Ie
W
BIJVOEGSEL
Binnenlandscbe Berichten.
Parijsche Kroniek.
behoorende bij de';
van 19 en 20 JANUARI 1890.
(Vervolg.)
Een Pruisisch gemeente-veldwachter uit
Wegberg arresteerde op Nederlandsch grond
gebied den molenaar R. uit die gemeente
verdacht van bedriegelijke bankbreuk. De
burgemeester van Vlodrop, alwaar de aan
houding plaats had, stelde R. in vrijheid en
bracht den al te ijverigen Pruisischen poli
tieman onder het oog, dat hij op ons grond
gebied niet handelend mocht optreden.
Te Hoofdplaats blijft de strijd tusschen
burgemeester en gemeenteraad nog steeds
bestaan, fhansheeft de Commissaris des Ko-
nings in Zeeland den lieer Jagerink, arts te
Y zendijke, belast met den doodschouw, de
vaccine enz. Dientengevolge kunnen overlede
nen, dieniet onder dokters behandeling zijn ge
weest, toch ter laatste rustplaats bezorgd
worden.
Er blijft overigens nog veel, dat anders zijn
moest. Te Slikplaat staat het hoofd der school
tengevolge der ziekte en het overlijden van
den hulponderwijzer, reeds maanden alleen
voor een aanzienlijk kinderental. De inning
der zak- en havengelden, de aanstelling van
een vroedvrouw, de hoofdelijke omslag '89
blijft nog steeds op regeling wachten, en
vermoedelijk zal de afmaking van de be
grooting voor 1890 nog wel in een ver ver
schiet liggen.
nog al fantastisch zijn hartstocht voor het
tooneel bewijst dit paleis, waarin meerdere
schouwburgzalen waren. De tegenwoordme
Amrilie Francaise is er ons van overge-
bleven. Niettegenstaande die ongeremd
heden en caprices was het Palais-Cardinal
toch een prachtige woning, en Richelieu
Keurde liet waardig den Koning tot verblijf
plaats te dienen. In 1638 gaf hij het aan
bodewijk XIII ten geschenke.
Na den dood des Kardinaals (1642) betrok
de Koning dit paleis, dat van toen af Palais-
Royal heette. De muur van Karei VI was
mfusschen afgebroken, teneinde aan de vrije
uitbreiding van deze grootsche residentie
geen hinderpalen meer in den weg te legden.
Doch Lodewijk XIII was een vorst zonder
glans en een treurig mensch, zoodat gedurende
zijne korte regeering het paleis weinig ver
andering onderging en er geene vroolijkheid
heerschte. Onder het regentschap van Anna
van Oostenrijk met Mazarin, die verfoeide
Italiaan, tot minister, die zij halsstarrig hand
haafde, ontstond de burgeroorlog, in de ge
schiedenis onder de »fronde" bekend, en het
Hof vluchtte naar St. Germain, het Palais-
Royal met, gesloten deuren achterlatende.
Deze werden eerst weder ontsloten om er
Hennette van Frankrijk, de weduwe van den
ongelukkigen Karei I, koning van Engeland,
;0 gangen, (|ie er ^ot jlaren j00(j Woonde.
Eindelijk gaf in 1682 Lodewijk XIV het
Palais-Royal en bijbehooren aan de familie
Orleans ten geschenke. - Van dit oogenblik
af aan neemt zijn geschiedenis een geheel
andere richting van beroemdheid en wordt
het een middenpunt van vermaken en los
bandigheid
uaarna het middenpunt bleef der juweliers
en goud- en zilverwinkels, waarvan nog heden
Srooten zij" overgebleven.
Sou u i 1848 kwam het weder in handen van
den Staat terug; en zij die Parijs in de laatste
/N.jar,en bezochten, kenden zeker beter
■O Mfe de la Rotonde, dat nu eenige jaren
geleden ook verdween, dan al de bovenstaande
bijzonderheden. Velen kenden zelfs het fa
meuze kanonnetje niet, dat een brandglas
juist op twaalf uur 's middags deed ontbran-
i en en in zijn tijd zooveel bewonderaars trok.
Het heeft al zeer weinig gescheeld of de
eerste zittingen van de Wetgevende Verga
dering waren door een groote dwaasheid be
gonnen. Ken afgevaardigde had het gouver
nement kennis gegeven, het te willen inter
pol leeren over de bewuste bijeenkomst van
Carnot met keizer Wilhelm If, welke
samenkomst deFransche pers tot mijne ver
bazing als ernst had opgenomen. Gelukkig
is deze dwaze interpellatie al begravenen
'leer irard, die de beantwoordin- had
aangenomen, heeft nog bijtijds ingezien, dat
ehve openbare bespreking die Duitschland
voor rank rijk spelen met vuur kan
worden.
Parus, 11/17 Januari 1890. Fidéuus.
Het ree ls herhaalde malen opgeworpen
plan, om het Palais-Royal te doen ont
ruimen en de daarom gelegen nauwe straten
te verbreeden, is weder opnieuw besproken
en zal meer dan waarschijnlijk spoedig in
uitvoering komen. Voor hen die aan ge
schiedkundige gebouwen en herinneringen
hechten, zal dit verdwijnen van een in het
hartje van Parijs gelegen paleis met tuin
zeker een zwaar verlies zijn doch in groo'te
steden wordt het soms moeiehjk, zoo niet
onmogelijk, die souvenirs te bewaren, gedwon
gen dooi de behoeften om aan de beweging
en doorvoer wat meer ruimte en lucht te
vei schaffen. En de indertijd zoo fievig aan
gevallen prefect onder het keizerrijk, baron
Haussmann, die aan de verbreeding der straten
hier den eersten stoot gaf, kan nu met recht
als een der grootste weldoeners van de Parijze-
naais beschouwd worden. Alvorens liet
Palais-Royal dus tot de geschiedenis zal
gaan behooren, wil ik eenige der voornaamste
feiten en gebeurtenissen van zijn wording
en bestaan vluchtig aanstippen.
Zooals de meeste steden aan een rivier
gelegen, is Parijs zich ook, den stroom der
Seine volgende gaan ontwikkelen. In het
begin der zeventiende eeuw werd de hoofd
stad van Frankrijk in het oostelijk gedeelte
door den muur van Karei VIafgesloten.
De groote heeren en geleerden werden voor-
namenlijk aangetrokken naar de toen zoo
beroemde bijeenkomsten in de hotels van
Mercoeur en van Rarnbouillet, daarbuiten ge
legen, waarvan deze laatste vooral den toon
gaf in de goede manieren, goeden smaak,
kunsten en letteren. Reide hotels waren door
groote tuinen omgeven. Richelieu, de mach
tige minister, werd er de bezitter van en
deed er het paleis bouwen, dat eerst den
naam van Palais-Cardinal droeg. De
velschillende gedeelten van dit groote ge
bouw waren niet naar een geregeld vastge
steld plan opgetrokken en beantwoorden niet
iian een strenge architectuur. Richelieu was
De Orleansen, die de jongste tak der
Koninklijke familie vormden, maakten zich
er een roem uit groote feesten te geven en
bet goud op de meest verkwistende wijze
uit al de vensters te werpen. Een le"er
vleiers, die hun Hof uitmaakten, hielpen hen
ruineeren, zoodat eindelijk Philippe-f>alité
een stout en tegelijk knap handelsplan ten
uitvoer legde. Hij deed namenlijk om den
tuin heen groote huizen bouwen, die voor
woningen en winkels konden dienen, en maakte
er daardoor een middenpunt voor zaken en
vermaken van. Een eeuw lang heeft Parijs
daar gezongen, gedanst, gespeeld en gemind,
m een woord geleefd. De Revolutie hield
m den tuin van het Palais-Royal hare clubs
en de democratische beweging vond er hare
warmste woordvoerders. Het is daar dat
e en 12n Juli 1789 Camille Desmoulins op
een stoel staande en met eer. boomtak als
herkennmgsteeken in de hand, het volk aan
zette om de Bastille, dat zinnebeeld der
dwingelandij, te gaan verwoesten. Het
leven in de open lucht begon nu hoe langer
hoe meer een opgewonden karakter te krijo-en
Alle vermaken hadden hier hunne bijzondere
en geheiligde lokalen; en ik verzeker het
nageslacht, 'dat als het de verhalen in de
bladen dier dagen, de verslagen en de me
mories dezer bijeenkomsten naleest, het verre
van gesticht zal zijn. Eerst werden houten
kramen gebouwd op dezelfde plaats, waar nu
de galerie d Orleans is, en bleven daar voor
loopt- dertig jaren lang onder de benaming
van de houten gaanderij. - Het voorloo.iige
heeft m frankrijk altijd zeer lang geduurd.
Na de terechtstelling van den hertog van
Orleans ging het Palais Royal aan dep Staat
overaloch zijne toestand werd daardoor niet
fatsoenlijker, want de speelhuizen en andere
inrichtingen van lichte zeden behielden hunne
privilegiën. Bij den val van het eerste
keizerlijk was het nog altijd het rendezvous
der vreemdelingen, en het leven dat zij er
leidden, was niet minder losbandig als vijftig
jaren vroeger. Gedurende de Restauratie
was de tuin het uitverkoren veld voor de
oen zoo 111 smaak zijnde tweegevechten, en
het spel en de lichtzinnige vermaken hiel
den er steeds hof. In 1819 was het spel
i°t^n i T6t ?an ba?den gelegd; doch toen
a Do het paleis en bijgebouwen weder aan
de familie Orleans overgingen, kwam er weer
111 aWrr- |V(n' 011 sPeeIbnizen, restaurants
en koffuehuizen waren dag en nacht geopend.
De pacht der speelbanken bracht jaarlijks
zes a zeven nnllioen op, tot tengevolge der
algemeene afkeuring onder het publiek, het
spel in 1837 voor goed verboden werd.
v, ?''n (!c. genadeslag voor de welvaart
van het Palms-Royal, dat echter nog lang
GEMENGDE BERICHTEN.
De nieuwe Encycliek des H. Vaders, waar
van wij gisteren een klein uittreksel konden
geven, begint met de woorden Sapientia
Christiana. Deze woorden maken voortaan
den naam, waaronder zij wordt aangeduid.
In een perceel aan de Lange Niezel hoek
YY armoesstraat te Amsterdam heeft een
onverlaat zijne vrouw met een mes een diepe
snede achter het oor toegebracht, waarna hij
ook de hand aan zicli-zelven wilden slaan. Hij
slaagde daarin slechts gedeeltelijk, zoodat
ook hij evenals zijne vrouw per brancard naar
liet gasthuis werd vervoerd.
Eén juffrouw, die gisteravond in de Hemony-
straat te Amsterdam uit de tram stapte,
werd plotseling staande gehouden door een
man, die haar vroeg hoe laat het was. Daar
er redenen waren om te gelooven, dat zij
met een straatroover te doen had, haalde de
juffrouw voor den schijn haar horloge voor
den dag, maar bracht metterdaad een
krachtige muilpeer te voorschijn, waaruit de
vrager kon opmaken, dat het voor hem no
te vroeg was, al draaiden de sterretjes voor
zijn oogen.
YY egens de buitengewone zachte weersge
steldheid dezer maand, beginnen desneeuw-
k lokjes reeds te bloeien, zelfs komen er reeds
bloempjes voor aan de primula-veris en aan
de violieren.
In friesland ziet men groote zwermen
spreeuwen. Op sommige plaatsen ziet men
eksters druk bezig hunne nesten te bouwen,
terwijl ook de musschen de daarvoor noodigé
bouwstoffen onder de dakpannen aanvoeren.
Dit alles, en de reeds zwellende knopjes der
boomen, wijzen op een vroeg voorjaar.
Ook te Groenlo geven sommigen kaarten
voor de volkstelling een vermakelijken lec
tuur. Zoo heeft een jongejuffrouw, naaister
van beroep, achter de vraag: Bezigt zij
krachtswerktuigen?" ingevuld: Singer's
naaimachine". Van zekeren man is liet" be
roep aangeduid met«van 't eene on 't
ander"
Verscheiden, die zich niet voldoende «ge
leerd" bekenden, om zelts al die brieven in
te vullen, en voor wie het door de hulp van
