13e
k «jam'g.
Vrijdag 7 Maart 1890.
No. 3628.
VERSCHIJNT DAGELIJKS.
Eene verklaring."
Bureau: Boterstraat, E 39.
Prijs van dit Blad:
Prijs der Advertentiëu
mȣ>^x
Voor Schiedam per 3 maanden f 1.50
Franco per post door geheel Nederland 2.00
Afzonderlijke Nommers0.05
Het auteursrecht van den iuhoud dezer courant is ver
zekerd volgens de Wet van 23 Juni 1881 (Stsbl. na. 124.)
6 regelsf 0.60
?wone regel meer. «0.10
herhaalde plaatsing worden billijke
overeenkomsten aangegaan.
In de Standaard van Woensdag 26 Febru-
ari komt een hoofdartikel voor over «Per
soonlijke dienstplicht," hetwelk in menig op
zicht de aandacht verdient.
Hebben wij hierin te zien eene poging,
om te komen tot«scheiding en breuke,"
ditmaal nu juist niet met de synodalen maar
met de R. K. Staatspartij Wij weten het
niet, maar zouden er niet gramstorig over
zijn, wanneer het bondgenootschap van die
zijde in plaats van onze zijde werd opgezegd.
Daarom te meer trok het onze aandacht, dat
in het bovengenoemde artikel zulk een scheeve
voorstelling dei' feiten en gebeurtenissen
wordt gegeven. Zondigt men hier met op
zet tegen beter weten in Het schijnt zoo.
Wel is waar Art. 5 van het programma
van Actie der R. Katholieken luidt als volgt
Beperking van de hosten en lasten der
defensie met dien verstande, dat de verdedig
baarheid des Lands ten volle blijve verzekerd,"
maar wij vragen in gemoede aan iedereen,
die met den loop der zaken bekend is, hoe
is deze formule in de wereld gekomen Op
geene andere wijze dan door het toedoen
van de bestuursleden van den Algemeenen
Bond, die meenden, men moest bij deze ge
legenheid de Anti-revolutionaire partij niet
voor het hoofd stooten door vlakweg in ons
programmat van actie te plaatsenhand
having van de plaatsvervanging. Door zoo
te handelen zou men iedere samenwerking
bij de stembus met de Anti-revolutionaire
partij onmogelijk maken. En bestrijding van
de liberale partij tot verkrijging van eene
betere schoolwet was en bleef immers punt
I van het gemeenschappelijk program der
beide partijen.
Op de conferentie gehouden den 17 De
cember te 's-Gravenhage door de besturen
van onze beide Katholieke Bonden met de
hoofden der A. R. partij, is wel degelijk van
de zijde der Katholieken gezegd, dat de over-
groote meerderheid onzer geloofsgenooten,
vooral in de Zuidelijke provincies, ten sterkste
gekant was tegen de afschaffing der plaats
vervanging. Wegens het verschil van ge
voelen op het punt der defensie werd dan
ook besloten, deze zaak ad referendum te
nemen. Men moest trachten eerst de meer
derheid te erlangen dan kon eventueel bij
de samenstelling van een ministerie uit
Volgaarne voldoende aan het verioek tot plaatsing
van dit artikel, meenen wij toch te moeten opmerken,
dat de verantwoordelijkheid daarvoor geheel blijtt voor
rtkening van den geachten inzender.
de rechterzijde de kwestie van de re-
geling van de Jegerorganisatie overge
laten worden aan een nader overleg tus-
schen de leiders van de beide atdeelingen
der anti-liberale partij. Laat toch in 's he
mels naam de eenheid niet op dit punt schip
breuk leiden. De oplossing van de school
kwestie is en blijtt punt I van het program,
Treedt er een ministerie uit de „rechterzijde
op, dan is het nog tijds genoeg om deze
epineuze kwestie tot genoegen van beide
partijen uit den weg te ruimen. In dien
geest werd destijds gesproken en gehandeld.
De kiesvereenigingen echter, die deel uit
maakten van denj Zuid- en Noord-Holland-
schen Bond, waren hiermede volstrekt niet
tevreden. Op de vergadering van de gede
legeerden, gehouden den 14den Februari
1888 te Haarlem, werd met overgroote
meerderheid besloten, aan bovengenoemd
artikel 5 de woorden toe te voegenDen
met behoud der plaatsvervanging." Van dit
besluit werd in behoorlijken vorm mededee-
ling gedaan aan het Bestuur van den Alge
meenen Bond en verzocht, dit amendement
alsnog op te nemen in het program van
Actie der R. K. partij. Maar hiertoe waren
de bestuursleden van den Algemeenen Bond
niet te bewegen. Zij beweerden, dat in de
bovengenoemde formule «Beperking van de
kosten en lasten der defensie enz. enz." wel
degelijk opgesloten lag het beginsel van vrij
lating der vervanging. En ten einde de zoo
noodige eensgezindheid tusschen de Katho
lieken onderling niet te verbreken, ten einde
te voorkomen, dat de beide Bonden ieder
een afzonderlijk program in de wereld zon
den, bracht de algemeene vergadering van
den Zuid- en Noord-Hollandschen Bond een
offer. Op hare vergadering van 28 Februari,
gehouden te Rotterdam, werd onder luid
protest tegen de weinige inschikkelijkheid
van de zijde van den Algemeenen Bond be
sloten, zich voor ditmaal bij de interpretatie
van art. 5, door die heerer. gegeven, neêr te
leggen.
Nooit zou dit besluit genomen zijn, wanneer
men had kunnen voorzien, dat als dank voor
deze meegaandheid eenige maanden later een
Katholiek Minister van Oorlog zou optreden,
die, zooals ook nu uit het rapport der
Staatscommissie blijkt, als een beslist aan
hanger van den verplichten persoonlijken
dienst bekend stond. Men was in de voor
onderstelling dat dezelfde personen, die ge
raadpleegd waren bij de samenstelling van
het program van actie eveneens zouden ge
raadpleegd worden over de vraag, of het
optreden van een Coalitie Ministerie uit de
rechterzijde wenschelijk was en zoo: «ja"
onder welke voorwaarden. Dat is niet ge
schied en wij kunnen niet anders aannemen
dan dat men met opzet de tegenstanders
van de afschaffing der plaatsvervanging heeft
thuis gelaten, teneinde hen door de benoeming-
van den minister Bergansius voor de zoo-
veelste maal te plaatsen voor een fait accom
pli en dan te zeggen: «er is niets meer aan
te doenlegt u er bij neer."
Dat wij in dezen vicieuzen toestand ge
komen zijn, daarvan berust de schuld zeer
zeker niet bij den Zuid- en Noord-Holland
schen Bond, die eene meegaandheid heeft aan
den dag gelegd tegenover de Anti-revolutio
naire partij, welke op dit oogenblik haar
toppunt heeft bereikt, en zeer gemakkelijk zou
kunnen overslaan tot een geheel andere
houding. De Standaard weet zeer goed,
dat Dr.Schaapman niet is de Katholieke partij,
zelfs de Algemeene Bond kan niet zeggen
de Katholieken in den lande te vertegen
woordigen, neen de meerderheid der Katho
lieke bevolking wordt behalve door den Zuid
en Noord-Hollandschen Bond vertegenwoor
digd door Limburg, Noord-Brabant, het Kwar
tier van Nijmegen, het land van Maas en Waal
en eindelijk Staats-Vlaanderen. Welnu uit deze
uitgebreide streek zijn enkel en alleen de
kiesvereenigingen te 's-Bosch en Breda bij
den Algemeenen Bond aangesloten. De Al
gemeene Bond vertegenwoordigt nog niet
eens een derde gedeelte van de Katholieke
bevolking.
En nu nog een woord over de agitatie van
verleden jaar. Zij had destijds niet tot doel
om de entente cordiale met de Anti-revolu
tionaire partij te breken, maar tegenover den
Katholieken minister van oorlog te getuigen,
dat hij in strijd zoude handelen met het ge
voelen van de overgroote meerderheid zijner
partijgenooten, wanneer hij er toe overging
om bij de nieuwe wet op de legerorganisatie
het stelsel in te voeren van den verplichten
persoonlijken dienst. Evenals de ministers
Beernaert en Pontus herhaaldelijk in de Bel
gische Kamers verklaard hebben wij per
soonlijk zijn voor den verplichten persoonlij
ken dienst, maar wij willen aan onze parfij-
genooten het leed gesparen, dat éen bevriend
ministerie overgaat tot de invoering van een
stelsel waartegen de overgroote meerderheid
der Katholieken gekant is, zoo verwachtte
men tot op den huidigen dag en verwacht
men nog, totdat het tegendeel duidelijk
blijkt, eene gelijkluidende verklaring van den
minister Bergansius. Het is te hopen, dat
zij niet uitblijve. Dr. Schaepman heeft voor
eene bij zekere gelegenheid los daarheen ge-