10s Jaarg,
Donderdag 9 Juni 18s7.
<ïu."2799.
VERSCHIJN T DAGE L IJ K S.
Bureau: Markt, E, 357.
_^Lr*t. 194
(Md> ha. „lgt
Pr ij 8 van dit Blad:
Voor Schiedam per 3 maanden .ƒ1.50
franco p. post door geheel Nederland 2.
Afzonderlijke Nommers0.05
Wegens den Feestdag
van het A. H. SAC1&A-
t «al dit blad Vrijdag a. s.
iet Te,*scbijuen.
Het Vijfdaagsch Onderwijs-del at bij gehgen-
^er Grondwets-berziening ia de Tweede
atner js me^ eenfj overwiBniUg der rectter-
*8 de
geen
geëindigd. Wel geeft de behaalde victorie
Overvloedige reden tot juichen, maar zij
j de hoop op de eindeljjke zegepraal in
8 toekomst.
0 geschiedenis van den schoolstriid is
gzaam bekend. De liberalen, die hutonder-
genoe
geheel in het belang hunner partij leb-
00 geregeld, weigerden beslist de minste
v°'doening te geven aan de billijke grieven der
°8rstanders van het bijzonder onderwijs,
beroepende op Art. 194 der Grondwet,
Uat daartoe een beletsel zoude zijn. De voor-
ers der godsdienstige school erkenden
^terpretatie van jjet tewngte grondwets-
01 niet doch de dubbelzinnige redactie
'ooral de ellendige bepaling in genoemd
en
Artikel
cPenba
dat overal van overheidswege voldoend
hun b"'" °nderwÜa zou g0geven wordeD,deed
▼oor 11 06110 evtntneele grondwets-herziening
Wen" I"68 eetie wSzi8iBg vau dat artikel ge-
(n„i? Vo°i'komen. Dat betwiste art. 194
Va^i 6nf)aar onderwijs is een voorwerp
j) 6. aaudondende zorg der Regeering.
Wordt luricdting vau het openbaar onderwijs
sli j mej eerbiediging van ieders godsdieu-
dippen, door de wet, gereeeld.
hei([ w°rdt overal m het Rijk van over-
geSevengC Voldoend openbaar lager onderwijs
Het
het 1 8e7en van onderwijs is vrij, behoudens
V0or 0ez'cht der overheid, en bovendien,
Wijs ^°°ver het middelbaar en lager onder-
de K u re^' behoudens het onderzoek naar
Vvijze[6 _Waanheid en zedelijkheid der onder-
gHen S eea en aQder d00r de wet te re-
btiddei?011"1® doet van den staat der hooge,
'oeriÜ are eu lagere scholen jaarlijks een uit-
g verslag aau de Staten-Geueraal geven.
^ene^K-1'' verl0deu Jaar alle pogingen om tot
Urol,,!!!?0 *egelii}g van het Onderwijs in de
len W6^ komen, op den onwil der libera-
dig(jWaren adSesluit, heeft de geachte afgevaar-
eene0 VUU- ^reda' ^r. Schaepman, op nieuw
in ni*Wö'^iUg Van art' v00rgesteld, die
Zelf8 !j.S' getuatigde termen was vervat, zoo
bietk Z|^ meesten zÜner medestanders
gat d"°U' eVr0digen> omdat zij nog minder
Stdei n ln. C^eU n>irkialnm"eisoh der rechter-
van het voricr jaiir was besloten. H(it
Prijs der Advertentiën
Van 1—6 regelsƒ0.60
Elke gewone regel meer0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke
overeenkomsten aangegaan.
oorspronkelijk vooi stel-Schuepman luidt als
volgt
»1. Het geven van onderwijs is vrij.
»2. Het toezicht van de oveiheid op het
onderwijs in het algemeen, de inrichting van
het openbaar onderwijs en, voor zoover het
lager en middelbaar onderwijs betreft, de aan
den ouderwijzer te stelieu eiecben van be
kwaamheid en zedelijkheid, worden door de
wet geregeld.
»3. Het openbaar lager onderwijs wordt op
zoodanige wijze ingericht, dat ouders, voogden
en verzorgeis de gelegenheid niet ontbreke,
om de kinderen, die onder hnnne macht zijn
of aan hnnne zorg zijn toevertrouwd, in het
genot te stellen van voldoend lager onderwijs,
waarbij hunne godsdienstige overtuigingen
niet worden gekrenkt.
»4. De kosten van het lager onderwijs, ver
strekt aan kinderen van bedeelden of van hen,
die, ofschoon niet bedeeld, onvermogend zijn
schoolgeld te betalen, wordea naar een bij de
wet vast te stellen maatstaf, aan iedere school,
door zoodanige kinderen bezocht, uit de open
bare kassen vergoed.
>5. De Koning doet van den staat der
hooge-middelbare en lagere scholen jaarlijks
een uitvoerig verslag aan de Staten-Generaal
geven."
Het bedoelde dns op het gebied van het
onderwijs rechtsgelijkheid van de bijzondere
met de openbare scholen te geven, de vrijheid
van het onderwijs tot werkelijkheid te maken
door ook den arme de gelegenheid te geven
zijne kinderen cat onderwijs te doen genieten,
wat met zijne godsdienstige overtuiging strookt,
immers zon het verplichte schoolgeld, dat bij
onvermogend was der bijzondere school te be
talen, uit de openbare kassen worden ver
goed.
Deze uiterst billijke eiscben konden echter
geen genade bij de liberalen vinden, vooral
de bepaling omtrent de subsidie was hun een
doorn in het oog, en al dadelijk kwam de
heer de Beanfort met een amendement om die
alinea te schrappen. Toen het nu weldra merk
baar werd, dat het onveranderd voorstel-
Scbaepman geen kans van slagen had, stelde
de heer Vos de Wael zijn amendement, dat
later als het ware door den heer Schaepman
werd overgenomen, om de 3e en 4e alinea
van het voorstel weg te laten wilden de libe
ralen niet in de subsidie bewilligen, zij moesten
ook hun neutrale school (al. 3) niet hebben.
Daarop stelde de heer Greeve voor, als aan
hef van het ontwerp-grondwetsartikel voorop
te stellen. „Het onderwijs is een voorwerp
van de aanhoudende zorg der Regeering", dus
niet meer uitsluitend het openbaar onderwijs
maar het onderwijs in het algemeen.
Meerdere leden der rechterzijde zagen echter
in de weglating der bepaling omtrent de eer
biediging der godsdienstige begrippen een ge
vaar voor bet karakter der openbare school
vooral in Noord-Brabant en Limburg, waar
zij door de eigenaardige toestanden met miudtr
schroom wordt bezocht. De heer Bablmann
poogde de uiteenloopende meeningen te bevre
digen door zijn voorstel, om de 2e 3e en 4e
alinea van Dr. Schaepman 's voorstel te ver
vangen door het volgende:
»Voor zoover in het Rijk door anderen geun
voldoend hooger, middelbaar of lager onder
wijs gegeven wordt, geschiedt zulks van Staats
wege.
Het openbaar onderwijs wordt gegeven
met eerbiediging van de godsdienstige be
grippen der leerlingen, die het bijwonen.
In den loop der discussie beeft de heer
Bahlmann echter dit amendement weder inge
trokken.
De uitslag van het vijfdaagsch debat is
bekend, bet gewijzigd voorstel-Schaepman is
met 43 tegen 40 stemmen aangenomenhet
luidt als volgt
»Het Ondeiwijs is een voorwerp van de
aanhoudende zorg der Begcering.
Het geven van onderwijs is vrij.
Het toezicht van de overheid op bet onder
wijs in bet algemeeD, de inrichting van het
openbaar onderwijs en, voor zoover het lager
en middelbaar onderwijs betrtff, de aan een
onderwijzer te stellen eischen van bekwaam
heid en zedelijkheid, worden door de wet
geregeld.
De Koning doet van den staat der hooge-
middelbare en lagere scholen jaarlijks een
uitvoerig verslag aan de Staten-Geneiaivl
geven."
Wat hebben wij nu gewonnen Betrekkelijk
niet veel. Wij zijn een vesting binnen getrok
ken, die ons slechts een puinhoop aanbiedt
maar toch, verwonnen is het bolwork, wat r
achter de liberale onwil zich verschanste, (art.
194). Het ligt in puin voor den grond en op
het geslechte terrein zal de gewone wetgever
het gebouw van recht en billijkheid kunnen»
optrekken. De openbare neutrale school, bet
gebiedend voorschrift, dat zij overal in decs
lande van overheidswege zal worden openge
steld, zijn uit art. 194 verdwenen.
De strijdvragen zijn uit de grondwet ve -
wijderd en de schoolstrijd is op een meor
zuiver terrein, dat van den gewonen we -
gever overgebracht, wien ook de eerbiediging
der godsdienstige begrippen zijn toevertrouw v
de vrijheid van het onderwijs is duidelijk r
geconstateerd. Is daardoor in lange do strijd
nog niet in ons voordeel, zelfs niet in eer.-t»
instantie belist men denke slechts aan c
Eerste Kamer en de tweede lezing met da
gevorderde meerderheid van twea deidtn eer