12e Jaarg
Zaterdag 8 Juni 1889.
No. 3405.
z«ra"° B™"°-
r°i"Ce,v™
5 trs dr- 8ed°'aieïta «-
Bureau: Boterstraat, E, 3 9.
VERSCHIJNT DAGELIJKS.
S...» t. as», 4 8ll™".ai'"-
,tk,,k»of,w S-ts"k d'
p. po,t do„t g,he™Tf /t.S0
Ahoodwljk, Nommera "d s—
0.05
a™*!. aal a.
h«»CÏt >«ed« b.8„p,n
k<* JhaaH
k# 8.10,7a, T0el;W8k»if.i.t
laat'. „Tv- veiïolg.a. ,M„
duister i B 'elke zaak opzettelijk
iicgen «S ®n in geheimzinnige uitdruk-
^bt niet de 'lWBairvan de schrijver-zelf wei-
Dat Z1D grepen beeft."
NIEUWE
SCHIEDAM COURANT
flit Blad:
Schiedam r,er a
iifflOilffll
Prijs der Advertentiën
Van 16 regels /0.60
Elke gewone regel meer0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke
overeenkomsten} aangegaan.
8Pel, zooals zij e 1Jn van een schouw-
Jare muren heeft ae2n 8een binnen
am pleinen onthuld w"n an zal °peen
▼an een afgevallen mn u*1 UetBtaDdbeeld
«en half eeuw uit het graft" 018 °a twee en
d0°' de hedendaagsche mee rer Ver^elheid
Bevangene van hetV.r m Terheven
te«?en hetgeweld, hemT"' J* niet0pk<mdt
teeren en de vrijheid on T' te protes-
111 de uitoefening van vt 6 81®chen' die hem
«nontbeerlijk iB. Jn Verbeven bediening
^elbe a. s. Zondag te Rn^ Q,°rdaD0 ^runo,
aar wie i8 dan toch d 6 Zaplaats bebben.
?al wellicht menigeen vra rdano B^no
den Matsten tijd herhaa^fi-t6 Zijn naam
anten gelezen heeft ft; 1 in de cou"
«enverloopen monnik, een B'Un° was
door hoogmoed ged^vl* Warhootd, die na,
laten te hebben, nerven» Z1Jn klooster ver
trW«' kÜ 26lf teleurSteirt1V0Dd,en0T6ral'
hng ™«d. Hoewel hh ,P tel®^tel-
n,t zi ne Werken ni6t f ?ftge6chreven,
godsdienstig 0f wijsgeeids leiden. welk
gedaan. Terwijl sommigél! h« ^stoe-
dat daarin ars zöner
meening JS, dat Brnno dlt Verscbil van
met zich-zelf in BtlijdJ°ortdnrend is hij
schijnt hij te ontkennen J6*6 bladzijde
bevestigd heeft, terwijl hii w °p deandere
Daarenboven zijn zijne werken Li
«en stijl, die volgens de eenparige m
van vrienden en vganden zich door nietT'3
dertcheidt dan door onverstaanbaarheid B°
te Rome zal gehuldigd
worden, maar de onthulling van het stand
beeld van dien dwaalgeest wordt ook bestem
peld als het feest der „verdraagzaamheid en
der vrijheid van gedachten" Zien wij hoe
Bruno zelf die verdraagzaamheid tegenover
andersdenkenden beoefend heeft. In de voor
reden van zijn Candtlaio teekent hij zich-
zelven als een »ontevreden, weerspannig
grillig mensch, die met niets vrede kan heb-
ben, grimmig als een hond, die duizend be
ten van zijn tegenpartij ontvangen heeft." Hij
had er wel bij kunnen voegensteeds onrus
tig en door ontembaren hoogmoed beheerscht.
In 17 jaren tijds heeft hjj 13 steden van
Europa doorloopen, overal zgne ingebeelde
wijsheid te koop aanbiedend, anderen teleur
stellend en zelf teleurgesteld en steeds in
hartstochtelijk gevecht met zijne tegenstan
ders. Te Oxford werd hem na drie maanden
tijds het leeraarsambt aan de universiteit
ontnomen en over het dispuut, waarin hij
waarschijnlijk het onderspit gedolven had,
was bij later nog zoo vertoornd, dat hg zijn
tegenstander „een varken van ongemanierd
heid" noemde. Te Pargs verwekte zjjn erger
lijk gedrag zoo'n feilen tegenstand van den
kant der Sorbonne, dat zijn vertrek op een
overhaaste vlucht geleeken te Marburg
waar hem een leeraarsstoel geweigerd werd,
beklaagde zich de rector der universiteit open
lijk, dat Bruno hem in zijn huis was komen
beleedigen.
Wil men eenige liefelijke benamingen
kennen waarmede deze „verdraagzame" man
zïjn tegenstanders betitelde, men boore slechts
mollen, beesten, gespuis, ezels, stekeblinden,
nachtuilen en zwijnen." Maar had hij zijn
lust bot kunnen vieren, hij zou het niet bij
woorden gelaten hebben. Men vindt eene plaats
lu zgne werken, waar hij, van eenige vrij
denkers sprekend, die met hem van gevoelen
Verschillen, het verlangen te kennen geeft,
en »door vuur en strop verdelgd te zien",
eu hij betreurt het daarbij zelf niet de beul
e kunnen zijn. In zijn Spaccio della Bestia
r*o>nfante zegt hij van de ketters, welke
geloof zonder de werken voldoende achten
er zaligheid hg de vrijdenker die geen
Weem van godsdienst meer bezat 1 dat
Hf60 ^8n alleen met volle recht kon te
te b ^aaD' maar dat het als een groot offer
daad6SCdl0UWeU was aan de g°den en een wel
dood aaQ de Were^ ben te vervolgen, te
hjj acht V8n aarde weg te vagen." Maar
Btraf uit V°°r keD nog een vee' te bchte
wenffev' 'et ^"Iden der men schen te worden
7ïi t.o uagd eu a°ht bet rechtvaardig „dat
ZD na hun don^i j
fhii uooa m de zwgnen gaan wonen"
was te dier tjjd een voorstander der
zielsverhuizing) „die de traagste dieren der
aarde zijn."
Dat is dan de held, wien door deltaliaau-
Bche revolutionairen loge-mannen te Rome
ean standbeeld is opgerichtdie als een slacht
offer der onverdraagzaamheid van het Vati-
caan gevierd wordtwant, aldus beweren zgne
vereerders, Giordano Bruno werd op last van
den Pans wegens zgne afwijkende denkbeel
den levend verbrand 1En tot bewijs van dit
hnn onbeschaamd beweren weten zij niets
andets aan te voeren dan een brief van Gas"
pard Schopp, die eerst in 1622, twintig jaar
nadat bet feit zou hebben plaats gehad, ge
drukt en bekend werd, ter wij 1 dezelfde Schopp
meermalen door zgne tijdgenooten op leugen
achtige voorstellingen betrapt werd. Het pro
ces-verbaal zjjner Vermeende terechtstelling
ontbreekt eebter ten eenenmale. In de offioi-
eele stukken van het H. Officie is niets van
dien aard te vinden. De afgezanten van Vene-
tie, die al het te Rome gebeurde nauwkeurig
aan hunneregeeringrapporteerden, melden niets
omtrent den dood van den philisoof, die ook te
Venetie eenigen tjjd gewoond had, evenmin
als de Fransche gezant, de heer de Sillerie,
daaromtrent iets berichtte aan koning Hen
drik III aan wiens hof Bruno ook eenigen
tijd verkeerd had. Geloofwaardige schrijvers
als HaymiHS, Quadrio en verscheidene Jan dere
verzekeren daarentegen, dat door het H. Officie
tegen Giordano Bruno eea proces is gevoerd
wegens onrechtzinnigheid in de leer, 'twelk
daarmede geëindigd is, dat Bruno veroordeeld
werd om in beeltenis verbrand te worden. Al
dus laat zich tegelijk de legende van den brand
stapel en het stilzwijgen der gelijktijdige
schrijvers over Brnno'sterechtstelling verklaren.
Ziedaar de groote man, dien men te Rome
zal gaan huldigen en wel, om de beleediging
voor den Paos z.jo grievend tnogeljjk temaken,
op het heilig Pinksterfeest en als onder de
maren van het Vaticaan. Tot zulk een top
punt is de goddeloosheid in de Eeuwige Stad
reeds gestegen en gewis zou zij de wraak des
Hemels inroepen, als de ware Romeinen, ge-
loovige kinderen der Kerk, niet besloten had
den door eere akte van openbaar eerherstel
in hunne kerken, eenige Vergoeding te geven
voor de grievende beleediging, Christus en
Zijn Stedehouder aangedaan. Zpj zullen zich
gewis herinneren,dathoog boven het monnment
van den afvalligen Brnno op het plein der
Vatioaansche basiliek zich de obelisk met
het krnis verheft op wier voetstuk geschreven
staat: Christus vincit, Christusregnat, Chris
tus imperatl Christus overwint, Christus
regeert, Christus voert de heerschappij 1 Ja,
de Heer is met Zgne Kerk, met Zijnen Paus.
