Mei.)Rogf tteliilt'
(M.) sPiritusrr ,s°v-
GEMENGD NIEUWS.
Handelsberichten.
Berliin. I R%rge. Nov.
I Spirit. Nov.
Haml). Dec./Jan.
10.507s! 0.513/a
ONDERZOEK omtrent de maatschappe
lijke toestanden der arbeidersom
trent de verhoudingen tusschen werk
gevers en arbeiders in de verschil
lende bed) ij ven en omtrent den toestand
van fabrieken en werkplaatsenmet
het oog op de veiligheid en de ge-
zondheid der werkliedeningesteld
door de Staatscommissie, benoemd
krachtens de wet van 19 Januari
1890 (Staatsblad n°. 1).
Vergadering van Woensdag 24
Augustus 1892.
Tegenwoordig de heerenKolkman, voorzit
ter O. Emants J. C. Th. Heyligers, secreta
ris der Staatscommissie (b\j een gedeelte der
verhooren)S. M. van Wijck, lid der Eerste
Afdeeling.
Verhoor van Petrus Gerardus Overdue,
oud 34 jaar, werkzaam bij Th. Melchers, te
Schiedam.
De Voorzitter: Zjjt gij reeds lang hij dezen
patroon
A. Slechts 14 dagen, maar ik ben er vroeger
12 jaren geweest.
V. Hoe zijn de werktijden
A. De werktijd is van 's morgeus 6 tot
's avonds 6 en van 's avonds 6 tot 's morgens
6 uur voor twee ploegen natuurlijk, maar 's Zon
dags kom ik om 8 uur en blyf tot half 7.
Om den anderen Zondag echter heb ik
vrij en dan kom ik Maandag weder om 6
uur op.
V. Andere getuigen hebben ons verteld, dat
een deel van het volk Zondagsnachts om 12
uur in de fabriek moet wezen. Is dat zoo
A. Dat zijn de loodswerklieden. Dat zijn de
brandersknechts.
V. V&n de scheppers en de zifters komt er
geen een 's nachts om 12 uur op
A. Neen.
V. Hoeveel uur hebt gij rust?
A. Over dag niets, als ik het zoeken wil,
kan ik tijd vindon om te eten.
V. Kunt gfj een uur nemen voor het mid
dagmaal?
A. Ja, als men wil, maar als men werken
wil, doet men het niet.
V. Wat verdient gij
A. f6 in de week.
V. Hebt gij daar geen buitenkansje bij
A. Ja, als er een ziek is, dan vallen wij voor
elkander in.
V. Dus als er een man aan eene andere ploeg
mankeert, dan moet een van uw ploeg een
halven dag langer blijven en dus 18 uren staan?
A. Ja, maar daar krijgen wy het halve dag
geld voor.
De heer Van WijckVindt men het over 't
algemeen aangenaam om zoo lang achter elkaar
te werken?
A. Och, den eenen tijd valt het gemakke
lijker dan den anderen.
V. Dat meerdere loon verzoet den arbeid
A. Ja, vooral als men vrouw en kinderen
heeft, dan houdt het den moed er in.
V. Als gij ziek zyt, krijgt gy dan niets
A. Er is bij ons een ziekenfonds.
V. Wat krijgen de werklui daaruit
A. Wij betalen wekelijks een cent per gulden,
en wij krijgen dan de helft van het daggeld
bjj ziekte, zooals ik gehoord heb, ik ben pas
weder 14 dagen op de fabriek.
V. Was er vroeger geen ziekenfonds?
A. Voor zoover ik weet, niet.
De Voorzitter: Zjjt gij getrouwd?
A. Ja.
V. Heb gjj kinderen
A. Zes.
V. Vindt gij dat niet verbazend onaangenaam,
dat gij niet met uw kinderen kunt gaan eten?
A. Ja het hindert mjj wel, maar het is toch
voor één ding wel goed. Als men eiken middag-
naar huis gaat, kan men er wel eens toe komen
°m een borrel te gaan drinken, en als men
dan 's middags zijn werk niet kan doen, wordt
'Ben weggezonden.
V. Ik moet u doen opmerken, dat het er
a)lerdroevigst met den arbeidersstand zou uit
dien, indien de werkman steeds bij het naar
huis gaan van de gelegenheid moest profiteeren
°m zich dronkea te drinken.
A. Een mensch is zijn eigen niet altijd
Heester. Ik sprak niet van bezuipen, maar de
een kan het met één doen en de ander moet
er 10 hebben.
V. Het zal wel daarvan komen, dat gijlieden
nen smaak in de branderij hebt beet gekregen
worden immers op de branderij borrels
daags geschonken
A. Nu maar 7.
V. Uw meesterknecht heeft ons het getal 9
genoemd
A. I)e meesterknecht kan zeggen wat hij
ik kom voor mijzelf.
V. Nu, die 2 borrels geven wij cadeau, wij
vinden 7 borrels toch al te veel. Zijn er ook
randersl, nechts, die niet drinken
A. Ja, die zjjn er wel.
V. Zeker bij hooge uitzondering
A. Dat wel.
V. Zjjt gij ook in eene gewone branderij
verkzaam geweest?
i - Neen, wel op de stoombranderü van den
oj Wittkampf 3 jaar.
j. h bet waar, dat op gewone branderijen
46, 17, 18 uren daags gewerkt wordt
A; Bij Legner wordt 5 uren gewerkt met
- nuddags een half uur schaftijd.
Gaan de gezellen dan naar huis om te
'l in dit halve uur
A. Neen en mijn buurman moet steeds wer
ken van 2 uur 's nachts tot 's avonds 8 uur.
V. Is die man getrouwd
A. Ja.
V. Heeft hij kinderen
A. Ja, vier.
V. Die kennen dan toch hun vader zeker
niet, als hij nimmer thnis is tusschen 2 uur
's nachts en 's avonds 8 uur
A. Daarvan kan ik weinig zeggenik vraag
naar een ander zijn gezin nietik heb genoeg
te doen met het mijne. Wel, dat ik begrijp,
dat, als die man tehuis komt, zijne kinderen
naar bed zijn, maar ik kan er mij weinig mee
bemoeien.
V. Ileht gij uwe kinderen naar school ge
stuurd
A. Zij gaan allen school, behalve het jong
ste van 15 maanden.
De heer Van Wijck Werken er on de fa
briek van Van der Velden, waar uw buurman
is, vele werklieden
A. Ik denk een twintig.
V. Werken die allen van 's morgens twee
tot 's avonds acht uur.
A. Niet beter te weten ja.
V. Kent gij nog meer inrichtingen te Schie
dam, waar dit getal uren gewerkt wordt?
A. Op het oogenblik niet.
De VoorzitterHebt gij ook van fondsen
gehoord, die aan uw fabriek zullen opgericht
worden voor pensionneering en verzekering-
tegen ongelukken
A. Ik heb nergens van gehoord, wel dat ik
5 centen in de week zal moeten gaan betalen
voor het ziekenfonds.
V. Wordt gij aangenomen door den baas
A. Neen, door den direeteur en ontslagen ook.
V. Gaan de knechts bij u vlug weg
A. Heel weinig.
V. Op andere branderijen is dat toch an
ders, niet waar
A. Dat hangt wel eens van een berooiden
kop af. Maar het is verkeerd, want er loopen
er toch reeds zoo velen, die geen brood kun
nen verdienen en een huishouden met kinde
ren hebben. Ik heb zelf als sjouwer moeten
werken.
V. Was dat omdat gij weggezonden waart
van de fabriek
A. Neen, wegens den brand hen ik hij de
firma Witkampf weggegaan. Toen ben ik los
sjouwer geworden en heb een petroleum-nering
opgezet.
V. Zoudt gij denksn, dat er veel knechts
huiten hun schuld zonder werk rondloopen
A. Er wordt zoo gauw gezegd dat het buiten
schuld is.
V. Maar is er gebrek aan werk te Schiedam?
A. Ja, de boel gaat er erg achteruit.
De maandag-avond door den laatsten
trein te Dordrecht aangereden conduc
teur Van der Stek is aan de hekomen
verwondingen in het gasthuis aldaar
overleden.
Handige zakkenrollers hebben op de
St. Maartenspaardenmarkt te Hoornaar
hun slag geslagen. Onder anderen Heelt
men een boer van Groot-A miners eene
portefeuille met f400, en twee ande
ren vreemden heeren respectievelijk
f150 en f275 ontfutseld.
Volgens don Figaro zal de concessie
van de maatschappij van het Panama-
Kanaal ingetrokken worden, indien het
werk niet vóór den 28sten Februari
hervat is. Een telegram, van de regee
ring van Columbia ontvangen, meldt
evenwel, dat deze Regoering der Maat
schappij nog een uitstel van een jaar
toestaat.
Londen is zijn fog season ingetreden.
Even als elk jaar in dien tijd wordt de
kreet aangeheven kan niets gedaan wor
den om Londen van zijn vreeselijko duis
ternis te ontlasten Vrijdag was het
iets helderder, maar Donderdag kon
men bijna geen hand voor de oogen
zien en stond handel en verkeer voor
den gewonen tijd stil.
Lord Roay (baron Mackay) is dooi
de. koningin van Engeland benoemd tot
lord-luitenant van Roxburghshire, ter
vervanging van wijlen den Hertog van
Roxburghe.
The Fall Mall Gazette herinnert er
naar aanleiding van dit bericht aan,
dat lord Reay eigenlijk een Nederlander
is. Hij werd nl. te 's-Gravenhage gebo
ren. De oud-gouverneur van Bombay
is ook„hoofd van de clanMackay,"alhoe
wel het in deze van vroegere romanti
sche en riddelijke grootheid ontaarde
dagen zeer moeilijk zou zijn, om nog
een juiste definitie te geven van de aan
dat ambt verhonden plichten en eerbe
wijzen.
Lord Reay heeft geen residentie in
Roxbugshire, maar wel in de naburige
graafschappen Berwick en Selkirk, waar
van hij Deputy-lieutenant is.
Er wordt in den laatsten tijd nog al
eens liet voor en tegen besproken van
vrouwelijke advocaten. Zonder advocaat
te zijn kan de vrouw toch even goed
met vuur en klem van redenen een
goede zaak verdedigen. Dit was o. a.
het geval met de vrouw van een ex-
officier van het regiment Con dé. tijdens
de revolutie. De graaf Jean Baptiste
Mathui-in Mouesan de la Villizouet was
den 14den Januari 1799 in hechtenis
genomen wegen:: beschuldiging van ge
ëmigreerd en onder een vreemden naam
in Frankrijk teruggekomen te zijn. Zijn
echtgenooto Marie Yictoire de Lamliilly
verzocht en verkreeg de toestemming
om voor hem bij den krijgsraad te
pleiten, waarvan zij zich met zulk een
overredingskracht kweet, dat het niet
schuldig over hem werd uitgesproken.
Deze zaak baarde zooveel opzien, dat
Josephine de Beauharnais, de gemalin
van den lateren Consul en Keizer Na-
peleon I, haar aan den disch verzocht.
Trouwens, ieder wilde la petite Bretonne
zien en ontmoeten.
Het begin van het einde.
Arerscheidene fabrikanten in de Ver.
Staten beginnen, in verhand met eene
mogelijke tariefswijziging, hun produc
tie te beperken. Het ontwerp tot stich
ting eener groote papierfabriek te New-
York werd opgegeven evenals de uit
breiding van sommige fabrieken te
Philadelphia.
Generaal Du e r o t. De bekende
Frausche generaal Ducrot, die zulk
een gewichtige rol speelde in den oorlog
van 1870, is gestorven. Men herinnert
zich dat hij weigerde te berusten in de
capitulatie van Sedan, te Pont-a-Mous-
son werd geïnterneerd, als werkman
uit die stad vluchtte en door Trochu
aan het hoofd van het Mameleger werd
geplaatst. Ducrot was een zeer dapper,
maar ongelukkig generaal. Hij werd na
den oorlog van het commando van het
8e legerkorps ontheven. Hij bereikte
den leeftijd van 75 jaar.
Een jacht historie. Over 't al
gemeen wordt er weinig geloof gehecht
aan de verschillende jachtverhalen. Toch
bezit het volgend jachtverhaal, is het
dan ook al niet zeer vroolijk, de ver
dienste, dat het authentiek is. Te Joiejuy
in Frankrijk ging onlangs iemand op
jacht, een vrijgezel van 50jaren. Alleen
zijn bediende vergezelde hem. Plotse
ling joegen de honden een haas op, die,
op enkels passen afstands van den jager
voorhij rende. Twee geweerschoten knal
den, de haas viel, doch hij was niet
gewond. De jager vervolgde het dier
en slaagde er eindelijk in het te grijpen,
doch toen hij den haas had, viel hij
zelf dood neder. Een beroerte had hem
getroffen. Een uur later vonden zijn
bediende en eenige houthakkers de twee
lijken, dat van den haas en den jager.
Do tijdingen, die van verschillende
kanten uit het zuiden van Frankrijk
komen, melden dat de rivieren overal
buiten hare oevers getreden zijn.
Van Prades tot aan de zee heeft de
Tet bruggen, velden, wijngaarden, hoven
en huizen verwoest.
De schade is groot, vooral te Perpi-
gnan waar werkmansbuizen ingestort
zijn. De overstrooming der wijk Notre-
Dame heeft de handelaars dier wijk veel
schade toegebracht.
De Aghj heeft insgelijks ten allen
kante veel schade aangericht. Te Estage
heeft men met moeite de inwoners kun
nen redden. Men heeft eene familie, die
op het dak eener woning geklommen
was, geene hulp kunnen brengen. Het
water is echter gedaald en men hoopt
dat de ongelukkigen zich hebben kun
nen redden.
Te Torreilles zijn twee mannen in
't water gevallen en verdronken.
Uit verschillende andere plaatsen
komen berichten van denzelfden aard.
BEURS TE SCHIEDAM, 17 Nov. 1892.
Moutwijn, f 8.50.
Verhandeld: f73/, a 7/s.
Stemming: onveranderd.
Jenever, f14.
Amst. proef f'15.25.
Spoeling. Tereenig'mg fl.40.
Nov./Dec.
April/Mei
Apr./Mei
I Meell2Merk.l.md.
12 Dec.
Rogge, loop. md.
Deo.
16 Nov. 17 Nov
136.
136.75
31.30
32.70
17.75
14.90
47.90
48.40
13.90
14.10
22.125
22.125
135.—
136.—
New-York. Maïs
AmSTERDAiU.
17.75
14.90
47.90
48.50
13.90
14.10
21.75
21.75
15 Nov. 16 Nov.
16 Nov. Rogge op levering prijs
houdend per Maart f 125, 126.
17 Nov. Rogge op lev. onver.; per
Maart f 126.
Keulen Rijnhoogte ('s morg. 11 uur)
16 Nov. 2.20 M. 17 Nov. 2.20 M.
Wisselkoersen te Rotterdam.
Per telegraaf.
Londen kort 112.061/, Disconto 3 pCt.
27,
27,
48.-
Antwerp. - 47.90
WEEKMARKT TE DELFT 17 Nov.
Op de markt van heden waren
de prijzen als volgt: vette koeien le
kwal. f120 a 190, dito 2de kwal. f
akalf koeien le kwal. f 150 a, 180;
dito 2de kwal. f a vaarkoeien,
le f70 a 120 dito 2de kwal f a
vette kalveren le kwal. f20 a 64, dito
2de kwal. fa vette schapen le
kwal. f adito 2de kwal. f a
lamschapen le kwal. fa 2dekwal.
f a vette lammeren fa wei-
lammeren famagere varkens f
a biggen f 7 a 12; nuchtere kal
veren fa paarden f 30 a 90; stieren
f a ossen i'arundvleesch
c., vet kalfsvleesch
a -c., scliapevleesch a c.
alles per kilo.
Ter graanmarkt van heden gedaan:
Zeeuwsche en Overmaassche tarwe,
f6, a 7,50, Westlandsche roodo ris dito
f 7, a f 8,nieuwe Zeeuwsche en Over
maassche taihve f af Zeeuw
sche en Overmaassche rogge f a
f nieuwe dito f 5,a f 6,—,
winter-enzomergerst, heiden f4,af4,75,
chevalier dito f5,a 5,75, zware haver
f 4,a f 4,75, lichtedito f 3,25 a 3.75,
groene erwten f 8,50 a 9.50, mesting
1' 6,50 a f 7,50, paardeboonon 6,25 a
f 7,duiveboonen f 6.50 a 7.25, bruine
boonen f 9.a 10,25, witte boonenö,
f 8,50, koolzaad f 8.50 a 9.50, huitenl.
hennepzaad f 7.75 a 8.50, kanariezaad
110,75 a 12,75.
Stemming flauw en prijzen van som
mige artikelen zelfs dalend. Erwten
25 c., tarwe, kruineboonen en koolzaad
25 c. lager; kanarie- en hennepzaad
evenwel 25 c. honger met goede vraag.
De prijzen der boter waren heden:
le qualitoit i'66, goede f56, mindere
f50 per 7, vat van 40 kilo. Aanvoer
pot. 311/8 en 93/16 vaten, wegende
te zamen 7150 kilogram.
VEEMARKT TE LONDEN.
17 November.
Er werden aangevoerd 200 runderen,
2000 Schapen, 25 Kalveren en 70
Varkens. Men noteert: Runderen 2/4
a 4/8, Schapen 3 4 a 5/4, Kalveren
2/6 a 5/2 enVarkens 2/9 k 5/0 per steen.
