10a Jaarg.;^Zondag 9 en Maandag 10 Januari 1887 No,2675
jjijjit Homer behoort een Bpepl.
VERSCHIJNT DAGELIJKS.
Bureau: M ar kt, E, 357.
Het „WeihnachtsHOratorium en
Die Heilige Dreï«Hönige."
COURANT.
Prijs van dit Blad:
Voor Schiedam per 3 maanden .ƒ1.50
I ranco p. post door geheel Nederland 2.
Afzonderlijke Nominers0.05
Prijs der Advertentiën
Van 16 regelsƒ0.60
Elke gewone regel meer0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijk»
overeenkomsten aangegaan.
zult
■De puicksteen heldert op door t schuren,
En kan de proef in V oog verduren.
^let deze verzen van Vondel voor oogen,
Rij, hooggeëerde redactie! nog wel een
willen imnimen voor de volgende
regelen, al is het onderwerp dier regelen reeds
een of ander maal openbaar besproken. lm-
e opvoering van het Oratorium was
ten echte „puicksteen"; men kan er heel
wat voortreffelijks van zeggen, voordat men
al hare schittering beschreven heeft.
Voorop zij nog eens de bemerking gemaakt,
dat uitvoeringen als deze, eene zeer eigenaar
dige moeieljjkheid hebben, uit den giooten
•telregel volgendeHet heilige tij heilig be
handeld Dat men dus een meester ia in de
mimiek, uat men als eene eerste actrice af
gericht is, dat men weet te boeien en te
verblinden, ziedit alles zou juist bij deze
uitvoering, wel verre van een aanbeveling,
een onoverkomelijke hinderpaal zijn. Hierin
igt juist het schibboleth. Men spele als hei-
igen, of men blij vo thuis Een Jozef, een
aria, een herder in al hnu eenvoud, gods
vrucht en teederheid, neen zij laten zich niet
piolaneereo, zonder hun voorstellers zelf aller-
belachelijkst te maken.
Nu, daar was evenwel in Schiedam geen
frees vooreen heilige tint beheert eb te alle
zangen en alle tableaux. Toen Mr. des Arnorie
ran der Hoeven naar Indië ging, nog voor
2!}n bekeering, gebeurde het hem op die zee
vis, dat hij eens met vljjt de H. Schriften
gtng doorlezen. En toen was het juist, zoo
zegt des Amorie, alsof hem de adem Gods
uit de bladereu zelf der H. Schrift tegenwoei.
Voor het eerst zoo verklaart hij voor
het eerst gevoelde ik de bewondering voor de
kracht, de diepte, de grenzelooze liefde van
hes Heeren woorden. Voor het eerst ontlostte
*eU traan mijn oog, bij het lezen der geschie-
henis van de overspelige vrouw, of der gelij
kenis ven den verloren zoonvoor het eerst
tfas ik een opgetogen hoorder der bergrede.
hm zoo nu was ook de hoofdindruk van de
hitvoering op 3 Jan. Zeker niemand van al
hie aanwezigen was zoo achterlijk, dat hij niet
leeds van kindsbeen af, den Kerstnacht
de komst der Koningen kende, maar toch,
hier zag yj het alles als op nieuw. Hij zag
1 alles in dien heiligen eenvoud en bljjd-
Ingezonden.
schap voorgesteld, waarxaee de h. evangelisten
het hebben beschreven, en van daar kwam
ook nit dit spel en uit deze zaugen iets van
dieu adem Gods, die de heilige schrijvers eens
bezielde, en die lier als een echo had gevon
den. Dit is ook het aantrekkelijke in de ge
dichten van Deken Maller. In onnuvolgbre
poësie imiteerde hij de goddelijke schoonheid,
den eenvoud der scbriftuurtaal. Men denke
aan de strophe, over den ltoos, te midden van
den winter op Jesse's stam ontsproten, of men
leze nog eens het volgend versje
In einem Kripplein lag ein Kind,
So klein wie audre Kinder sind
Doch heller als dat Sonnenlicht,
War dieses kindes Angesicht.
Vorder weet men reeds, dat bijkans alle
Iiecitaturen letterlijke gedeelten der h. evan
geliën waren, en dat de kerkelijke hymnen
hier en daar allerschoonst, bij kleine gedeel
ten, waren ingelasoht. Men vergelijke het be
kende Rorate coeli met do eerste bladzijde
van den zang-textof het Crudelis Heredes met
bladz. 11. »Was istdass du erscürecket wirst";
in een woord, de heilige, de gewijde poësie,
zij vond hier eenen nieuwen zanger in deken
Muller.
Maar voordat wij den zang met haar toe-
behooren behandelen, wenschen wij de tableaux
te besprekeu. Zij waren dan niet minder dan
veertien in getal, en door den kunstschilder
W. P. van Geldorp uit Rotterdam, ontwor
pen. Toevallig had ik het geluk, van, onder
de pauze, dezeu kunstenaar zeiven een oogen-
blik van nabij gade te slaaa en tegen eenige
kennissen te hooren spreken. Naar zijn opge
togenheid te oordeelen, was de bejaarde mees
ter nog al tevreden over ziju werk. En in
derdaad met alle recht want zoowel de
nieuwere als de oude groepen zijn en bigven
schoon. Het is, vooral met die grootere groe
pen, ale met het ei van Columbus. Wie daar
die plus minus twintig personen bij een zag,
hij vond kuu staan zoo natuurlijk, dat hij
onwillekeurig bij zich zelven zeide Zeker too
behoort hetmaar zulk een toeschouwer ver
geet maar al te vaak, welke stadie juist dat
natuurlijke van die plaatsingen eischt, als men
nog niemand» plaats gevonden heeft. Als een
zeer goed geslaagde groepeering kwam ons de
beraadslaging der drie koningen voor, wan
neer zij naar Bethlehem zullen gaan. Hier had
de kunstenaar tc doen met drieërlei konings
gevolg, en met drie hoofdpersonen, en dat
alles op een klein tooneel. Hoe het nu aan
gelegd, om de kunstregelen niet te schenden.
Zie, Van Geldorp plaatste eenvoudig alle
mannen van het gevolg in eenen halven cirkel
achter en op zude van het tooneel, en na
vormde zich daardoor als van zelf nog een
tweede tooneel, namelijk de boezem of het
middenpunt des cirkels. En op dat voor-
tooneel stonden nu de drie hoofdpersonen, de
koningen. Hij vermeed hier dus vooreerst de
fout, van iemand, wie het ook wart-, met den
rag naar het publiek te plaatsten vervolgens
was er nu gezorgd, dat geen enkele van het
gevolg, hoezeer hij als rijks-groote uitmuntte,
op ééne liju geplaatst werd met zijn koning,
en eiudelijk, de dramatische acte of liever de
dramatische vertolking kon na zeer volmaakt
worden voorgesteld, doordat de koningen, in
al hnn ernst en denkend voorkomen, onder
bereik kwamen van de oogen der toeschou
wers. En zoo had hij nu 21 personen in vol
maakte orde opgesteld niemand bedekte den
anderen en allen kwamen juist nit, overeen
komstig het gewicht van hunnen rol.
En toch, hoe sterk deze knnsteuaar in de
groote groepen en in de Apotheose ook ge
slaagd is, nog kunstiger achtten wij de kleinere
groepen. Verbeeld n eensEr wordt u als pro
bleem gegeven, met slechts twee personen een
geheel tooneel, waarlijk tot tooneel te maken,
zooals o. a. dit geschieden moest bij de groep
Jozef tn den slaap vermaand. Geen groote
leêge ruimte dus, geen meerdere decoratie van
eenig aanbelang, neen, met uwe twee personen
moet gij dit probleem oplossen 1 Welnu, wat
ons waarschijnlijk te zwaar zonde zijn, was
den heer Van Geldorp niet te zwaar. Meester
lijk maakte bij gebrnik van den ietwat schrij
lings geplaatsten Jozef, en hij vertrouwde
aan den engel een dubbele gesticulatie toe,
zoodat ongemerkt diens beide handen een
weinig van het lichaam waren verwijderd en
met behulp van de rustbank bet geheele
tooueel ongemerkt vallende, was hij ookdeze
moeielijkbeid met glans te boven geko
men.
Niet minder kunstig dan de groepeering was
de vertolking, de uitdrukking van de actie der
personen. Als Maria de blijde boodschap hoort,
ligt zij in gebed, met gevonwen handen op een
zeer eenvoudig bidgestoelte. Na valt bet scherm,
en straks wordt zg u vertoond, als hare toestem
ming verleenende En hoe wordt dit laatste
nu weergegeven Door hare verandering in
houding. In plaats van op het bidgestoelte,
ligt Maria nu, als 's Heeren dienstmaagd, aan
de voeten des engels op den grond neerge
knield, en de vroeger gevouwene hauden zijn
nu zeer zedig langs het lichaam geopend, als
de handen van iemand, die in wachtende toe
stand is.
