Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
No. 4642.
1$uveau £boo$$txaai 317.
EERSTE BLAD.
De Poolsche Banneling.
16de Jaarg.
Zondag 23 Juli 1893.
Een politiek tooneelspel.
Feuilleton.
ALGEMEEN OVERZICHT.
PRIJS VAN DIT BLAD:
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Voor Schiedam per 3 maanden
Franco per post door geheel Nederland
Afzonderlijke Nommers
t' 1.50
- 2.—
- 0.05
Het auteursrecht van den inhoud dezer courant is verzekerd
volgens de Wet van 28 Juni 1881 (Stsbl.) No. 124.
Do afgeloopen week heeft ons de be
ëdiging van den strijd bij de Gemeen
teraadsverkiezingen gebracht. De stern-
mis heeft uitspraak gedaan en over het
'°t der aftredende raadsleden beslist, en
straks, op den vastgestelden datum
1,1 de maand September, de nieuwgeko-
leden zullen zijn beëedigd, zullen
"je stedelijke colleges weder voltallig
Zljn. Voltallig ja, zullen ze zijn, maar
gullen ze naast de kwantiteit ook in
d(- kwaliteit der leden gewonnen heb
ben? Dit is eene vraag, die slechts voor
l®der college in-'t bijzonder, met volko
men kennis van plaatselijke toestanden,
*au worden beantwoord. Zeker is 't,
bat men er vele „nieuwe gezichten" zal
Zlen. Men heeft het hier en daar niet
gander succes beproefd, „nieuw bloed"
111 den Raad te brengen. En ook Schie
dam heeft ons een eigenaardige proeve
van inspuiting van nieuw raadsbloed
te zien gegeven.
Van liberale zijde werd de raadsver
kiezing van 18 Juli 11. sedert lang
v"orbereid. Zij werd voorafgegaan door
enne „omwenteling" in de kiesvereeni-
S'ng „Schiedam," die een grooten in
vloed op den loop" van zaken heeft uit
geoefend. Het was toch sedert lang
bekend, dat er groote plannen voor de
•luli-verkiazingen waren ontworpen. De
ëstandigheid dat de hoofden der op
positie-partij in den Raad tevens de
bestuursleden waren van do liberale
kiesvereeniging „Schiedam," gaf eeni-
gen grond aan het loopend gerucht, dat
'oen van liberale zijde trachi en zou, bij
'Ie Juli-verkiezingen de Burgemeesters-
Portij in den Raad te verzwakken, door
haar van de meest vooruittredende
elementen te berooven en de oppositie
fractie met nieuwe krachten te verster-
i)
„Waarde Sigismund.
„Hebt gij u wel ooit uw vriend voorgesteld
ich yoor y ju leven latende binden door de
'edige banden des huwelijks, en zijn vrijheid,
vaarop gij altijd zoo ijverzuchtig waart, neer
liggende ;.an de voeten eener vrouw Wanneer
le vreemde gedachte zich aan u inocht heb-
e" opgedrongen, dan hebt gij die zeer zeker
erworpen als het onwaarschijnlijkste van alle
•'waarschijnlijkheden. Welnuglimlach niet,
'e hypothese is thans geheel overeenkomstig
waarheid. De losbol, wiens beuzelachtige
rei 1 ?or§elooze jeugd hem zoo slecht voorbe-
le tpt deze ernstige handeling, gaat trom
sli'V- b dacht mij te dwaas om zulk eeu be-
ssing te nemen na rijp overleg en te eerlijk
er luchthartig over heen te stappen en het
ken. Daarop volgde de strijd in den
boezem der kiesvereeniging „Schiedam."
Die strijd, in zijne uiterlijke vertooning
een worsteling tusschsn het verouderde
liberalisme en het nieuwe radicale
element, waarbij het eerste het
onderspit moest delven, had blijk
baar, in licht der posterieure feiten,
zijn ontstaan aan andere, meer ingrij
pende oorzaken te danken. Met eeni-
gen grond mag men vermoeden, dat
het stuk 't welk in de kiesvereeniging
„Schiedam" werd afgespeeld, vooraf be
hoorlijk was ingestudeerd, en dat zich
daarbij de invloed van zekeren regisseur,
die gewoon is de executanten naar zijn
wil te plaatsen, in hooge mate heeft
doen gevoelen. Heeft het in de uit
voering wellicht eenigszins gefaald, het
is zeker niet de schuld van hem, die
de rollen met zooveel talent had verdeeld,
maar het moet veeleer geweten worden
aan gebrek aan medewerking hij hen,
op wier hulp men voor ditmaal vast
gerekend had, doch die ook nu weer
onwillig bleken, de hun toebedeelde rol
te vervullen.
Het eerste bedrijf van het nieuw oor
spronkelijk tooneelspel, door een dienst
vaardige hand voor de kiesvereeniging
„Schiedam" geschreven, werd uitgevoerd
in de kleine concertzaal van Musis
Sacrum" op den 30 Juni 1893 en het
tweede bedrijf speelde drie weken later
terzelfder plaatse; het derde bedrijf
verplaatst ons deels in de trouwzaal
van het raadhuis aai de Markt en deels
in het nieuwe, gymnastieklokaal aan de
Buitenhaven en het vierde bedrijf speelt
zes weken later in de raadszaal dér
gemeente Schiedam.
Opmerkelijk is het dat hij die dit
stuk met. zooveel talent ontwierp, daarbij
een der betrokken partijen een eigen
aardige rol had toebedeeld. De Katho
lieken waren bestemd bij dit politiek
tooneelspel als figuranten op te treden.
Zeer grootmoedig werd hun verzocht
weder aan het verkiezingswede deel te
Van 1—6 regels f 0.60
Elke gewone regel meer- 0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeen
komsten aangegaan
kwam u voor, als ware ik veroordeeld om een
ouden vrijer te worden.
„Door welke omstandigheden ik er toe ge
bracht ben mijn vrijheid prijs te geven Later
zult gij dit weten, want aan uw vriendschap
zal ik mjju ge Ink mededeelen en gij zult mij
gelukwenschen, wanneer gij den naam zult
kennen van haar, die weldra alle zegeningen
des hemels over mijn huis zal brengen. Ojj
kent haar. Het is dus onnoodig, dat ik u een
portret schilder, welks getrouwheid het niet
vrijwaart voor de verdenking van overdrijving
wanneer dusdanig portret het werk is van
een verliefd jongmensch. Hoe hoog gij ook
moogt zweven hoven alle menschelijke zwak
heden, toch zult gij mij mijn geluk benijden,
wanneer gjj weet, dat ik Helena Salinska huw
uw gevoellooze deugdzaamheid, welker zelfge
noegzaamheid door niets is te storen, zal u
echter niet beletten de gevoelens, waarvan
injin hart vol is, te begrijpen en medelijden
gevoelend voor de zwakheden van nederige
stervelingen, zult gij mijn keuze toejuichen.
Binnenkort ontvangt gij nadere berichten, want
er is bepaald, dat gij mijn getuige zult zjjn
wij, zij en ik, rekenen op uik heb behoefte
aan uwe tegenwoordigheid, opdat niets aan
mijn geluk ontbreke.
„Uw vriend,
„Ladislas Pokoski."
nemen. Der Katholieke vereeniging „De
Grondwet" werd opgave van hare can-
didaten gevraagd. Zij had die slechts
in te zenden ten huize van den heer
Horn, waarschijnlijk omdat de heer
Horn, die zich als tooneelcriticus een
bekende reputatie heeft verworven, het
best kon beoordeelen of zij voor het
bedoelde werk geschikt en in staat
waren. De kiesvereeniging„Schiedam"
zou dan overwegen of en in hoever zij
die candidaten kon steunen.Vermoedelijk
zouden zij zich omtrent haar nieuw pro
gram moeten verklaren en eene politieke
geloofsbelijdenis afleggen. Yiel dit exa
men naar wensch uit, dan zouden zij door
„Schiedam" worden overgenomen, en het
gevolg zou dan zijn, dat een twee- a drietal
Katholieken als figuranten in het poli
tieke tooneelspel zouden optreden. Want
een actieve rol te spelen, zou hun niet
worden toegestaan zij zouden bij het
stuk mogen figureeren, er zekere kleur
en cachet aan geven, maar de actie
zou huiten hen om plaats liehhen.
Het is zeker niet te verwonderen,
dat de Katholieken zich tot zulk een
rol niet hebben willen leenen. Van de
partij die hen voor vier jaren geen
enkelen zetel in den Raad gunde,
omdat naar den zetel van een barer
corifeën door de schromelijk misdeelde
katholieke partij slechts met den vin
ger was gewezen, mocht zij zeker zulk
een schijn-gunstbetoon niet aannemen.
Wanneer de deelneming der Katholieken
aan het gemeentebeheer eerlijk bedoeld,
oprecht begeerd werdwaarom gaf de libe
rale oppositie inden Raad dan geen gevolg
aan haar aanvankelijk voornemen oir. en
bloe af te treden, dan hadden wij een groote
raadsverkiezing, een nagenoeg geheele
vernieuwing van den Raad gehad, waarbij
den Katholieken de gelegenheid kon
worden gegeven in <jjön Raad weder te
keeren tot het getal waarop zij met
recht aanspraak kunnen makennu
werd hun slechts de kans geboden met
een drietal hunner mannen in den Raad
Zoo luidde de brief, die mij zoo even was
ter hand gesteld ik las hem tot tweemalen
over en liet hem toen op tafel vallengedu
rende geruimen tijd bleef ik in mijn overpein
zingen verdiept, met verstrooide blikken de
eerste sneeuwvlokken volgende, die de straten
in Warschau wit kleurden.
In Ladislas' oogen was ik een koud, harts
tochteloos wezen, ternauwernood in staat om
den hartstocht van anderen te begrijpente
midden van de vele ernstige zorgen, die mij
bezig hielden, was geen plaats voor de ge
voelens des harten. Hoe weinig kende hij mij.
Hij wist niet,dat de tijding van zijn huwelijk weder
de hevigste smart mijns levens verlevendigde
dat ik Helena bemind had, dat ik haar nog
lief had met al de kracht mijner ziel, dat ik,
van haar afziende, het zwaarste offer bracht,
dat mij door het noodlot kon worden opgelegd.
Beu innige vertrouwelijkheid had haar vader
eu den mijnen vereenigd, en hun vriendschap
was reeds vroeg op hun kinderen overgegaan.
Hoe dikwjjls, terwijl zij inet elkander spraken
over Polen's lotgevallen, hadden wjj met elk
ander gespeeld in den tuin of in de schaduw
van den grooten boom 1 Hoe dikwijls hadden wij
niet te zamen die versterkende lichaamsoefe
ningen gehouden, door welke men toenmaals
de jongelieden van beider geslacht gewende
aan de grootste vermoeienissen 1 Wij hadden
geleerd elkander te waardeeren en een dier
genegenheden gesloten, die blijven bestaan in
eene rol te vervullen, die met den naam
figuranten i.iet ten onrechte wordt aan
geduid.
Nog eenshet was o. i. van de
Katholieken goed gezien, dat zij zich
tot die rol niet hebben willen leenen.
Zullen zij ooit weer tot het gemeentebe-
heer worden geroepen, dan moet het zijn
op eerlijke, loyale wijze, met bet gegrond
vooruitzicht dat hun een billijker beje
gening zal ten deel vallen dan hun
vóór het jaar 1889 in den Raad weder
voer met de zekerheid dat zij daar
eene positie zullen innemen, die hen in
staat stelt in vereeniging met andere
welgezinden aan het welzijn der gemeente
krachtig te arbeiden. Zoolang hun dat
vooruitzicht niet wordt geopend, zoo
lang hun die zekerheid niet kan wor
den gegeven, behooren zij te volharden
hij de onthouding die hun door den loop
der feiten als van zelve wordt opge
legd. Eene staatkundige partij de ver
antwoordelijkheid te doen mededragen
voor een toestand, waaraan zij onmach
tig is iets te veranderen, is haar een
rol toebedeelen, die aan den figurant
in het tooneelspel doet denken.
22 Juli '93.
De verhouding tusschen Frankrijk en
Siam blijft nog altijd zeer gespannen.
Donderdag-ochtend is Frankrijks ultima
tum in handen gekomen van den Fran-
schen consul-generaal te Bangkok die
het vermoedelijk nog denzelfden mid
dag aan de Siameesche regeering heeft
overhandigd, zoodat de termijn van 48
uren heden-avond afloopt, en Siam uiter
lijk Zondag-ochtend moet antwoorden.
Le Myre de Villers, die als buitenge
woon gezant door de Fransche Regeering
met uitgebreide volmachten naar Siam
is gezonden, passeerde verleden Zondag
Port-Said. Hij zal te Singapore aan
boordg aan van een der Fransche oorlogs-
weerwil van alle wisselvalligheden des levens.
Hoe zou het mogelijk zijn geweest, dat ik
haar niet bemind had, ik, die in haar alle
eigenschappen zich zag ontwikkelen, die zoo
zelden in éen persoon vereenigd zijn en elkan
der als het ware schijnen uit te sluitenzjj
bezat alles wat kon bekoren eu verleidenzij
bezat zoowel datgene wat eerbied, als dat wat
bewondering afdwingt; ik was onder de be-
toovering van de zeldzame verhevenheid van
haar hart, zoowel als onder die van de vroeg
tijdige ontwikkeling van haar verstand. Zij
was reeds tot jong meisje opgegroeid, toen de
gebeurtenissen ons scheidden, doch de herinne
ring aan haar was mij overal gevolgd en, wan
neer het mij had mogen gegeven zjjn haar
nogmaals te ontmoeten, hoe trotsch zou ik
geweest zijn op haar ontwikkeld verstand,
welks invloed een ieder ondervond, op haar
schoonheid, aan welke een ieder hulde b e-
wees 1
Ik kende slechts éen hartstocht buiten dien,
waarvan zjj het voorwerp was, of liever, de
liefde die ik voor haar gevoelde vereenzel
vigde zich met die voor ons vaderland, want
reeds vanaf mijn wieg had ik Polen leeren
beschouwen als het einddoel van mjju heilig
ste gevoelens.
Wordt vervolgd)
