Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
Het Katholiek Onderwijs.
bureau £boo$$tvaat 317.
EERSTE BLAD
De Witte Wolf.
16de Jaarg.
Zondag 14 Mei 1893.
No. 4586.
Feuilleton.
PRIJS VAN DIT BLAD:
PRIJS DER ADVERTENTIÊN
Naak hst Fransch van Paui, Féval.
NIEUWE SCHIE
CHE C0URAN1
Voor Schiedam per 3 maanden 1.50
Franco per post door geheel Nederland - 2.
Afzonderlijke Nommers- 0.05
Het auteursrecht van den inhond dezer courant is verzekerd
volgens de Wet van 28 Juni 1881 (Stsbl.) No. 124.
lllllllllliliiiiimiiiiiiiiiiii|iitmniiiiiiiMiii'i:ijiH'i'Miiil'[iiii,iiiiii:iii'iiiMi<liiililll
Van 16 regelsf 0.60
Elke gewone regel meer- 0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeen
komsten aangegaan.
Het recht der ouders op de opvoeding
hunner kinderen zal wel door niemand
worden betwist. Dit is een recht dei-
natuur, dat op een natuurplicht berust.
Het is immers zeer natuurlijk, dat zij,
die naast God aan het kind het leven
schenken, het ook in staat stellen dit
leven te onderhouden, en het voorzien
van alle middelen, welke noodig zijn om
dit leven verder te ontwikkelen, en het
tot zulk een staat te brengen, dat het
kan worden dienstbaar gemaakt aan het
groote doel, waartoe het den mensch
is geschonken. De ouders zijn dus de
natuurlijke opvoeders van het kind.
Hunne rechten kunnen door omstandig
heden op anderen overgaan. Zij kunnen
zelf hun recht voor een deel of voor
tijd en wijl aan anderen overdragen.
Dit neemt niet weg, dat zij op de eerste
plaats voor de opvoeding van het kind
moeten zorgen.
Als het dus vaststaat, dat de ouders
de natuurlijke opvoeders zijn van het
kind, dan zal men begrijpen, dat zij op
de eerste plaats hebben te zorgen voor
alles wat met de opvoeding van het
kind in verband staaten wijl het onder
wijs een der groote middelen voor de
opvoeding is, valt het niet te ontkennen,
dat de ouders op de eerste plaats het
onderwijs hunner kinderen hebben te
regelen. Veronderstellen wij, dat die
ouders zóo ontwikkeld zijn, zij zelf
hunne kinderen het noodige onderwijs
zouden kunnen verstrekken, en het hun
aan den daartoe noodigen tijd en de
vereischte middelen niet zou ontbreken,
dan zouden zij zelf als onderwijzers
hunner kinderen optreden. Het zou voor
zeker het beste middel zijn, om het
onderwijs geheel te doen strooken met
de opvoeding die zij hunne kinderen
Weuschen te geveu.
106)
Tl lfctleen Vaunoy, gevolgd door
in de'hand een °Pengevouwen perkament
''3 r\%u,i' zeide hij; ik verzoek
U ml\ Wil? »!l b e"' dat ik heb laten
wachten. Wilt gij kennis nemen van dit e.
schrift
Do kapitein nam het parkament en las.
Het was de verkoopakte, eigenhandig ge
schreven door Nicolas Trend, en door dezen
aan Hervé De Vaunoy toevertrouwd.
Mjjnheer, zeide de kapitein, na te heb
ben gelezen in dit alles schuilt de eene of
andere schelmerij, welke ik niet begrijp. Hoe
e.bt gjj, arm en levende van de weldaden
mijns grootvaders, zijn goederen kunnen koo-
Pen en betalen
Maar wijl de meeste ouders niet iu
staat zijn zelf hunne kinderen te on
derwijzen, ligt het voor de hand, dat
zij als onderwijzers hunner kinderen die
personen kiezen, van welke zij met grond
mogen verwachten, dat zij het met de
denkbeelden der ouders omtrent opvoe
ding en onderwijs eens zijn; die onder
wijzers, welke voort zullen bouwen op
den grondslag, door de ouders voor de
opvoeding hunner kinderen gelegd. Pas
sen wij deze stelling toe op katholieke
ouders. Katholieke ouders, vader en
moeder te zamen, of ieder afzonderlijk,
hebben het recht en den plicht hunne
kinderen katholiek op te voeden. Wat
is nu meer natuurlijk, dan dat zij voor
hunne kinderen kiezen katholieke on
derwijzers, d. w. z. onderwijzers, die
met hen hetzelfde geloof belijden, die
hunne kinderen zullen leeren en beves
tigen wat hunne ouders hun reeds sedert
lang hebben voorgehouden, die met hen
éen zijn in denken en gevoelen die
veroordeelen wat zij veroordeelen en
aanprijzen, wat door hen reeds sedert
lang aangeprezen werd. Zal ieder dege
lijk paedagoog aanstonds erkennen, dat
in zake de opvoeding school en huis
gezin moeten samenwerken, dan zal
ieder onbevooroordeelde het zeker vol
mondig met ons instemmen, dat, waar
het geldt het kind eene katholieke op
voeding te geven, die samenwerking
allerminst kan gemist worden. Alleen
dan, wanneer het onderwijs, het groote
middel der opvoeding, door een katho
liek onderwijzer gegeven wordt, kan en
mag een katholiek huisvader zich ver
zekerd houden, dat die samenwerking
zal bereikt worden. Dan vult de school
aan, wat het huisgezin alleen niet kan
geven, en wederkeerig wordt, wat dei-
school ontbreekt, door het huisgezin
aangevuld.
Maar, zal wellicht hier een of ander
onnadenkende opmerken, met het onder
richt der profane wetenschappen heeft
toch de Godsdienst niets te maken. Zou
Spaarzaamheid jonge vriend, zeide Vau
noy lachende; met spaarzaamheid en een wei
nig kennis van zaken, brengt men verrassende
dingen tot stand. Maar dat is hier de vraag
niet, en ik hoop, dat het u niet meer in het
hoofd zal komen mij te willen bedreigen.
Zie 1 gij zjjt jong en armuw grootrader
en ik hebben elkaar wederzijdsche diensten
bewezenik verlang niets liever, dan uvr g
drag van zoo even te vergeten. Willen wij
vrede sluiten
Nooitriep Georges uit, de hand die
hem werd aangeboden, terugstootende.
De kapitein zette zijn hoed op, wierp op
den meester van La Tremlay een minachten
den blik en ging toen naar de deur.
Halfweg gekomen, stond hjj van aangezicht
tot aangezicht tegenover Pelo Houan, die hem
bjj de hand nam en naar het midden van het
vertrek terugvoerde.
Jean Blanczeide de kapitein verwon
derd.
Jean Blancherhaalde Vaunoy in ge
dachten, den nieuw biunengekomene aandach
tig opnemende. Lieve hemelhjj is het in
derdaad het wit onder het zwart.
Hij boog zich tot den hofmeester, die was
binnengekomen om te zeggen dat het ontbijt
gereed was, voorover en fluisterde hem iet»
in liet oor. Alain ging dadelijk weg,
Wat komt gij hier doen vroeg Vau
noy aan den kolenbrander.
men dit werkelijk denkenzou men
inderdaad meenen, dat de onderwijzer
geschiedenis, aardrijkskunde, natuurlijke
historie enz. kan onderwijzen zonder dat
dat daarbij telkens de groote vragen
hoevanwaar en waarom ter sprake komen?
Hoe zal de openbare onderwijzer die
vragen beantwoorden? Zoo hij wil vol
doen aan het voorschrift, dat hem ge
biedt bij de verschillende godsdienstige
en wijsgeerige stelsels neutraal te blij
ven om de uiteenloopende meeningen niet
te kwetsen, zal hij een ontwijkend ant
woord geven. Maar aangenomen dat de
onderwijzer eene strikte neutraliteit in
acht neemt, moet dan zulk een onder
wijs, waarbij het kind in zijn natuur
lijken aandrang naar de groote vragen
van het hoe, vanwaar en waarom on
bevredigd blijft, voldoende worden ge
acht? Welken indruk zal het op het
kind maken, als de onderwijzer de pro
fane wetenschappen onderwijst, zonder
dat daarbij ooit van God of Gods
dienst sprake is? Zou men werkelijk
meenen, dat het kind daarbij den Gods
dienst zal blijven hoogachten en eeren?
Door het onderricht en het voorgaan
van vader en moeder heeft het eenig
denkbeeld van den goeden God, van
's menschen oorsprong en bestemming
gekregen maar de onderwijzer, de ge
leerde man, die in zijn oog nog hooger
staat dan vader en moeder, spreekt daar
nooit van. Eene zaak die dus door den
schoolvorst der aandacht niet waardig
wordt gekeurd, moet dus wel van niet
veel belang zijn, en dus eene aangele
genheid waarvoor de kleine zich niet
«.1 te zeer behoeft te te beijveren.
Zou men dan werkelijk denken, dat
een onderwijs, waarbij alle gedachten
aan 's menschen hoogste doel en be
stemming is uitgesloten, dienstbaar zal
zijn aan de groote zaak der opvoeding?
Zal zulk een onderwijs, dat wel de
hersenen bevracht, maar het verstand
niet verlicht en het hart ledig laat,
medewerken om het kind te vormen
Ik kom bier recht doen, antwoordde
Jean Blanc ernstig; Hervé De Vaunoy, ik
kom u den prijs van twintig jaren van dief
stal en misdaad ontnemen.
Vaunoy keek naar de deur. Alain kwam
nog altijd niet terug.
Jean Blanc ging voort.
Gij hebt u een door Nicolas Treml ge
teekende akte ten nutte gemaaktonzejonge-
heer zal dat beantwoordden met een akte, die
door u is geteekend.
Ik ik heb een verklaring geteekend,
dat die jongen een kind van zijn vader is
Dat is alles I
Dat was alles, antwoordde Jean Blanc,
dezen morgen, jamaar met die, welke gij
twintig jaar geleden hebt geteekend, zal dat
voldoende zijn.
Vaunoy's gelaat betrok.
Jean Blanc haalde uit den zak, dien hjj
onder zijn arm hield, een klein, verroest,
ijzeren koffertje.
Hij zette het op den grond, knielde er bij
neer en stak zijn mes in een opening bij het
scharnier.
Het verroeste scharnier bezweek en het
deksel sprong open.
In het kistje lag goud geld en een perka
ment, dat Vaunoy ongetwijfeld herkende, want
hij wilde zich op het kistje werpen, om het
te grijpen.
Georges Treml duwde hem terug. Hij
tot hetgeen het voor alles moet zijn
een degelijk burger van het uitgestrekte
wereldrijk, een toekomstig burger van
het groote rijk des hemels Zal het
karakters vormen, het onderwijs dat
in de zaken van het menschelijk weten
en kunnen niets anders ziet dan het
stof, de bloot stoffelijke kracht om het
brooze menschenleven te voeden en te
onderhouden Zal het hen sterkan
voor den grooten strijd des levens, het
onderwijs, datde zaken alleen beschouwt,
zooals zij zich voor het oog van den
oppervlalckigen beschouwer vertoonen,
en hen niet waarneemt in het groote
wereldverband, de bewonderenswaardige
regeling door den oneindig wijzen Schep
per gesteld, die alles wat ons hier om
geeft en omringt dienstbaar wist te
maken aan het groote doel, waartoe
Hij ons in 'tleven riep? Neen, een
onderwijs zonder godsdienst is geen
onderwijs, is niet het groote middel
der opvoeding, der vorming, waarom
het ons voor alles te doen is. Gelukkig
achten wij ons hier in volle overtui
ging het woord te kunnen herhalen,
dat eens een gevierd redenaar, een
eerbiedwaardig priester, de hoogeerw.
pastoor Drabbe z.g., in ons midden, bij de
opening eener nieuwe school sprak
„Om „katholieke vorming" toch is het
ons te doen.Niet uitsluitend om onderwijs,
niet eens 'op de eerste plaats om onderwijs.
Neen om die echt katholieke vorming
en opvoeding, die den ganschen mensch
van zijn jeugd af, aangrijpt en hem met
al zijn stoffelijke en geestelijke krachten
allereerst heenrichtnaar zijn einddoelen
oorsprong, naar GodOm die echt katho
lieke vorming en opvoeding, die wel het
verstand met de noodzakelijke nuttige en
sierende kundigheden verrijkt,maar daar
bij de veredeling van het gemoed en de
versterking van den wil geenszins voor
bij ziet. Om die echt katholieke vor
ming en opvoeding, die de geheele ziel
van het kind harmonisch ontwikkelt,
al zijn krachten aan het werk zet, al
zelf nam de akte uit de handeu van Jean
Blanc aan.
Ik wist het welriep hij uit, na te
gebben gelezenik wist wel, dat hier leu
gen en bedrog in het spel waren. Ziehier
een door u geteekende verklaring, mijnheer,
volgens welke iedere afstammeling van Treml
het domein voor honderdduizend francs kan
terugkoopen.
Hier zijn de honderdduizend francs, zeide
Jean Blanc, op het kistje slaande.
Vaunoy kon niet spreken van woede.
Mile. Olive en M. De Béchameil waren
grootelijks verwonderd en deze laatste begon
een flauwe hoop te koesteren, dat hij zijn
vijfhonderdduizend francs zou terug krijgen.
Op dit oogenblik verscheen Alain bjj de
deur. Hij werd gevolgd door al de bedienden
van het kasteel, die tot de tanden waren
gewapend, en door de soldaten van Rennes.
De oogen van Hervé De Vaunoy schitter
den.
Bezet alle uitgangen! riep hij. Ik
beloof duizend francs aan wie de hand
op dien bandiet legt. Hjj wees Jean
Blanc aan.
Slot volgt.)