjarig bestaan; zo oud
is immers haar hoofdgebouw. Maar
geldt die leeftijd ook voor de stijl van
lesgeven? Voor de identiteit van de
school? Daar lijkt het wel op.
tekst: Theo van Giezen en Robert van Herk
foto's: collectie Theo van Giezen
Woensdagochtend. Om iets voor half negen is het een
drukte van belang aan de Achtersingel. Een blanke
vader parkeert zijn bakfiets - de linkse equivalent van
de rechtse Hummer - en levert zijn zoontje af bij het
hoofdgebouw van OBS de Singel; een statig pand met
een vleugje jugendstil. Kennelijk mag een Antilliaans
jongetje al zelf naar school fietsen; hij parkeert zijn
rallyfietsje onder aan de afrol achter "het Hema-flat".
Een Turkse moeder duwt haar onwillige zoontje de
school binnen. Iedereen wordt bij de entree begroet
door een aardige juf. Ze doet exact om half negen de
deur dicht.
OBS De Singel, al honderd jaar een baken in het
Singelkwartier, heeft over leerlingen niet te klagen. 850
kinderen telt ze nu. Tegen het eind van het schooljaar
loopt dat, door instromende kleuters, zelfs op tot 900.
Daarmee is de Singel de grootste school van Schiedam.
De kinderen wordt niet alleen in het hoofdgebouw
ondergebracht - dat zou niet passen - verderop in de
wijk heeft de school nog drie locaties. Daardoor is
er eigenlijk sprake van vier afzonderlijke schooltjes.
Prettige scholen, die niet alleen bezocht worden door
kinderen uit de wijk, maar ook uit andere delen van
Schiedam.
Kakkersschool
"Het was en is geen kakkersschool", zegt oud
leerling Joke Hol (68). Ze bezocht in de jaren 1950 de
Comeniusschool, de voorganger van OBS De Singel
die in 1985 samen met kleuterschool Het Draaitolletje
op zou gaan in de huidige basisschool. In Joke's tijd
was de Comeniusschool een begrip: wereldberoemd in
Schiedam. Dat was niet in de laatste plaats te danken
aan haar gerespecteerde directeur, meneer Bijloo.
Een legendarisch hoofd meester. Veel Schiedammers
kunnen zich hem nog steeds voor de geest halen: een
statige man met een in brillcream gedrenkte autoriteit.
Ook in de tijd van Bijloo was de Comeniusschool een
grote school met parellelklassen. Opvallend, want
het overwegend katholieke Schiedam beleefde de
hoogtijdagen van de verzuiling. Alles deed je binnen
je eigen zuil: je ging naar je eigen katholieke kapper,
katholieke groenteboer, katholieke slager; je las je eigen
katholieke krant; en speelde je eigen katholieke potje
voetbal. En dus zou je verwachten dat het katholieke
onderwijs het gros van de leerlingen voor de neus van
de openbare Comeniusschool wegkaapte. Toch niet.
Ook toen was de school al in trek. En net als nu niet
alleen in de eigen wijk, maar ook bij ouders uit andere
buurten.
"Het was een duidelijke school", verklaart Joke: "Met
heldere regels. En iedereen was er welkom, of je nu
katholiek was of protestant. Dat maakte niet uit. Ik weet
nog dat er een poster voor het raam hing met de slogan:
'Onverdeeld naar de openbare school!"' Ouders die hun
kinderen buiten het keurslijf van hun zuil wilden laten
opgroeien, kozen voor de Comeniusschool. En eigenlijk
zien we dat nog steeds gebeuren, ook al bestaan de
zuilen van toen niet meer. Tegenwoordig zien we de
segregatie van autochtone en allochtone leerlingen;
een soort etnische verzuiling van onze multiculturele
maatschappij. Steeds vaker zijn scholen overwegend
zwart of spierwit. Maar niet op De Singel. De geest van
hoofdmeester Bijloo waart nog steeds rond: iedereen is
welkom.
Bijna gesloten
Toch was De Singel niet altijd synoniem voor een
overvloed aan leerlingen. In 1985, toen het Comenius
overging in De Singel, bungelde de school, met
minder dan 150 leerlingen, gevaarlijk dicht tegen de
opheffingsnorm. Het is aan het energieke beleid van
de huidige directeur, Margaret Gosens, te danken dat
de school langzaam maar zeker uit het dal kroop. En
FKANS MIS
Musis 20
