12e Jaarg. Zondag 8 en Maandag 9 December 1889. No, 3556.
lil Ener tóórnt een Bijvoegsel.
VERS C H IJ N T I) A O IC I, IJ K8
DE SCHOOLWET.
Jlflpjcen (©ucpicht.
Bureau: Boterstraat, E, 39.
Fry» van ait Blad;
Voor Schiedam per 3 maanden 1.50
Franco p. post door geheel Nederland 2.
Afzonderlijke Nommere0.05
Als ware 't een St. Nicolaas-cadeautje,
bracht ons gisteren de telegraaf het bericht,
dat de Eerste Kamer de Schoolwet had
aangenomen met 31 tegen 18 stemmen.
Wij gebruiken hier met opzet het ver
kleinwoord bij het aanduiden van
den aard dezer verrassing, welke wij slechts
ttet den naam van cadeau en surprise
willen bestempelen in dien zin, dat zij ons
is eene welkome gave, zooals wij er
m dezen tijd van hen die 't wel met ons
öieenen, gaarne ontvangen.
Want ja, welkom is ons dezé St. Nico-
laas-gave zonder twijfel, want zij brengt
ons wat wij sedert jaren zoo vurig
wenscbtenrechtsgelijkheid op het gebied
van onderwijs. Wel blijft de openbare
school nog steeds veel op de bijzondere
Voor hebben en is ons ideaalde bijzondere
school regel, de openbare school uitzon
dering (aanvulling), bij lange na nog niet
Verwezenlijkt, maar het beginsel van rechts
gelijkheid is erkend en in de Wet ge
schreven. Het bijzonder onderwijs zal
Voortaan gelijkelijk met het openbaar recht
hebben op de ondersteuning van den Staat,
klits de bijzondere scholen voldoen aan de
cischen voor deugdelijk onderwijs bij de
Wet gesteld, zullen ook zij, in den vorm
eene tegemoetkoming in de jaarwedden
her onderwijzers, door den Staat gesteund
Worden; en zal hun aldus een deel dier
helastingpenningen ten goede komen, welke
totnogtoe uitsluitend ten behoeve der
apenbare scholen werden opgebracht. Ook
he bijzondere kweekscholen zullen subsidie
^langen en de onderwijzers die kweeke-
^'Dgen tot de akte-examens voorbereiden,
2u!len voortaan, bij het welslagen hunner
Pupillen, op ondersteuning van Staatswege
^ogen rekenen. Gewis is een en ander
onmiskenbaar voordeel dat de Wet ons
krengt, en dat ons haar als eene wel-
°nie feestgave doet stempelen.
Wat echter de baten dezer nieuwe
cbcolwet voor het bijzonder onderwijs
een minimum herleidt, is de beper-
kende voorwaarde die aan het subsidie-
^fclieenen is verbonden; het zijn de hoose
Fry» der Advertentiön
Van 16 rege's0 6l>
Elk gewone regel meer/C-IO
Voor herhaalde plaatsing worden billijke
overeenkomsten aangegaan.
eischen die aan het bijzonder onderwijs
voor het bekomen der Staats-subsidie
worden gesteld, zoodat het op vele plaatsen
zal moeten beginnen met eene uitgave te
doen, die het voordeel der subsidie geheel
of grootendeels illusoir zal maken. En
dat aan deze beperkende voorwaarde streng
de hand zal worden gehouden, kan men
gerust aannemen, als men bedenkt, dat
de beschikking omtrent de te verleenen
subsidie gelegd is in de banden der Ge
deputeerde Staten, die in de meeste pro
vinciën nog overwegend liberaalgezind
zijn. Daarbij komt dat de regeling der
Schoolgeldbeffing ons volstrekt niet heeft
voldaan. De bepaling dat de heffing van
een schoolgeld van nog geen stuiver per
week, voldoende zal zijn om het bij de
Wet vereischte heffen van een billijk
schoolgeld na te komen, terwijl alsnog
de mogelijkheid van dispensatie dier bef
fing (bij Kon. besluit den Raad van State
gehoord) open blijft, stelt de gemeentebe
sturen in staat, ook in 't vervolg het open
baar onderwijs nagenoeg kosteloos te doen
geven, in oneerlijke concurrentie met de
bijzondere school, die zonder eene billijke
schoolgeldheffing niet in stand kan blij ven.
Deze omstandigheden geven ons aan
leiding bij het aanduiden der verrassing
die ons door deze Wet is bereid, van het
verkleinwoord gebruik te maken.
Worden aldus door deze omstandigheden,
eenerzij ds de voordeelen aan deze wet voor
het bijzonder onderwijs verbonden, herleid
tot een geheel, waarbij terecht het ver
kleinwoord wordt gebruiktvan den an
deren kant mag het toch ook niet ontkend
worden, dat de Wet ons, zij het dan ook
in geringe mate, ten gunste is. Gewis
zal hare werking niet overal dezelfde zijn
en zal zij op de eene plaats meer dan op
de andere het bijzonder onderwijs ten
goede komen, maar voordeel zal zij ons
in ieder geval brengen en dat zal voor
namelijk daarin gelegen zijn, dat het bij
zonder onderwijs beter zal worden; door
de Wet-zelf tot die verbetering geprikkeld
en op vele plaatsen door eene Staatssub
sidie daartoe in staat gesteld, zal de bij
zondere school zich steeds meer verheffen,
en ook wat de materieele zijde van het
onderwijs betreft, de openbare school veelal
a rwijl haar veeltijds godsdien
stig karakter haar natuurlijk immer boven
de openbare de voorkeur doet geven.
Dit onmiskenbaar voordeel, gevoegd bij
het veel grootere zedelijke succes dat in
de zegepraal van het beginsel van rechts
gelijkheid is gelegen, doet ons de nieuwe
schoolwet met dankbaarheid aannemen,
als eene kleine feestgave op den
dag die aan de vereering van onzen
heiligen kindervriend is gewijd. Moge
zij het bijzonder godsdienstig onderwijs
doen vooruitgaan en bloeien, den kinderen
ten goede, der zielen ten heill
AFRIKA.
Re terugtocht van Stanley en Emin-Pacha
is evenais hun reis "door Afrika-zelf vol
avonturende jongste gebeurtenissen hebben
dit opnieuw bewezen. Drie jaar lang heeft
Stanley getobd om Emin uit het hart van
Afrika te halen en naar de kust te geleiden,
Dr. Peters, die ter elfder ure een handje komt
helpen, verliest er, naar bet schijnt, met zijn
geheele karavaan het leven bij. Ook Stan
ley's expeditie kost honderden menschen-
levens. Eindelijk is Emin, die niet „gered"
wilde wezen, tegen wil en dank gered; heel
huids arriveerde bij Woensdag j.l te Bagamoyo,
en statig zooals het een pacha betaamt, kwam
hij de stad binnen, maar half blind en daarom
een bril dragend, wat hem, bij zijn statigheid,
het voorkomen geeft van een Duitsch professor,
zegt de correspondent der Herald. Door heel
de beschaafde wereld brengt de telegraafhet
bericht:Emin is te Bagamoyo aangekomen;
en zie op hetzelfde oogenblik is hij
den dood nabij. In het land der barbaren
bad hij duizend doodsgevaren getrotseerd, en
thans kon hij in de beschaafde wereld in een
gewoon huis den weg met vinden, ziet een
venster voor een deur aan en doet een doo-
delijken val op het eigen oogenblik zijner
behouden aankomst 1 Bij dit ongeval kreeg
Emin Pacha een schedelbreuk, die het ergste
doet vreezen. Alle geneesheeren, met
uitzondering van dr. Parke, Stanley's arts,
hebben de hoop op Emin's behoud reeds
opgegeven. Parke doet echter al het mogeljjke
om j Emin nogmaals te redden. BlgkenB
een te Caïro ontvangen telegram was gisteren
de toestand van Emin Pacha een weinig beter.
Hij lijdt echter aan vrij ernstige inwendige
beleedigingen.
O ver de zonderlinge tegen strijdigheden, welke
deze geheele expeditie vaak gekenmerkt heb-
rig aan den
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURS
tot
