De relatief verse student liep in
Leiden aan tegen een onderwerp
dat hem na het hart ligt: de
verhouding historicus - archivaris.
Toen hij in het Universiteitsblad
Mare een azijnzure column over
'de' archivaris las, gelardeerd
met - overigens niet-Vlaardingse
- voorbeelden, schreef hij een
reactie die zijn professionele
geloofsbelijdenis omvat. De
columnist, die ook historicus
en promovendus is, noemt
archivarissen 'aangeboren
tegenwerkers'. Dat was tegen het
zere been van Harm Jan.
foto Jan van der Ploeg
waardevolle hulpwetenschap van de historiografie, dat
aangevraagde stukken er binnen enkele minuten betast
en gelezen kunnen worden, dat lunchpauzes raadpleging
van de gewenste archivalia geen seconde in de weg staan,
etcetera.' De methode Poelstra geactualiseerd en kort
samengevat!
Sinds Harm Jan in 1997 stadsarchivaris werd, is hij
betrokken bij projecten, waarvan sommige met ingrijpende
wetenschappelijke gevolgen. In dat jaar werd het taakveld
Archeologie weggehaald bij Stadswerk, wat Luth de
'harde kant' noemt, en ondergebracht bij de 'zachte
kant', uiteraard het archief. Hij vindt dat logisch, omdat
ze hetzelfde doen: het vertellen van het verhaal van de
Vlaardingse geschiedenis, de een met voorwerpen uit
de grond en de ander met papier. Het samenbrengen
daarvan beschouwt hij als een opdracht waarvoor hij
zich met archivaris Tim de Ridder en anderen ten volle
inzet. De resultaten maakten ze met zoveel tromgeroffel
wereldkundig, dat ook hiervoor de wet van Poelstra
opging: iedereen in en zelfs ver buiten Vlaardingen moet
ervan weten! Jeroen Ter Brugge herinnert zich dat het de
gemeentelijke voorlichter Remus Aussen was, die hem in
1995, toen hij gemeentelijk archeoloog was stimuleerde om
met zijn vondsten van de oudste haring op het voormalige
landgoed Hoogstad van de alternatieve kankergenezer
dokter Moerman de publiciteit te zoeken. Hij is vol lof over
de manier waarop Harm Jan Luth die lijn heeft voortgezet.
Een prachtig voorbeeld is de opgraving in de Vergulde
Hand-West in 2005, uitgevoerd door de gemeente met
de grootste financiële steun die het Rijk tot nu toe aan
een archeologisch onderzoek heeft gegeven. Dit weiland
ten westen van Vlaardingen moest industriegebied
worden. Luth en De Ridder hebben voor de steun van
de gemeente moeten vechten, totdat de staatssecretaris
met ruim 860.000 over de brug kwam. Het resultaat
was overweldigend. Zo is een kano uit 683 v. Chr. nu te
bewonderen in het Archeon in Alphen aan de Rijn, en
dragen bruidegommen hun bruiden over de oudste drempel
van Nederland (300 v. Chr.) de trouwzaal in het stadhuis
van Vlaardingen binnen. Van nationaal archeologisch
belang was dat hier de bewoningsgeschiedenis van de
middenbronstijd tot de late middeleeuwen zichtbaar
werd aan de hand van huisplattegronden en herkenbare
sporen van verhuizingen. Heel Nederland praatte over
Musis 14
