Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
bureau ^oogstraat 317.
1§de Jaarg.
Vrijdag 16 December 1892
No. 4463.
ALGEMEEN OVERZICHT.
JAY GOULD.
Feuilleton.
PRIJS VAN DIT BLAD:
PRIJS DER ADVERTENTIËN
f 0.60
Zij die zich tegen I Januari op dit Blad
abonneeren, ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummers gratis.
NIEUWE SCHIEDAUE COURANT
Voor Schiedam per 3 maanden
Franco per post door geheel Nederland
Afzonderlijke Nommers
1-50
- 2.—
- 0.05
Het auteursrecht van den inhoud dezer courant is verzekerd
volgens de Wet van 28 Juni 1881 StsblNo. 124.
liTlinilillltlllUIHHHIll
Van 16 regels
Elke gewone regel meer
üjijte gewone regei meer- 0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeen
komsten aangegaan.
15 December '92.
Bij de verdere behandeling van het
legerontwerp in den Duitschen Rijksdag
gal von Manteuffel te kennen, dat het
van zelf spreekt, dat de conservatieven
niets willen weten van de demagogie.
De conservatieven maken hunne houding
ten opzichte van wetsvoorstellen nimmer
afhankelijk van tegemoetkomingen op
ander gebied. De rijkskanselier Caprivi
deelde nu mede, uit het door de Kreuz-
zeitung gegeven verslag den indruk ver
kregen te hebben, dat de conserva
tieve partij hare instemming had te
kennen gegeven met den man, die aan
het Duitsche leger grooter nadeel heeft
berokkend dan tot dusver ooit door
eenig Duitscher is geschied. De partij
zou zich tot op zekere hoogte met Ahl-
wardt hebben geïndentificeerd geroep
vanOho ter rechter en toejuiching ter
linkerzijde). Spreker neemt er met ge
noegen akte van, de partij de uitlating
der Kreuzzeituug niet tot de hare heelt
gemaakt, dat „tien Ahlwardts nog beter
waren dan één vrijzinnige". Lieber ver
klaarde dat het Centrum tegen het
legerontwerp is. Op voorstel van Osann
(nationaal-liberaal)werd het ontwerp ver
wezen naar eene commissie van 28 leden.
Daarna werd door Liebermann het
voorstel gedaan tot schorsing van de
straf waartoe het gerecht Ahlwardt
heeft veroordeeld. Dit voorstel door 15
afgevaardigden, anti-semieten en sociaal
democraten, ondersteund, maakte nu een
2) (Slot.)
Indien liard werken, zonder verpoozing of
genot, gelukkig niaaltt, dan ja. Gould stond
's zomers te zes en's winters te zeven uur op hij
ging omstreeks middernacht naar bed, en al
de tusschenliggende uren bracht hij door met
het doen van zaken. Hij ging met weinigen
om en kwa n niet in de wereld een jaar ge
leden, toen zijne dochter hare entree moest ma
ken en zijne vrouw er niet meer was om haar
te begeLiden, zag men hem voor het eerstop
eeuige partjjen, en dat was eene gebeurtenis
in het New-Yorksche high-life. In zijne her
senen kruisten al de spoorweg- en al de tele
graaflijnen van de Yereenigde Staten elkander
en hij was, voortdurend, als eene spin in haar
web, bezig aan de draden te trekken en te
Weven. Naar uitspanning taalde h\j nietvoor
andere bezigheid dan zijne zaken was in zijne
hersenen geen plaats. Hij rookte nietge
bruikte nooit sterken drank en slechts zelden
een glas wijn. Hjj had eene kostbare boekerij,
waarin hij soms een oogenblik zich kwam ver-
poozen; eene enkele maal brak hij uit, om
onderwerp van beraadslaging uit. Lieber
mann lichtte zijn voorstel toe; hij ver
klaarde persoonlijk een tegenstander van
Ahlwardt te zijn, en met zijn voorstel
geen anti-semitische bedoelingen te heb
ben. Dit wordt ook reeds bewezen
doordat Singer en Wurm het voorstel
mede onderteekend hebben. Daar deze
sociaal-democraten joden zijn en geducht
medelachten, riep de sociaal-democraat
Frohme Dat is gemeen De voorzitter
greep naar de schel en zeide Daar is
een woord gesproken waarover ik in
de hoogste mate mijne afkeuring moet
te kennen geven, als zijnde in deze ver
gadering gansch en al onwaardig. (Al-
gemeene uitroep van Bravo). Liebermann
ging vervolgens voortHet is mij alleen
te doen om de handhaving van het be
ginsel der onschendbaarheid van de af
gevaardigden, en hij eindigde met deze
woorden (waarbij hij herhaaldelijk door
gelach van de linkerzijde in de rede
werd gevallen„Handhaaft toch de
rechten van den Rijksdag zonder aan
zien des persoons."
Hartmann gaf te kennen, dat hij de be
handeling van het proces wilde voort
gezet zien, daar het door eene opschor
ting zou kunnen verjaren en Ahlwardt
ontheven worden van de tegen hem uit
gesproken straf. Derhalve verlangde hij
verzending van het voorstel naar eene
commissie. Boedilcer van hot Centrum
verklaarde zich nadrukkelijk hiertegen.
Zooals wij vroeger steeds gehandeld
hebben, zeide hij, moeten wij ook dit
maal handelen zonder aanzien van den
persoon of de partij, anders geven wij
een gewichtig recht prijs. Ook de sociaal
democraat Singer waarschuwde, dat als
de Rijksdag thans afwijkt van hetgeen
hij gewoon is te doen, hij vrijwillig af
stand doet van een recht. Hij verwon
derde zich spottenderwijs dat juist een
conservatieve redenaar dit verdedigt
heeft, daar toch na de jongste rede van
met zijne vrouw een rijtoer te maken maar
zijne groote liefhebberij was eene verzameling
orchideeën. Voor deze had hij eene prachtige
plantenkas doen bouwen zoo dikwijls hij kon
sloop hij daarheen en vergat, bij den aanblik
der schitterende kleuren en der teedere vor
men, het rammelen zijner millioenen, het rate
len zijner sporen en het knetteren zijner tele-
grafen. Doch niet dan bij uitzondering vond
hij daartoe gelegenheid.
Van Gould's zonen is de oudste met eene
tooneelspeelster en de tweede met de dochter
van een dokter te New-York getrouwd. Een
gaat nog school. Zijne vrouw, die verleden
jaar gestorven is, moet zielsveel van hem ge
houden hebben. Zij en zijne dochter voerden
het beheer over de f240.000, die hij gemiddeld
iedpr jaar voor liefdadige of kerkelijke doel
einden afzonderde. De Presbyteriaansche ge
meente telde hem onder hare ijverigste leden.
Aldus was, in hoofdlijnen, het bestaan van
den man, die onder de Amerikaansche ïnillion-
nairs van zijn tijd de beroemdste geweest is.
Want er zijn er geweest de Astor's, de
Vanderbilt's, de Hockefellow's - wier fortuin
liet zijne overtrofmaar bij al deze was de
grond reeds door hun ouders of voor-ouders
gelegd. Jay Gould is, in den letterlijken zin
van het woord, met niets aangevangen en met
vierhonderd millioen gulden geëindigd; is het
leven ingetreden met het land van anderen op
te meten, en is er uitgegaan als eigenaar van
of machthebbende over een tiendedeel van alle
den rijkskanselier ook de conservatieve
afgevaardigden in de gelegenheid kun
nen komen om gebruik te maken van
de parlementaire onschendbaarheid (Al
gemeen gelach). Nadat ook de sociaal
democratische advocaat Stadthagen, ook
een jood, gesproken had ten gunste van
een dadelijk opschorten van het proces,
verdedigde Richter in eene spitsvondige
rede het uitstellen van het proces, althans
tot Januari. Ook hij verdedigde de par
lementaire onschendbaarheid, maar wilde
de straf van Ahlwardt niet laten verjaren
en den loop der justitie tegenhouden.
Ahlwardt is thans toch niet in de ge
legenheid zijn mandaat waar te nemen.
Daarom, werd er geroepen, kan men
met een besluit tot na Kerstmis of de
Nieuwjaarsvacantie wachten.
De nationaal-liberaal Marquardsen
zeide, terwijl hij zich tot Hartmann en
Richter wendde. Het zij mij vergund
in eurem. Bunde der Dritte zu seinwaarop
Singer hem toeriep: „Nieuw Kartell"
(Algemeen gelachBoediker, van het
Centrum, herinnerde nu dat Eugen Rich
ter bij vorige gelegenheden van eene
geheel andere meening wasnu wilde hij
blijkbaar Ahlwardt buiten den Rijksdag
houden. Richter antwoordde, dat hij
Ahlwardt liefst reeds den vorigen Maan
dag in den Rijksdag had willen zien, toen
de. interpellatie over de geweren uit de
fabriek van Löwe in behandeling was.
Liebermann verkreeg ten slotte nog het
woord en richtte hierbij nogmaals de
woorden tot Richter: Waarom verbergt
gij uwe ware bedoelingen door allerlei
spitsvondigheden? Gij wilt eenvoudig dat
Ahlwardt gevangen zal zitten! (Tegen
spraak en gelach van de linkerzijdei) In
het land zal men zeggen, dat gij bang
zijtuwe leus is„de constitutie gehand
haafd, hoog onze banier, als dit in ons
voordeel is; anders weg met beiden
(Rumoer en gelach.) De debatten waren
nu gesloten. Eerst werd er gestemd over
spoorweglijnen der V. S. en van honderdtach-
tigduizend mijlen telegraafdraad.
Gould was, zooals wij reeds opmerkten, een
stil, in zichzelf gekeerd man geen bluffer.
Het verterende zenuwleven, dat hij leidde,
heeft reeds vroeg zijne gezondheid geknakt;
hij was een lijder aan de twee Amerikaansche
kwalen bij uitnemendheid neuralgie en slechte
spijsvertering. Des nachts hielden zenuwpijnen
hem uit den slaap bij dag gunde zijn maag
hem zelden een oogenblik van onvermengd
wel-zjjn. Reeds sedert 6 jaar voelde hjj het
einde naderen en deed hij pogingen om zich
los te werken uit het raderwerk, dat hem om
knelde. Maar hij kon niet.
Zoo heeft hij het gebracht tot inzijnzeven-
en-vijftigste jaar. Toen is hij gestorven.
De volgende anekdoten worden van Gould
verhaald. Op zekeren dag kwam een predi
kant tot Gould, en zei„Ik ben een arm man
en heb een groot huisgezin. Ik heb tienduizend
dollars bij elkander weten te krijgen en had
ik daar nog tienduizend dollars bij, dan be
hoefde ik in geval van overlijden niets bevreesd
te zijn voor de toekomst der mijnen. Wilt gij
mij helpen
Gould bezat juist een menigte nagenoeg
waardelooze aandeden van een spoorweglijntje.
Hij wilde ze graag kwijt zijn en zeide tegen
den predikant: „Ik zal u een goeden raad
geven, maar gij moet mij beloven, dat gij dien
aan niemand zult mededeelen."
Hierop ried hij den predikant voor zijn tien-
het voorstel ter verdaging, dat wil zeg
gen, om het aan eene commissie te
verzenden. Hiervoor hebben de conserva
tieven, het grootste deel der vrij-con-
servatieven, de nationaal-liberalen en de
meeste vrijzinnigen gestemd, gezamenlijk
ten getale van 100. Tegen de verdaging
verklaarden zich het Centrum, de sociaal
democraten, de anti-semieten, een deel der
vrijzinnigen en de vrij-conservatief graaf
Arnim, gezamenlijk 114 leden.
In de verklaring van den nieuwen
minister van buitenlandsche zaken te
Madrid wordt gezegd, dat de internatio
nale politiek van Spanje steunt op
strikte onzijdigheid. De regeering zal
trachten een handelstractaat met Frank
rijk te sluiten en handelsovereenkomsten
met alle landen in Europa en Amerika.
Volgens bericht uit Wigan (Lancas
hire) in Engeland is aldaar gisteren brand
ontstaan in een steenkolenmijn te Bomfar-
long. Er waren een honderd personen
in de gang. 's Middags waren er een
twintigtal bijna gestikt opgehaald. Later
werden en twintig lijken gevonden. Er
werd spoedig hulp verleend. Het vuur
werd ten 3 ure gebluscht. Men vreest,
dat allen die toen nog in de mijn waren,
gestorven zijn.
Blijkens telegrafisch bericht heeft de
Kamer van koophandel te New-York, in
hare bijeenkomst van gisteren, hare inge
nomenheid uitgesproken met het besluit
der Europeesche stoomboot-maatschap
pijen, om den prijs der biljetten voor
salonreizigers te verhoogen bij de be
perking van den dienst, ingevolge de
door de Vereenigde Staten genomen maat
regelen ten aanzien van de landverhui
zers. Tevens heeft deze Kamer van koop
handel besloten, de regeering uit te
noodigen om de qua"antaine tot eene
rijkszaak te maken, daar het toezicht
van enkele staten zoo onbevredigend is.
Er zijn te Lagos boden van den koning
van Dahomey aangekomen met voor
duizend dollars aandeelen van dien spoorweg
te koopen. De predikant deed dit en er kwam
vraag naar de aandeelen. Zjj begonnen snel
te rijzen. Dat duurde evenwel slechts een paar
weken en plotseling daalden zij ontzettend.
De predikant verloor zijn geld en kwain zich
bij Gould beklagen. „Gij hebt mjj bedrogen,"
zei hij. „Wel vroeg Gould, „hebt gij werke
lijk aan niemand den raad medegedeeld, dien
ik u gaf?"
„Ja, aan een paar ouderlingen."
„Knap zoo. Ik ben al de aandeelen kwijtge
raakt aan die ouderlingen en hun vrienden. Hier-
zoo man, hier hebt gij uw 10 duizend dollars te
rug en hier hebt gij nog 10 duizend dollars,
omdat gij zoo in den angst hebt gezeten."
Jay Gould en Vauderbilt waren ieder eigenaar
of grootste aandeelhouder van een spoorlijn tus-
schen St. Louis en New-York. Om elkander er
onder te werken vervoerden zij het vee tot den
laagst mogelijken prijs. Eindelijk daalde deze op
een dollar voor het vervoer van elk stuk vee.
Jay Gould zag evenwel zeer goed in, dat hij dit
op den duur niet kon volhouden. Hij kwam op een
schrandere gedachte. Hij zond een agent naar
St. Louis met de opdracht al het vee uit het wes
ten, dat hij machtig kon worden, op te koopen en
langs de lijn van Vanderbilt te verzenden. Een
tijdlang ging dit goed, maar eindelijk kwam Van
derbilt er achter, dat hij bezig was groote sommen
uit te geven, alleen ten genoege van zijn concur
rent. Gould had kans gezien hem een groot
geldelijk verlies te bezorgen.