Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
No. 4466.
15de Jaarg.
Dinsdag 20 December 1892,
^Bureau £booQ$txaat (g 817.
Kamer-Overzicht.
ALGEMEEN OVERZICHT.
PRIJS VAN DIT BLAD:
Voor Schiedam per 3 maanden f 1.50
Franco per post door geheel Nederland - 2.
Afzonderlijke Nommers- 0.05
Het auteursrecht van den inhoud dezer courant is verzekerd
volgens de Wet van 28 Juni 1881 (Stsbl.) No. 124.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 1 6 regelsf 0.60
Elke gewone regel meer- 0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeen
komsten aangegaan.
Zij die zich tegen I Januari op dit Blad
abonneeren, ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummers gratis.
De tijd is voorhij, dat onze oorlogs
bodems den bezem in den mast voer
den ten teeken dat zij de zee van vij
anden konden schoon veegen. Deson
danks heeft toch onze marine in Ne
derland en Indië nog een belangrijke
taak te vervullen. Dit te ontkennen,
zou niet redelijk wezen want hoe
wel het maar al te waar is, dat wij
tegen een ietwat machtigen vijand weinig
ot niets vermogen, belmoren wij in Europa
aan vriend en vijand te toonen dat wij
den wil hebben ons te verdedigen en
vordert de nationale eer, dat wij ons
gezag ook in Indië hoog houden, en de
niet of half beschaafde volkeren van den
Indischen archipel door het vertoon
van onze oorlogsmacht ter land en ter
zee ontzag inboezemen. Nu wil het onge
luk dat onze marine, die daartoe in zoo
ruime mate moet medewerken, in schro
melijk verval is. De Hollandsche vloot,
die in den tijd van de De Ruyters en de
Trompen de trotscli der zeeën was, wordt
op het eind der negentiende eeuw ver
tegenwoordigd dooreenige weinige sche
pen op verre na niet voldoende voor
de grootsche taak waarvoor zij geroepen
zijn. Reeds meerdere ministers beproef
den de marine uit haar diep verval op
te heffen, maar stuitten daarbij steeds
op den onoverwinnelijken tegenstand
der Kamer, die steeds weigerde de gel
den voor den bouw van nieuwe schepen
toe te staan. Bemoedigd door het be
trekkelijk succes dat de minister Dyse-
rinck in 1889 had, doordat hem de
middelen voor den bouw van éen schip
werden verstrekt, heeft de minister Jansen
een nieuw plan ontworpen dat, over vele
jaren verdeeld, in 't geheel een uitgaaf van
35 millioen zou vorderen. Daarvan zouden
echter eerst circa 9 millioen verwerkt
worden aan den bouw van 3 schepen,
door den Minister type A gedoopt, die
ieder f2.800.000 zouden kosten. In liet
eerstkomende jaar zou die arbeid eene
uitgaaf van f320.000 vorderen, welk
bedrag dan ook op de begrooting van
marine was uitgetrokken.
Over dezen begrootingspost ontspon
zich in de Kamerzittingen aan het eind
der vorige week eene belangwekkende
beraadslaging. De Commissie van Rap
porteurs, belast met een voorloopig ver
slag omtrent de marine-begrooting uit
te brengen, had omtrent dezen post on
gunstig gerapporteerd. Hare groote meer
derheid was na kennisneming van het
onder verplichting van geheimhouding
overgelegde rapport der commissie voor
de kustverdediging waarop de Minis
ter zeide zijn plan gebouwd te hebben,
hoewel het in werkelijkheid daarvan
belangrijk afwijkt van oordeel dat
de zaak nog niet rijp was voor eene
beslissing, hoofdzakelijk omdat nog altijd
eene wettelijke organisatie onzer marine
ontbreekt. Het ontbreken van die wet
telijke organisatie was schering en in
slag van alle redevoeringen zoowel der
voor- als tegenstanders van den betrok
ken begrootingspost. De heeren willen
dat bij de wet geregeld zal wordener
zullen zóo en zoovele schepen zijn en
die zullen hier en daar dienst doen dan
eerst zou men volgens hen kunnen zien,
of de thans te houwen schepen zouden
passen in het stelsel van verdediging
dat alsdan zou worden aangenomen.
Tevergeefs herhaalde de Minister,dat
zijne schepen type A pasten in alle
stelselsdie Kamerleden lieten zich niet
uit het veld slaan. Het plan was o. a.,
naar de heer Rutgers opmerkte, te eng
of te wijd te eng voor hen die onze
marine eene offensieve rol willen zien
toebedeelen te wijd voor hen, die eene
plaatselijke verdediging willen en zelfs
meenen dat eene landing te beletten,
niet tot de taak der marine behoort.
Maar buitendien zoo beweerden vele
sprekers beging men een fout, door
voor Indië en Nederland hetzelfde type
aan te nemen In Indië heeft men noo-
dig meerdere snelvarende kruisers, o. a.
om de blokkade van Atjeh met goed
gevolg voort te zetten. Aan dezen eisch
voldoen niet de schepen type A., die
't eerst voor Nederland bestemd, meer op
weerstandsvermogen in het gevecht dan
op snelheid van vaart berekend zijn.
Op de aanmerkingen door de onder
scheidene sprekers op zijn plan ge
maakt, werd door den Minister van
Marine geantwoord in een rede, die van
zijn zaakkennis en beleid op de meest
gunstige wijze getuigt. De Minister
verzekerde dat hij aanvankelijk ook
voor wettelijke regeling was geweest,
maar hij was er van teruggekomen,
omdat het onmogelijk bleek er de
organisatie bij aan te geven. Nu
dit onmogelijk was gebleken, had hij
gemeend toch aan 't werk te moeten
gaan. Met het oog op de financieele
gesteldheid had de Minister de zaak
behandeld, en na rijp beraad was het
type A gekozen, 't welk past in elk
stelsel en berust op hetgeen de oud
minister Kruys zelf had voorgesteld.
Yan dien heer had de Minister de schrif
telijke verzekering ontvangen, dat er
immer schepen van het type A zullen
noodig zijn. Met die schepen zou men
de verdediging ook offensief kunnen
voeren. Volgens den heer Kruys zou
den zij do marine zeer versterken. De
Minister was van oordeel, dat de taak
van onze zeemacht ook in Indië zeer
goed door deze schepen zou kunnen
volbracht worden, en hij heriep zich
daartoe op het oordeel van den lieer
Roell, hoofd van het departement van
marine en kommandant van dezeemacht
in Indië, die hem verzekerd had dat
een zestal van die schepen voor Indië
voldoende zouden zijn. Tusschen den
Minister en den heer Gruyot ontspon
zich nog een belangwekkend debat.
De Minister meende in het type door
hem voorgesteld het beeld te zien van
een schip door den heer Gruyot in zijn
werk „organisatie onzer marine" be
schreven. Doch deze oud-zee-officier wei
gerde zooals de Minister opmerkte
zijn rechtmatig kind te erkennen
en bleef het plan bestrijden. In het
voorstel van den heer van der Kaay om als
nog zijne voorstellen terug te nemen, ten
einde ze later bij suppletoire hegrooting
of afzonderlijke wet opnieuw te behan
delen, kon de Minister niet treden de
vernieuwing van het materieel gedoogt
geen uitstel. Overigens was de Kamer
door het toestaan van deze gelden niet
gebonden voor volgende jaren. Nadat
de Minister nogmaals zijn plan met
groote klem had verdedigd, de Kamer
verantwoordelijk stellende voor de aan
neming der tegenstrijdige amendementen,
die den ondergang onzer marine ten
gevolge zouden hebben, werd het eerste
amendement om de som voor den aan
bouw van de begrooting af te voeren,
verworpenen vervolgens de overige inge
trokken. Verschillende leden gingen
den Minister gelukwenschen, die zijne
begrooting met 56 tegen 35 stemmen
zag aangenomen.
Als een tusschenbedrijf bij de vaak
niet onvermakelijke discussiën over de
marine-begrooting kwam in behandeling
het wetsontwerp tot wijziging van art.
6 der schoolwet (verlenging van den
termijn voor de invoering als verplicht
leervak van de vrije- en orde-oefeningen
in de gymnastiek. Daarop was dooi
de heeren Travaglino en Mutsaers een
amendement voorgesteld, om den termijn
van invoering tot 1897 te verlengen.
Men weet welk een last reeds de facul
tatieve invoering van het leerva'c dei-
wet op het lager onderwijs aan de on
derwijzers heeft bezorgd. Terecht werd
door den heer Van Yelsen in 't licht
gesteld, hoe de verplichting om nog eens
gymnastiek-examen af te leggen, aan de
oude onderwijzers vooral last heeft be
zorgd er waren bejaarde mannen, die
bij het maken van kniebuigingen zenuw
toevallen kregen. Maar niet alleen de
onderwijzers, ook den schoolbesturen be
zorgt de invoering last, waar het school
lokaal voor het geven van gymnastiek
onderwijs niet geschikt is, moet een apart
lokaal worden ingericht, dat gepaard
gaat met groote kosten, welke vooral
op de besturen der bijzondere scholen
drukken. De groote meerderheid dei-
Kamer bleek de bezwaren, vooral dooi
de voorstanders van het bijzonder onder
wijs ontwikkeld, te vatten want, nadat
de Minister verklaard had tegen het
amendement Travaglino-Mutsaers niet
het minste bezwaar te hebben, werd
dit amendement met 76 tegen 14 stem
men aangenomen, waarop het geheele
ontwerp werd goedgekeurd, zoodat de
verplichte invoering tot 1897 is uitge
steld. Daarna zal de Koningin in bij
zondere gevallen nog driemaal, telkens
voor ten hoogste twee jaren, uitstel
kunnen verleen en.
Behalve dit wetsontwerp werden in
de Kamerzittingen aan het einde dei-
vorige week ook nog eenige kleinere
wetsontwerpen afgedaan. Den Minister
van Binnenlandsche zaken werd een
crediet van f 100,000 toegestaan tot
voortzetting der maatregelen tegen
het mond- en klauwzeer. Waren de
laatste Kamerzittingen ook om deze
handeling, waarbij ons landbouwend
district zoo nauw betrokken is, belang
wekkend, ook om het belangrijk debat
dat daarin over de oprichting van een
leerstoel in de bacteriologie aan de Po
lytechnische school te Delft gevoerd
werd, trokken zij de aandacht. Yan
deze vooral voor onze stad en ons dis
trict zoo belangwekkende beraadslaging
zullen wij op een andere plaats in ons
blad nader verslag geven.
19 December '92.
De Duitsche Reichsanzeiger meldt, dat
bij het Gemndheitsamt van den 29 No
vember tot den 10 December 1.1. twee
op zich-zelf staande gevallen van cholera
zijn opgegeven te Altona en te Hamburg,
het laatste met doodelijken afloop. Naar
het schijnt, zijn die gevallen van bui
tenaf overgebracht. Bovendien werden
te Hamburg den 12 December een nieuw
overlijden en den 16 December twee
ziekte-gevallen uit hetzelfde huis gemeld.
De llamb. Corresp. kan authentiek
melden, dat het eergisteren ter beurze
te Hamburg loopende gerucht, volgens
hetwelk aldaar 20 gevallen van cholera,
waarvan 4 met doodelijken afloop, zou
den hebben plaats gehad, teneenenmale
ongegrond is. De opruiming in een aan
tal verdachte of onzuivere woningen kan
misschien aanleiding tot het gerucht
hebben gegeven.
De agenten der transatlantische stoom
vaartmaatschappij zijn voornemens bij
het congres van senatoren en afgevaar
digden te Washington te protesteeren
tegen het plan tot beperking der land
verhuizing. Een hunner zal voorstellen
aan de agenten der maatschappijen in
Europa de zorg voor het inspecteeren
der landverhuizers over te laten, blij vende
de maatschappijen op straffen van zware
geldboeten verantwoordelij k.
In tegenwoordigheid van het hof en
het korps officieren heeft Zaterdag-mor
gen te Brussel de installatie plaats gehad
van prins Albert als 2n luitenant van
het reg. grenadiers. In zijne gelegenheids-
speech noemde de Koning de Belgische
officieron als de eigenlijke grondleggers
van den Congo door hun toewijding die
zelfs den dood trotseerde. De Koning
bracht zelf zijn neef diens plichten in
herinnering. De Koningin, de gravin van
Vlaanderen en de prinsessen waren diep
getroffen door de herinnering aan prins
Boudewijn, die voor twee jaar in het
zelfde regiment dienst nam.
De Libre Parole meldt, dat het juiste
bedrag hetwelk de Panama-maatschappij
hier en daar heeft uitgedeeld, 20 milli
oen is, en wel aan 3000 personenafge
vaardigden journalisten en anderen.
Yolgens bericht uit Bucharest heeft
de Koning de commissie uit den Senaat
tot aanbieding van het adres van ant
woord ontvangende, haar bedankt en ge-
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
