13e Ja
Dinsdag 18 November I890.
No. 3838.
S-
VERSCHIJNT DAGELIJKS.
ar
o
Bureau: Boterstraat, E 39.
ALGEMEEN OVERZICHT.
NIEUWE SCHIEOAMSCHE COURANT.
Prijs van dit Blad:
^oor Schiedam per 3 maanden 1.50
Franco per post door geheel Nederland 2.00
Afzonderlijke Nommers0.05
Het auteursrecht van ilen inhoud dezer courant is ver
zekerd volgens de Wet van 28 Juni 1881 Stsbl710124?)
Prijs der Adverteutiëii:
Van 16 regels0.60
Elk gewone regel meer0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke
overeenkomsten aangegaan.
17 November '90.
Kardinaal Lavigerie op zijn aartsbis-
^choppelijken zetel te Algiers teruggekeerd,
leeft den staf van het Fransche eskader der
^'ddellandsche Zee een ontbijt aangeboden,
bij cUe gelegenheid een toost uitgebracht,
een grooten indruk heeft gemaakt. Hij
Ze'de namelijk dat de eendracht in Frankrijk
ee0e noodzakelijkheid is en dat het de eerste
Plicht, een vaderlandslievende plicht der Kerk
ls> zich te vereenigen met den tegenwoor-
staatsvorm, daar deze blijkens de her
balde uitdrukking der natie, de wil des
v°lks is, en van de eensgezindheid der natie
het welzijn des Lands afhangt. De Kardi
naal herinnerde er verder aan, dat Leo XIII
°nlangs verklaard heeft, dat de staatsvorm
PP zich zelf in geen enkel opzicht in strijd
ls met de beginselen, die de christelijke en
Geschaalde volken kunnen doen leven. Hierna
hitte de prelaat de hoop, dat de Fransche
feestelijkheid dezelfde leer zal verkondigen,
en hij hield zich overtuigd, dat geene enkele
8ezaghebbende stem zich daartegen zal ver
klaren. Toen de gasten afscheid gingen
hemen van den Kardinaal, deed hij door het
Muziekkorps der apostolische school de Mar-
SeMaise spelen.
Hoewel de Kardinaal hiermede slechts
2\jne persoonlijke meening verklaard heeft,
Hjn zijne uitlatingen echter niet in strijd met
hetgeen van gezaghebbende zijde meerma
al omtrent den staatsvorm is verklaard.
G*e Kerk kan zich inderdaad met iede-
ren staatsvorm vereenigen, die den gods
dienst eerbiedigt en de rechten der Kerk
erkent. De vorm van hst staatsbestuur is
voor haar eene zaak van ondergeschikt belang
de hoofdzaak is, dat het staatsbestuur de
r°eping vervult, waarvoor het door God werd
Mgesteld en dat het in vereenigingmetde Kerk
het geestelijk en het tijdelijk welzijn van
a"e staatsburgers tracht te verzekeren. Bo-
Venbedoelde verklaring van den beroemden
apostel van Afrika stemt dan ook geheel
°vereen met hetgeen de welsprekende bis
schop van Angers dezer dagen in de Fran
ce Kamer verklaarde. »De waarheid is,
dat gij u van (ie Republiek eene opvatting
Maakt, geheel afwijkende van de onze
z°o betoogde mgr. Freppel gij zijt niet
de noodzakelijke verpersoonlijking van de Re-
Publiek. Men kan zich van dat regime een
ander beeld vormen. De republiek welke gij
hebt ingevoerd, is eene bekrompene, onver
draagzame, vervolgzieke en atheïstische repu
bliek, terwijl de republiek, die gij hadt kunnen
invoeren en zelfs had kunnen doen zegepra
len, een breede, verdraagzame, en voor al
len rechtvaardige republiek zou geweest zijn,
eerbiedigende de rechten van godsdienst en
geestelijkheid. Het komt mij niet twijfel
achtig voor, dat de geestelijkheid aan een re
publiek die anders dacht en handelde de
voorkeur zou geven." Inderdaad, in geen
juister bewoordingen had mgr. Freppel het
standpunt der Kerk in deze gewichtige kwes
tie kunnen uiteenzetten. Mogen de Fransche
bewindslieden deze treffende woorden ter
harte nemen
De nieuwe Schoolwet in Pruisen, waar
van thans het ontwerp bij den Pruisischen
Landdag is ingediend, geeft den Katholieken
veel minder reden tot tevredenheid dan uit
Caprivi's rede viel op te maken of de eerste
telegrafische berichten deden vermoeden, j
Wel heerscht in het nieuwe ontwerp niet j
de plaagzieke geest, die in de ministerieele j
rescripten en verordeningen tijdens den Kul-
turkampf viel op te merken maar feitelijk
wordt toch door dit ontwerp de volksschool
aan de willekeur van den Staat overgele
verd. De bureacratie zal de hoogste rech
ter zijn, ook in zake van het godsdienstig
onderricht. Bij het godsdienst-onderricht
zal de Kerk, zooals Caprivi in den Landdag
verklaarde, alleen hare medewerking
kunnen verleenen, terwijl de grondwet haar
de leiding van dat onderricht waarborg
de. Behalve dat een geestelijke zal zit
ting hebben in den niets meer beteekenen-
den plaatselijken schoolraad, en die geeste
lijke nog wel door de overheid aangesteld en
ook ontslagen zal worden naar believen, heeft
de Kerk nieis meer in de school te zeggen.
Bij conflicten over het godsdienst-onderwijs
tusschen geestelijken en schoolbestuur is
de eindbeslissing altijd aan den Staat,
De Staat zal de catechismus en andere
leerboeken hebben aan te wijzen, en de
geestelijke zal slechts daarop verklarin
gen" mogen geven. Maar het ontwerp, dat
bestemd is het socialisme te bestrijden, is in
zijne strekking zelf socialistisch het is eene
confiscatiewet. Art. 45 zegt, dat het vermo
gen van onderwijs-vereenigingen en school-
corporasies, ook al zijn zij als wettelijke ver-
eenigingen erkend, in zijn geheel overgaat aan
de gemeente. Hetzelfde geldt van de fondsen,
welk door kerkelijke gemeenten bestemd
zijn voor de instandhouding der volksscholen,
ingeval deze openbaar zijn en ter vervulling
van den algemeenen schoolplicht dieren. Al
die bezittingen, hetzij ze in grondbekit hy
potheken of waarin ook bestaan, zouden op
naam der gemeenten moeten worden over
geschreven. Een echte confiscatiewet dus,
die Italië eer zou aandoen
Als het getij verloopt, begint men de bakens
te verzetten, dit een spreekwoord, waar
van men de toepassing in het dagelijksch
leven reeds zoo dikwijls gezien heeft, dat het
niemand zal verwonderen het ook in de hoog
ste regeeringskringen te zien toegepast.
Balfour's reis naar Ierland is eene nieuwe
toepassing van het bekende spreekwoord.
Deze minister voor Ierland in het conserva
tieve Britsche ministerie ziet, zoowel als zijne
collega's in het kabinet-Salisburv, dat het
getij voor de torries, de conservatieven, in
Engeland verloopt, en dat het volk opnieuw
zijn vertrouwen schenkt aan de wighs, die
besloten schijnen, Ierland recht te doen
wedervarendaarom fluks de bakens verzet,
en de Engelsche home-rulers met hunne eigen
wapens bestreden. Wil Gladstone Ierland
zelfregeering verleenen, Salisbury zal zien,
in hoever hij den Ieren in hunne wenschen
naar autonomie kan tegemoet komen, zonder
te veel zijn verleden te verloochenen en van
separatistische neigingen blijk te geven.
De reis var. den minister Baltour schijnt de
uitwerking van die gedachte te zijn. Voor het
eerst sedert zijn optreden brengt de minister
den Ieren een bezoek en hij, die steeds van
uit zijn ministerieel bureau te Londen met
onverbiddelijke gestrengheid de dwangwet
uitvoerde en uitzetting op uitzetting gelastte,
1 acht zich thans eerst verplicht, zich door eigen
aanschouwing van den toestand in Ierland te
vergewissen. De minister heeft zich nu kunnen
overtuigen, dat die toestand inderdaad zeer
treurig is dat dit jaar de aardappelenoogst
geheel is mislukt, en het meerendeel der
pachters werkelijk niet in staat is hunne pacht
te betalen. Zal Balfour nu zijne onverbidde
lijke gestrengheid laten varen en op maatre
gelen bedacht zijn ter verbetering van den
toestand in het ongelukkige land De toe
komst zal 't het best leeren, maar de weten
schap dat de veranderde houding der Regee
ring zich openbaart aan den vooravond der ver
kiezingen, doet vreezen, dat 't het gouverne
ment minder om het welzijn van Ierland,
dan wel om de gunstige gezindheid der kie
zers te doen is.
AMERIKA.
Dit Amerika komt het belangrijke bericht,
dat president Harrison, van de Vereenigde
Staten, na herhaaldelijk in overleg te zijn
getreden met zijn eersten minister, den heer
Blaine, en verschillende invloedrijke leden
van Kamer en Senaat te hebben gehoord,