Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
No. 4596.
bureau Jtooc^traat 817.
Filips II en Don Carlos.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Feuilleton.
PRIJS VAN DIT BLAD:
PRIJS DER ADVERTENTIÈN
NIEUWE SC
HE COURANT
Voor Schiedam per 3 maanden
Franco per post door geheel Nederland
Afzonderlijke Nommers
f 1.50
- 2.—
- 0.05
Het auteursrecht van den inhoud dezer courant is verzekerd
volgens de Wet van 28 Juni 1881 (Stsbl.) No. 124.
«Sliff
Van 1—6 regelsf 0.60
Elke gewone regel meer- 0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeen
komsten aangegaan.
26 Mei '93.
De ministerieele crisis in Italië is
luidens berichten uit Rome weder be
zworen. De minister-president Giolitti
heeft in de Kamer van afgevaardigden
medegedeeld, dat alleen het ontslag van
den heer Bonacci is aangenomen. De
heer Eula is belast met de portefeuille
van justitie, de heer Gagliardi met die
van financiën. Het programma van het
ministerie is onveranderd. De vaststel
ling der begrooting en reorganisatie voor
het recès is onvermijdelijk noodig. Het
ministerie vraagt een votum van ver
trouwen. Door den heer Fortes werd
eene orde van den dag in dien zin voor
gesteld. De discussie werd daarop tot
heden verdaagd.
Nauwelijks is aldus in het eene zui
delijke land van ons werelddeel de crisis
geëindigd, of in het andere, waar men
conflict zoo lang mogelijk heeft trachten
te vermijden, komt het tot een gedeelte
lijke kabinetscrisis. Volgens berichten
uit Madrid heeft de minister-president
Sagasta een langdurig onderhoud gehad
met Cauovas, den leider der conserva
tieven, tevens hoofd van het vorige
Kabinet, en deze verklaarde, dat zijn
volgelingen geen obstructie-politiek zul
len voeren voor wat betreft de begroo
ting en de onvermijdelijke plannen van
den titularis van financiën, doch dat
zij met alle kracht zullen opkomen tegen
de hervormingen door de titularissen
van justitie en oorlog in hun depar
tementen voorgesteld uit zuinigheid
hervormingen die der schatkist een be
nefiet van elf millioen zouden bezorgen.
Dat is den bedoelden ministers te veel,
zoo'n schromelijke ondankbaarheid treft
hen diep en daarom zullen zij het bijltje
er maar bij neerleggen, vergezeld wel
licht, door de hoofden van de departe
menten binnenland en openbare werken.
Onder presidium van den heer Jules
Critisch-Geschiedkundige beschouwing
door L, L.
2)
Alvorens zijn vader in 1554 naar Engeland
zich bega1', om aldaar zijn tweede huwelijk
met Koni .gin Maria te sluiten, koos bij op
aanraden van den Duitsehen Keizer Karei V
twee uitstekende mannen uit, opdat onder hunne
leiding de jeugdige Carlos goed mocht wor
den onderricht, èn op godsdienstig èn op we
tenschappelijk gebied, D. Garcias van Toledo,
broeder des Hertogs van Alva, werd Gouver
neur van den jeugdigen PrinsDr. Suarez
de Toledo diens Aalmoezenier en Geestelijke
leidsman. Maar weinig eer schijnen heide leer
meesters voor hunne moeite er bfi den vreemd
soort igen knaap te hebben ingelegd, die, naar
Delafosse (Bonapartist) heeft zich in de
Rechterzijde der Kamer van afgevaar
digden te Parijs een nieuwe groep ge
vormd, die van het Appel au peuple. Het
program dezer groep is uitertst een
voudig verkiezing van den president der
republiek door het algemeen kiesrecht
en referendum. Een gestadig plebisciet,
zoowel voor de aanwijzing van het hoofd
van den Staat, als voor de bekrachti
ging van alle wetten, die eenig belang
hebben. Het tegendeel dus van eene
parlementaire regeering. De groep be
vat in de eerste plaats de Bonapartis-
ten en de Boulangisten, maar tracht
partij genooten te vinden in nog wijde
ren kring.
De verdeeldheid in de Duitsche cen
trumspartij is naar luid van verschil
lende berichten uit Berlijn fhans niet
meer te loochenen. In Westfalen waar
onlangs de verkiezing van den hekenden
Fusangel tegen den centrumscandidaat
reeds een bedenkelijk verschijnsel op
leverde, heeft zich thans opnieuw een
anderen katholieke candidaat, de zoon
van den beroemden Sohoiiemer-Alst,
tegen den centrumsman candidaat ge
steld, en hij wordt openlijk door zijn
vader gesteund. De zoogenaamde West-
faalsche boerenkoning, vroeger de meest
met Windhorst gevierde centrumaan-
voerder, heeft zich eergisteren te Munster
in de aldaar gehouden partij vergadering,
met zijn geheel gevolg uit den land
bouwersstand afgescheiden van de offiei-
eele centrumpartij. Gisteren hebben de
Westfaalsche landbouwers, met Schor-
leraer Alst aan het hoofd, reeds een
eigen verkiezingsmanifest uitgevaardigd,
waarin zij zicli, in strijd met bet offi-
cieele centrum manifest, voor het leger-
plan en de landbouwbescherming ver
klaren.
De blijkbare reden der scheiding lag
hierin dat eergisteren in eene bijeen
komst van commissieleden der provin
cie bij meevderheid van stemmen een
voorstel van Schorlemer Alst werd
Strada ons verhaalt, meer vermaak vond, in
de konijntjens, die men hem bracht, dood te
martelen, en in allerlei stuiptrekkingen te zien
sterven, dau in het luisteren naar en opvol
gen van de herhaalde lessen en onderrichtin
gen zijner Gouverneurs. Dit blijkt uit brieven
van Filips II in 1558 geschreven. Reeds toen
had de ongelukkige vader een slecht denk
beeld van zijn zoons karakter opgevat, en
beklaagt lijj zich over diens weinigen lust
voor stndie, en als Filips jaren later zich
wederom in Spanje bevond, drong hij er her
haalde malen bij zijn zoon op aan, dat deze
zich minstens of de hem noodzakelijke vakkeu
zou toeleggen. Op 15-jarigen leeftijd verstond
hij nog geen andere taal dan de Spannsclie.
Hierin moesten hem alle lessen en onder
richtingen worden gegeven, omdat hij wei
gerde een vreemde taal te leeren. Deze vol
slagen lusteloosheid, om zich de noodige ken
nis te verschaffen, kan men behalve aan zijn
wispelturig en onverdraagzaam karakter, ook
eenigszins aan een natuurlijk gebrek toeschrij
ven. Uit Hooft blijkt, dat men destyds van
oordeel was, dat zwakheid van verstand vóór
alles oorzaak was van de dolzinnigheden, die
Carlos van kindsbeen af beging. Of zoo iets
een familiekwaal zijn kan, die van overgroot
moeder op achterkleinzoon overspringt is ons
wel een weinig duister. Of Hooft het echter
geheel en al verwerpt Toch schijnt hfj er
het vreemdsoortige wel eenigszins van te heb-
verworpen, waarin hij verlangde dat
van de afgevaardigden in de provincie
Westfalen zouden worden gekozen, vier
personen uit den landbouwersstand en
het. aan het iederen afgevaardigde der
centrumspartij vrij zou slaan welke
stem hij ten opzichte van hetlegerplan
zou uitbrengen. De landbouwkwestie is
naast het legervraagstuk oorzaak van de
verdeeldheid in het centrum.Delandbouw-
kwestie heeft de kiezers ten plattelande
oproerig gemaakt tegen het Centrum, dat
voor de handelsverdragen heelt gestemd.
Voornamelijk in Beieren bewerkt de
agrarische beweging den afval van het
Centrum, die zich bij geheele scharen
landelijke kiezers vertoont. Maar de
groote oorzaak der verdeeldheid ligt
wel hierin, dat liet Centrum niet meer
gevoelt de machtige leidende hand
van Windhorst, die de verschillende
heterogene bestanddeelen der katholieke
staatspartij wist hijeen te houden.
Het onderzoek betreffende den beken
den brief van prins Albrecht van Pruisen
wordt voortgezet. Er is nader geconsta
teerd, dat de brief te Berlijn door de post
behoorlijk is afgeleverd, echter niet in
handen van Winterfeldt is gekomen,
maar op weg naar hem uit de handen
is geraakt. Voorts is uw bekend gewor
den, dat de vrije-conservatieve afgevaar
digde baron Kardorff beeft, deelgenomen
aan de pogingen om eene verzoening
tussehen den Keizer en Bismarck te be
werken, waarover de brief handelde. Met
bet oog op de wenscben naar zoodanige
verzoening, welke wenscben van
verschillende zijden steeds krachtiger
worden geboord. wordt officieus ver
zekerd, dat de Keizer wel tot eene ver
zoening bereid zou zijn, maar dat Bis
marck daartoe alsdan den eersten stap
zou moeten doen, en hiertoe is Bismarck,
gelijk men weet, niet te bewegen, omdat
hij zich gekrenkt gevoelt.
Mag men de geruchten gelooven, die
in den laatslen tijd te Londen loopen,
ben ingezien, ons althans kwam het voor, als
deed de ouderdom van den grijzen Karei ten
naastenbij den dienst vau een overhaalbrug.
Doch Hooft spreekt alleen van een „men
zegt," wij beschuldigen hem dus niet.
Het vredesverdrag in 1559 te Cambray tus
sehen koning Filips en Hendrik II, koning van
Frankrijk, gesloten, kunnen wjj hier niet stil
zwijgend voorbijgaan.
Tijdens de vrede-preliminairen aldaar, was
in een der artikels, ter verzekering der onder
linge goede en duurzame verstandhouding tus
sehen de twee machtigste katholieke konink
rijken, bepaald, dat Don Carlos, en Hendriks
dochter, de prinses Isabella, hadden zij een
maal de jaren bereikt, met elkander in den
echt zouden worden verbonden. Nu kwam tot
groote algemeene droefheid, kort voor het
definitief sluiten van deb vrede, Filips tweede
gemalinne, Maria van Engeland, te overlijden.
Daar stond nu Filips op twee eu dertigjari
gen leeftijd ten tweede male weduwnaar.
Nog kracütig was zijne gezondheid, en aan
een zijden draad hing het voortbestaan van
zijn geslacht. Politiek en Godsdienst, beide
raadden hem een derde huwelijk aan. Nu werd
het van wederzijde voeglijker geacht, dat
Filips zelve zich met Isabella vereenigde.
Artikel 27 van het tractaat waarin bovenge
noemde bepaling vervat was, werd heimelijk
verduisterd en de nieuwe er voor ingeruild.
Met opzet deelden wij dit feit mede, omdat
dan gaat Old England in de naaste toe
komst een onrustigen tijd tegemoet. Het
gerucht is verbreid, dat de Koningin
aan Gladstone zou hebben gezegd, dat
naar hare meening de verwerping van
het home-rule ontwerp door bet Hooger-
huis de ontbinding van het Parlement
moest tengevolge hebben. Gladstone
zou hiertegen hebben aangevoerd dat
een votum van het Huis der Lords geen
voldoende grond was voor het aftreden
van een Kabinet, dat de meerderheid
in liet Lagerhuis had, of voor eene Par-
lementsontbinding. Hij zou verder het
voornemen hebben te kennen gegeven
na de verwerping van zijn ontwerp door
het Hoogerhuis, bet Lagerhuis te ver
dagen en zijn nujaarszitting te besteden
aan de wetgeving voor Engeland, in
het voorjaar het ontwerp nogmaals bij
het Hoogerhuis in te dienen en dan
eeist tot de ontbinding van het
Parlement over te gaan. Uit verklarin
gen van leiders der oppositie die met
het hof in nauwe betrekking staan, wil
men opmaken, dat zij aan kort aan
staande verkiezingen gelooven, die den
val van Gladstone zullen veroorzaken.
In de hoofdstad van de Iersche pro-
testantsche provincie Ulster, Belfast,heeft
gisteren lord Salisbury in een door 5000
personen bezochte vergadering een rede
gehouden. Natuurlijk bestreed hij met
nadruk het home-rule-ontwerp, dat, zeide
hij, het werk van Gladstone alleen is
en niet het resultaat der openbare mee-
ning. Hij spoorde nochtans zijne hoor
ders aan, zich te onthouden van ruw
geweld. Voor het overige bleef hij de
wet onaanneembaar achten. De aange
nomen amendementen, waarbij de su
prematie van het Parlement en het veto
der Kroon worden omschreven, boden
geen afdoenden waarborg van bescher
ming. Het Hoogerhuis zou het ontwerp
ongetwijfeld verwerpen, en de stelling
van dit Huis is onveiwinbaar, zei Sa
lisbury, daar de lords de openbare mee-
ning in Engeland vertegenwoordigen
sommige schrijvers daarom een geheel ver
haal gesponnen hebben, dat tot niets anders
dienen moet, dan om te bewjjzen, dat koning
Filips hij de vermeende veroordeeling zfin
zoons geheel en al uit jalousie gehandeld heeft.
Hjj zoude vertoornd geweest zfin, om eeüe
ongeoorloofde betrekking van zyne echtge-
noote, Isabella, met zijn zoon. Dit vermoeden
moet onder anderen gegrond geweest zijn, op
een gezegde van D. Carlos, waarin deze zjjn
vader verweet, dat deze hem, Carlos, zjjne
bruid ontnomen had. Meermalen moet volgens
die schrijvers, D. Carlos zich in denzelfden
zin hebben uitgelaten. Ook weten zjj ons mede
te deelen, dat althans volgens uiterljjken schijn,
de omgang van Filips' zoon met zfine stief
moeder van vrij gemeenzamen aard was. Wat
hiervan zij, wij wagen het niet, voor zoovere
het die verstandhouding aangaat, er-ie..slis
sing te nemen, zoolang ons de authentieke
stukken daarvan onbekend zijn. Het is waar,
de meeste geschiedschrijvers raken dit punt
aan, maar positieve bewijzen hebben wfi er
tot nu toe niet voor gevonden. „Er liep een
gerucht,enz." ziedaar wat de meesten, ja, allen, u
er van weten te zeggen.
Wordt vervolgd.)