Deze maand is het precies een
halve eeuw geleden dat de Stichting
de Schiedamse Gemeenschap
een speciaal nummer wijdde aan
stadsontwikkeling en toekomstvisie.
Het nummer verscheen bij bezoek
van koningin Juliana op 12 september
1962 en was geschreven door slechts
één auteur, Marinus M. van Praag.
En nog altijd is deze uitgave het
makkelijkste en plezierigst begaanbare
ezelsbruggetje naar wie de weg
zoekt naar de geschiedenis van de
stadsontwikkeling van Schiedam
vanaf 1920 tot het eind van de
wederopbouwperiode.
tekst: Hans van der Sloot
foto's: Gemeentearchief Schiedam en
Cornelia Montfoort
De naam Jozsef Hórvath lijkt in Schiedam synoniem
met de stadsontwikkeling van na 1945. Naar hem is
de belangrijkste verkeersweg tussen Rotterdam en
Schiedam genoemd. Met reden, want het was Hórvath
die bedacht dat je op het oude lichaam van de spoordijk
tussen Rotterdam en Schiedam maar beter een weg
kon aanleggen dan hem afgraven ten behoeve van de
autowegaanleg elders in de provincie. Een belangrijke
rol in deze naamgeving speelde de toenmalig directeur
van de Dienst Bouw en Woningtoezicht Van Praag. En
deze schreef bij de dood van Hórvath in I960 ook een
méér dan lovend 'in memoriam' in de Schiedamse
Gemeenschap.
En toch deed Van Praag de werkelijkheid daarmee enig
geweld aan. Want de man achter Hórvath en achter
architecten als Sanders, Stahlie en na de Tweede
Wereldoorlog, Groosman, en Spruijt en Den Butter die
grotendeels het volkshuisvestelijk gezicht van Schiedam
bepaalden was M.M. van Praag zelf. Het was deze
jonge verantwoordelijke voor de volkshuisvesting die
de uitbreidingsplannen op papier zette voor Schiedam
West en - Oost. Zelf ontwierp Van Praag ook een
complex arbeiderswoningen in de Galileïstraat en
Ampèrestraat in Oost. Kenmerkend hierin zijn de
uitspringende portalen van de bovenwoningen zoals
deze door Sanders ook op verschillende plaatsen in
de Gorzen toepaste en Stahlie op zijn beurt in het
westen van Schiedam realiseerde. Door het portaal
een meter naar voren te plaatsen was het mogelijk om
binnen de beperkte afmetingen van de woning toch
een minder steile en daardoor veiliger trap te plaatsen.
Het veilig naar beneden kunnen sjouwen van een volle
Marinus M. van Praag, foto Hans Visser.
Musis 4
