ÜJit Mnminer behoort
een
14e Jaarg. Zondag 15 en Maandag 16 Maart 1891. No. 3934.
VERSCHIJNT DAG EL IJ K 8.
algemeen overzicht.
dé"
Bureau: Boterstraat, E 39.
l'rijs van dit Blad:
^°°i" Schiedam per 3 maanden f 1.50
ranco per post door geheel Nederland 2.00
z°nderlijke Nommers0.05
l'rijs der Advertentiëu
Van 16 regels0.60
Elk gewone regel meer»0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke
overeenkomsten aangegaan.
14 Maart '91.
dc m'nister-president van België heeft
Va ^eek in de centrale sectie der Kamer
Srn a^evaardigden omtrent eene eventueele
lino We^s'lerziening belangrijke mededee-
k;°en gedaan, die eene uitvoeriger bespre-
korfi Verdienen, dan wij tot heden daaraan
""den
wijden.
$c> Belgische regeering erkent de wen-
ïe 1 'd l'eid eener uitbreiding van het kies-
130 WÜ' 'let tegenwoordige aantal kiezers,
te °P eene bevolking van zes millioen,
tyetöe"ng moet worden geacht. De Grond-
dat ^6vat de zeer beperkende bepaling
p2o lïlen» om kiezer te zijn, een census van
moet bepalen. Men heeft zonder grond-
^iljSherziening het getal kiezers eenigszins
en uitbreiden door onder de kiezers voor
Ook ^erneenteraad en de Provinciale Staten
q °P te nemen de zgn. capiteitskiezers. De
r°udwet sloot deze echter uit voor de ver-
lngen der Staten-Generaal; en dus is eene
^^Wetsherziening noodig om deze kiezers
gey Stemreclit voor de Staten-Generaal te
a en- Velen wilden het bewuste grondwets-
trae wijzigen in dien zin, dat het alge-
eri stemrecht met eenige beperkingen
u ingevoerd, waardoor het aantal kiezers
dj,,,1'300*000 gebracht, en dus vertienvou-
zou worden. De Regeering, naar de
tl|et'Ster ^eernaert heeft verklaard, hoewel
principieel tegen algemeen kiesrecht
jj. emd, acht deze overgang echter te groot;
^'1 het aantal kiezers op 600.000 brengen
K
dus vervijfvoudigen.
uezers zouden dan zijn: le zij die het
a"s zijn krachtens het censusrecht2e
misrnanskiezers dat zijo zij die een huis,
gedeelte daarvan of een stuk grond be-
tpj!'en 'n eigendom hebben, dat een
c ere huurwaarde vertegenwoordigt; 3e de
^tUciteitskiezers, waartoe in afwijking met
VI'üeoere regeling alleen zij zouden ge-
e,|d worden, die in 't bezit zijn van een
^etetischappelijk diploma. Al deze census-,
'Nutans- en gediplomeerde kiezers zouden
p'""gerechtigd zijn voor de Kamer, de
■y' ^iuciale Staten en de Gemeenteraden.
^°0r den Senaat echter, welke de vertegen-
v J°rdiger moet blijven van hen die veel te
ve"'ezen hebben, zou een hoogere census
1 e'Scht worden, of wel men kan die doen
door de Provinciale Staten, zooals in
^'Ierland of door getrapte verkiezingen
kiescolleges. Ook voor de verkiesbaar
heid van den Senaat zouden slechts de hoogst
aangeslagenen of hoogere censusbetalenden
benevens zekere rijksambtenaren of ge
gradueerden in aanmerking komen. De
samenstelling van al deze hoogere staats
colleges zou echter geschieden volgens het
proportioneel kiesrecht, hetwelk de minister
Beernaert terecht noemde »de grootste en
doeltreffendste verbetering welke in het
Belgische kiesstelsel kan worden gebracht."
Men zal daarvoor kiezen het stelsel van
den Belg d'Hondt, secretaris der vereeni-
ging voor proportioneel kiesrecht, doch met
deze aanvulling dat bij de eerste verkiezing
tevens worden aangewezen, wie eventueel
een, om eene of andere reden tusschentijds
uitvallend lid, zal moeten vervangen.
Om tot deze hervorming van het kiesrecht
te geraken is allereerst noodig eene herzie
ning van de Grondwet. Volgens de Grond
wet moet, zei de minister, elke herziening
geschieden in overeenstemming met den
Koning. Welnu deze zou gaarne zien, dat
hem het recht werd verleend om de kiezers
te raadplegen over een beginsel, een kwestie,
welke nog niet aan het oordeel der Kamer
is onderworpen of over een wetsontwerp, dat
nog niet wet is geworden. Evenwel zou dit
slechts eene voorlichting zijn, maar geen
eigenlijk referendum. Tevens wenscht de
Koning ook door de Grondwet bepaald te
zien, dat de toestemming des Konings noodig
is voor het sluiten van huwelijken van leden
van het Koninklijk Huis. Ten slotte zou de
Koning ook gaarne in de Grondwet eene be
paling zien opgenomen, waarbij de de toe
komstige inlijving van den Congo-Staat bij
België wordt vastgesteld.
De centrale sectie der Kamer van afge
vaardigden hield gisteren eene zitting, waar
in de rapporteur, de heer De Smet de Nay-
er, verklaarde, dat het stelsel, in de vorige zit
ting uiteengezet door den minister Beernaert,
te vaag ismen kan niet beraadslagen over
theoretische beschrijvingen, en het is de taak
der centrale sectie eene formule op te stellen.
De rapporteur stelde voorts [de noodzakelijkheid
iu 't licht, dat de werkmansklasse worde op
genomen in het kiezerskorps, en ontwikkelde
daarbij het volgende stelselHet kiesrecht
voor de wetgevende Kamer worde toegekend
aan de 410.000 censuskiezers voor de gemeen
ten. De 100.000 kiezers voor de gemeenten,
krachtens de bepalingen omtrent het capaci
teiten-kiesrecht der wet van 1883, zouden
worden geschrapt, maar daarentegen zou de
kiesbevoegdheid worden toegekend aan den
burgers, hoofden van gezinnen, die een huis
of eene woning van ten minste 2 kamers
bewonen met eene kadastrale huurwaarde
van 24 frs. Naar zijne schatting zou deze
regeling het kiezerskorps totOOO.OOO a 700.000
kiezers opvoeren.
De heer Frère-Orban heeft deze denkbeel
den van den heer De Smet de Nayer be
streden. Na eene dieussie, waaraan alle leden
der centrale sectie deelnamen, is besloten
den voorzitter, den heer De Lantsheere, op
te dragen, aan de regeering mededeeling te
doen van de in den boezem der centrale sectie
gevoerde gedachtenwisseling en den chef van
het Kabinet uit te noodigen, eene formule
voor te stellen. Dit besluit sluit in zich
den wil der meerderheid van de centrale
sectie, om tot grondwetsherzienning over te
gaan.
Het aftreden van den Pruisischen minister
van eeredienst, von Goszler, is een triomf
voor de katholieke partij, die haar voorzeker
eene verzachting zal bieden bij het grievend
leed, dat haar de ernstige ziekte van haren
uitnemenden leider dr. Windthorst bereidt.
Het is waar, dat onder het bestuur van Von
Goszler den Katholieken eenig recht is we
dervaren. Met de op hun zetels herstelde
bisschoppen zijn, zoover dit mogelijk was, de
in hun ambt bemoeilijkte priesters tot hunne
kudden teruggekeerd de schandelijke be
voorrechting der zgn. oud-katholieken heeft
een einde genomen en aan eenige religieu
zen is den terugkeer naar het Vaderland
veroorloofd. Maar von Goszler bleek nog te
zeer van den Falckiaanschen vervolgings-
zucht doordrongen om den Katholieken ook
in zoovele andere zaken, die dit vereischen,
recht te doen wedervaren. Dit kwam vooral
uit door zijn ontwerp Sperrgelder, waarin
hij zich beijverde de gelden, waarop de Staat
niet het minste recht heeft, toch voor den
Staat te behouden, omdat hij vreesde, dat
de katholieke Kerk door de vrije beschikking
over haar eigen geld te weelderig zou wor
den. Von Goszler vond echter in zijn stre
ven geen steun bij den Keizer, die de
rechtvaardigheid tegenover allen wil betrach
ten, en daarom, ziende dat het getij verloopen
was, bleef hem niets anders over dan de
bakens te verzetten, d. w. z. heen te gaan.
De nieuwe Pruisische minister van eere
dienst graaf Zedlitz Triitzsclder, is 54 jaar
oud. Eerst majoor, daarna landheer, was
hij laatstelijk opperpresident der provincie
Posen. In dit ambt rustte op hem de
moeilijke taak om onder de confessioneel en
nationaal gemengde bevolking dezer by den
Kulturkampf bijzonder sterk betrokken pro
vincie weder een verzoenenden geest te doen
ingang vinden. Von Goszler moet volgens
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
ïeL>vi a"'<!"rsrec'|t van tien inhoud dezer courant ia ver-
volgens de Wet van 28 Juni 1881 (Stsii. no. 124.)