j|jM ïiHer teloori een Bjjwewl,
Zondag 14 en Maandag 15 Juni 1891. No. 4007.
V K IIS C IT IJ N T DAG li L IJ K S.
14e Jaapg.
Bureau: Boterstraat, E 39.
I'rijs van dit Itlad:
p0ü' Schiedam per 3 maanden /'1.50
'anco per post door geheel Nederland 2.00
Zo"derlijke Nommers0.05
l'rijs der Advertentie»
Van 16 regelsf 0.60
Elk gewone regel meer»0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke
overeenkomsten aangegaan.
De geopende Stembus.
De^et groote pleit is dan ten deele beslist.
die S'etïl'3us 's geopend en de »wil des volks,"
is 'n bare enge wanden besloten hield,
tas 611 v°'^e bekend gemaakt. Wat al ver-
verborS ZÜ 'n haren schootWie
resi bet durven denken, dat de vorstelijke
van etl^e' waar neg zooveel conservatieven
vOor ('en 0U('en stempel gevonden worden,
ejj j Partij des behouds zou verloren gaan
"vvie 6 Pro°' van het liberalisme zou worden
^utf 'UU' durven voorspellen, dat Ridderkerk,
]j^ e"> Lochem en Oostburg de vlag voor de
Qve'a'en zouden strijken en tot den vijand
*et t?aan t°ch, het is gebeurd 1 Zes
Ve,.| S Singen voor de anti-liberale partijen
*er °ren' en de meert'erheid in 1888 door haar
verk'0rVen' (^re'St in eene minderheid te
go ,eeren> a's n>et de herstemmingen veel
kei maken van hetgeen de verkiezingen
en bedorven,
j ®t resultaat der verkiezingen van 11. Dins-
vatt aa* z*ch in de volgende cijfers samen-
etl- Gekozen werden 41 liberalen en
aht' an^"hberalen, nl. 21 Katholieken en 12
hliti UV°'ut'ona'ren- Er moeten 26 herstem-
gen plaats hebben. Van deze herstem-
et( 'ö6tl zijn er 19 tusschen een anti-liberaal
leri ee" liberaal, 4 tusschen twee anti-libera
len' tusschen twee liberalen, '1 tusschen
tbs S°c'aa'~democraat en een radicaal en 1
herC 'e" een hberaal en een radicaal. In
bg^J^miog komen 21 liberalen, nl. 12 li-
biet e" met anti-revolutionaren, 7 liberalen
17 ^atholieken en 2 liberalen met radicalen
"^'^-revolutionairen, nl. 13 anti-revolutio-
U, 'er' met liberalen en 4 anti-revolutionairen
tjl0|^atholiekeri 10 Katholieken, nl. 6 Ka-
ahti'e met liberalen en 4 Katholieken met
evo'uti°nairen. De liberalen hadden
d;t(i bet vel'werpen der Stedenwet reeds
1Jh een voorsprong van 20, doordat wer-
te gekozen 9 liberalen te Amsterdam, 5
e» t °tterdam> 3 in Den Haag, 2 te Utrecht
De a kroningen (ook een dubbel district) 1.
rej. Vatholieken konden op 17 zetels vast
h) e,"eri doordat zij moesten gekozen worden
t,.j e 17 Brabantsche en Limburgsche dis
tot 60 Geen enkele katholieke zetel ging
w.,beden verloren. Tweemaal gekozen
d de heer Mutsaers (te Eindhoven en te
koaa'wijk,) terwijl driemaal in herstemming
te yL <le heer Brummelkamp (te Groningen,
hger olve8a en te Veendam) en tweemaal de
'etl Essink (te Ommen en te Enschedé)
en Van de Velde (te Delft en te Loosdui
nen.) De heer A. Smit, te Ridderkerk ge
kozen, komt bovendien te Middelburg in her
stemming.
Na alzoo het werkelijk resultaat der ver
kiezingen te hebben nagegaan, behooren wij
in korte woorden de moreele beteekenis van
het stembusvotum van Dinsdag 11. in 't licht
te stellen. En dan behooren wij allereerst
te constateeren, dat er uit deze stembus
sprak een zeker gevoel van moedeloosheid,
van onverschilligheid, dat ons in de laatste
jaren vreemd bleef. Het getal onthoudingen
bij deze stembus was zeer groot, en het aan
tal stemmen, dat zoowel de kandidaten der
Katholieken als der anti-revolutionairen ver
kregen, is aanzienlijk minder dan dat't welk
in 1888 werd uitgebracht.
Moge nu ook al het booze weder van 11.
Dinsdag daartoe het zijne hebben bijgedra
gen, te ontkennen valt het niet, dat er
andere dieper liggende oorzaken voor deze
onthouding bestaan. En dan behooren wij
op de eerste plaats te noemen de Leger-
wet. Die ongelukswet, als een twistappel
tusschen de anti-liberale partijen gevallen,
heeft hare eendrachtige samenwerking ver
stoord. Van de Katholieken vielen reeds als
slachtoffers der wet de heeren Borret en
Vos de Waelzij werden echter door ge-
loofsgenooten vervangen. Voor de,anti-re
volutionairen werd de uitwerking der Leger-
wet op de verkiezingen veel noodlottiger.
De Katholieken weigerden hunne medewer
king of verleenden die slechts in onvoldoende
mate. Zoo kwamen verschillende anti-revo
lutionairen in herstemming, die anders bij
eerste stemming gekozen werden, maar
boetten ook een vijltal anti-revolutionairen
er hunne zetels bij in.
Naast deze hoofdoorzaak hebb en ook noc
andere oorzaken tot den ongunstigen uitslag
der jongste verkiezingen bijgedragen. Er
heerschte over 't algemeen onder de anti
liberalen een gevoel van ontstemming over
hetgeen de afgeloopen wetgevende periode
ons heeft gebracht. Velen maakten er der
Regeering een verwijt van, dat zij de be
handeling der Legerwet aan de herzie
ning der tarieven had doen voorafgegaan en
dat er zoo weinig is tot stand gekomen wat
de beide anti-liberale partijen in 1888 als
pia vota in hunne programs van actie had
den vermeld. Doch niet alleen het beleid
der Regeering op wetgevend gebied, maar
ook hare administratieve handelingen werden
aan scherpe critiek onderworpen. De be
noemingen, door dit Ministerie gedaan, heb
ben Katholieken noch anti-revolutionairen be
vredigd, en de bedenking werd meermalen
geopperd, dat de liberalen nog meer dan de
anti-liberalen werden bevoorrecht. Dat er
bij al deze schaduwzijden van het driejarig
anti-liberaal bestuur ook op verblijdende
lichtpunten was te wijzen, werd nagenoeg
geheel voorbijgezien. De schoolwet, onder
dit bestuur tot stand gekomen, en de enkele
benoemingen, door dit Ministerie gedaan, die
van een begin van verbetering ook op dit
punt blijk gaven zij bleken niet in staat de
kiezers gunstiger voor de Regeering te stem
men. Er bestond nu eenmaal wantrouwen,
en dit werd begrijpelijkerwijze niet weinig
gevoed door de liberalen, die op allerlei wijze
het volk diets maakten, dat alleen onder hun
bestuur de gewenschte verbeteringen en her
vormingen zouden kunnen tot stand komen.
Onder deze omstandigheden konden de
verkiezingen niet gunstig voor de Regeering
uitvallen. Het was niet te verwachten, dat
de kiezers zich beijveren zouden een regee
ring steun te bieden, van wien het bleek dat
zij zoo weinig te hopen hadden. De huidige
regeering en haar beleid, vooral in zake de
Legerwel, is door de kiezers geoordeeld en
vèroordeeld; de natie heeft tegen haar getuigd.
Daarmede heeft zij zich echter nog geenszins
voor hare tegenstanders, de liberalen, verklaard.
Ons kiezersvolk heeft te veel gezond verstand
om niet te begrijpen, dat van een partij, die
in haar 40-jarig bestuur zoo bitter weinig
heeft tot stand gebracht, ook in de toekomst
geen heil te verwachten is. Ook weet het
maar al te wel, dat de anti-liberale beginse
len en de anti-liberale richting in het Staats
bestuur niet uitsluitend in dit Ministerie
zijn belichaamd.
Daarom, als het straks gaat tusschen een
liberaal en een anti-liberaal, dan zal zeker
voor onze kiezers het volgende wel eene aan
dachtige overweging verdienen. Zij bedenken
dan, dat de personen in den Staat slechts
een ondergeschikt belang vormen, maar dat
\oor alles het belang geldt, dat de anti-liberale
richting in het Staatsbestuur bevestigd worde.
Niet van de partij, die God uit het Staats
bestuur tracht te dringen, maar alleen van
de richting die gelooft en belijdt, dat alle
gezag komt van God en Zijne heilige wetten
de richtsnoer van de Staatswetten behooren
te wezen, is hei) voor ons Vaderland te ver
wachten. Moge dit besef de kiezers levendig
doordringen, en laten zij zich door die ge
dachte leiden bij de gewichtige keuze, die zij
eerlang opnieuw zullen moeten doen
SCHIEDAM COURANT
lelt a,lte"r»recht van den inhoud dezer courant ia ver-
er volgens de Wet van 28 Juni 1881 Stsblno. 124.)
NIEUWE
