Stads- en Gewestelijk Nieuws.
Binnenland.
^ad-
in het zuiden grenzende aan Rio Grande
do Sul. De omwenteling welke door het
leger gesteund wordt, heeft ten doel den
gouverneur af te zetten. De Braziliaan-
sche kruiser Tir aden fes is naar Santa
Catharina gezonden.
Schiedam, 25 Juli 1893.
De Leidsche processie, van den zeer-
eerw. pastoor-deken Bots, trok gisteren
ochtend op haren tocht naar de graven
der HH. Martelaren van Gorcum te
Brielle, door onze stad. Op de terugreis
kwam zij in de O. L. Vrouw Visitatie
kerk alhier, de Relikwieën der H. Li-
duina van Schiedam vereeren. Omstreeks
zes uren waren circa 250 pelgrims met
een drietal eerw. heeren geestelijken in
de kerk vereenigd.
In het priesterkoor vertoonde zich te
midden van eene fraaie versiering met
levend groen en bloemen, door waslicht
overvloedig bestraald, de beeltenis van
de 1[. Patrones der lijdzaamheid, ter
wijl daaronder het fraaie relikwieschrijn,
dat het eerbiedwaardig gebeente dei-
Heilige omvat, aller aandacht trok. Het
plechtig Lof werd gecelebreerd door den
weleerw. heer A. van Rijn, kapelaan
te Wassenaar, met assistentie van de
weleerw. heeren W. J. van Hooff en
H. J. M. Pichot, kapelaans der O. L.
Vrouwe kerk te Leiden. Onder het Lof
hield de weleerw. heer Pichot eene opwek
kende rede voor de pelgrims waarin hij
hun de H. Liduina als het toonbeeld
aller deugden schetste en haar bewon
derenswaardig, geduldig lijden als een
voorbeeld ter navolging in het lijden
en de wederwaardigheden des levens
aanbeval.
Nadat de plechtigheid met de Bene
dictie was besloten, verlieten de pel
grims de kerk door de Liduina-kapel,
waar de Relikwieën der H. Bruid van
onze stad, door allen werden vereerd.
In de afgeloopen week slaagde o. a.
voor het notarieel Staatsexamen, tweede
gedeelte, onze vroegere stadgenoot de
heer T. P. J. Hoppe, te Voorschoten.
De aanvoer van haring was te Vlaar-
dingen in de afgeloopen week, vooral
in de eerste helft, weder zeer goed. In
het geheel kwamen die week 46 loggers
en 21 bomschepen binnen, aanbrengende
21521 ton haring, zoodat nu reeds in
236 reizen een voorraad van 60220 ton
haring aangebracht is, die den aanvoer
op hetzelfde tijdstip van het vorige jaar
met 22707 ton overtreft.
Algemeen kies- en stemrecht.
In het Gebouw voor Kunsten en Wetenschap
pen te 's-Gravenhage had Zaterdag-avond van
wege den Sociaal-Democratischen Bond een
meeting plaats ten gunste van algemeen kies-
en stemrecht.
De bijeenkomst werd geleid door den pre
sident van den Sociaal Democratischen Bond
Baije. Na dezen traden de heeren mr. Toel-
stra, Van Kol en Van Emmenes op.
Ten slotte werd zonder debat aangenomen
een motie, waarin de invoering van algemeen
stemrecht verklaard wordt te zijn een drin
gende volkseisch. en sympathie betuigd wordt
met de groote landelijke demonstratie, gisteren
te Amsterdam gehouden.
Zondag had een meeting van gelijke strek
king in hetzelfde gebouw plaats, uitgaande
van het Alg. Ned. Werkliedenverbond. Honderd
en tien werklieden-vereanigingen waren ver
tegenwoordigd, waaronder 26 uit Amsterdam.
Onder de aanwezigen werden ook enkele vrouwen
opgemelkt. Op de estrade zetelden de leden van
het centraal bestuur van het Alg. Ned. Werklie
den verbond. Van de nitgenoodigde leden van de
Eerste en Tweede Kamer waren in een afzon
derlijke loge op het balcou aanwezig de heeren
Kerdjjk, Smeenge, Pjjnacker Hordijk, Hartogh,
Veagens, Pijtterseu, Rink en Goeman Borgesius.
Het Kamerlid de heer Heldt presideerde
en opende de vergadering met een welkomst
groet. Hij deelde mede dat de gevraagde sa
menwerking met Patrimonium en den Ned.
R. K. Volksbondwas afgewezen, door eerst
genoemd lichaam, omdat het zich te voor
naam tn te groot achtte, door den Ned.
R. K. Volksbondomdat deze op het oogenblik
aan de beweging niet wilde meedoen. Toch
waren 110 vereenigingen, circa 900 personen
aanwezig, in weerwil van tegenwerking, ook
van een deel der pers.
Na den voorzitter voerden het woord de
heeren Spliethoff Sr., Mol, gedelegeerde van
Worcurn, en mr. Z. v. d. Berg.
De strekking van al die speeches was, dat
minister Tak niet aan zijn kieswet mag laten
tornen, doch haar ongeschonden moet handha
ven, daar zij, in plaats van te veel, integen
deel nog te weinig geeft.
Na de speeches bracht de voorzitter de mo
tie aan de orde, die gedrukt aan de afgevaar
digden was rondgedeeld.
Zij luidt
„De Vergadering, uitgeschreven door het
centraal-bestuur van het .1 Igemten Nederlandsch-
Werklieden-Verbond, op 23 Juli 1893 te's-Gra-
venhage bijeengekomen
„Van .oordeel
dat uitbreiding van kiesbevoegdheid, zoover
de Grondwet toelaat, is een eisch der recht
vaardigheid, zoowel als van politiek beleid en
politieke eerlijkheid,
dat de uitbreiding de noodzakelijke voor
waarde is van dringend politieke en sociale
hervormingen in democratische richting, en
evenzeer van een hernieuwd vertrouwen des
volks op zijn vertegenwoordiging als van den
gewenschten serbied van het openbaar gezag,
spreekt den wensch uit
dat de Staten-Generaal de aanhangige kies
recht-ontwerpen zullen aannemen
lo. zonder beperkende wijzigingen in de voor
gestelde kenteekenen van geschiktheid en
maatschappelijken welstand en zonder meer
dere uitsluitingen
2o. met vaststelling der uren, waarop de
stembus geopend zal zijn, zoodanig dat werk
lieden feitelijk de gelegenheid hebben tot vrije
uitoefening van hun kiesrecht
3o. met invoering der nieuwe regeling zoo
dra mogelijk.
Door de vereeniging Algemeen Belang, buurt
IJ1J, Amsterdam, was voorgesteld een amen
dement, om te lezen eerste voorwaarde in plaats
van noodzakelijke voorwaarde en in plaats van
„spreekt den wensch uit" te lezen: „is over
tuigd van de noodzakelijkheid".
Het amendement werd door het Centraal
Bestuur overgenomen.
Een amendement van het Werkliedenverbond
te Gouda om in de motie uit te drukken, dat
ook aan militairen beneden den rang van of
ficier het kiesrecht toegekend wordt, werd
aangenomen met 81 tegen 23 stemmen (van
vereenigingen).
Door Algemeen Kies- en Stemrecht te Zaan
dam was voorgesteld op te nemen de wensch,
dat de stembus zal geopend zfjn van 9—1 en
710, doch dit amendement werd ingetrokken,
na discussie, waarin werd geconstateerd dat
dit onderdeel best aan de Kamer, in 't bijzon
der aan den heer Heldt kan worden overge
laten.
De gewijzigde motie wordt onder luide bij
valsbetuigingen bij acclamatie aangenomen.
De motie zal aan de Kamer worden toege
zonden en niet aan den president aangeboden,
gelijk aanvankelijk de bedoeling was.
Besloten werd een begeleidend request aan
de Kamer toe te zenden met de Ijst der deel
nemende vereenigingen.
De Voorzitter bracht ten slotte dank aan
de deelnemende vereenigingen, aan de aan
wezige Kamerleden (applaus) en aan de
sprekers.
Vóör vier uur was de meeting geëindigd,
die een zeer kalm verloop had.
Ongeveer 20.000 personen namen eergisteren
te Amsterdam deel aan een door den Sociaal-
Democratischen Bond en den Bond voor Algem.
Kiesrecht uitgeschreven landelijke protest
meeting inzake het wetsontwerp' van minister
Tak. Ongeveer 300 vereenigingen waren ver
tegenwoordigd, terwjl de orde voorbeeldig was.
Een 5-tal spreekgestoelten waren opgesteld en
tegen half twee traden traden tegelijk als
sprekers op de heeren Van Helsdingen, Vitus
Bruinsma, Hermans, Gerhard en mej. Keiler.
Het publiek verdeelde zich in vjjf groote
groepen, die afwisselend kleiner en grooter
werden, naarmate men met meer of minder
genoegen de sprekers hoorde.
Om half drie werd er pauze gehouden; in
dien tusschentjd werden verschillende muziek-
en zangnummers uitgevoerd, die wel niet over
het geheele weiland waren te hooren, maar
toch veel bijbrachten om de stemming opge
wekt te houden.
Na de pauze voerden vijf andere sprekers
het woord, namelijk de heeren Schaper, Van
der Zwaag,: Polak, Troelstra en mevr. Schook—
Haver.
Doorgaand protesteeren tegen de uitsluiting
van bedeelden en vooral van vrouwen was
het karakter der meeting. De kieswetTak
voldeed niemand, maar als zij niet werd aan
genomen, zou men minder voldaan zijn. Het
was een minimum, waarmede men zou trach
ten meer te bereiken. De kansen van aanne
ming scheen men niet groot te achten.
„Het is" zooals Helsdingen het uitdrukte,
„als met een groote eend, die door een kok
voor het volk moet worden] klaargemaakt.
Maar nu zitten er op het binnenhof zooveel
koks. De een plukt er den staart uit, de ander
trekt er den kop af, een vierde neemt een
vleugel, en ten slotte zal het kluifje dat het
volk krfjgt een mager boutje zijn." Maar dr.
Vitus Bruinsma betoogde, dat ook met het be
perkte kiesrecht-Tak toch nog| wel iets was
te bereiken.
Ook de heer Gerhard liet zich in dien zin
uit, den nadruk echter leggend op de indirecte
gevolgen der meerdere politieke ontwikkeling
van het volk, het hoogere peil, dat het door
die leerschool zou bereiken.
Om half vijf begon men met het opstellen
van den vaandeloptocht, 'tgeen op het naast
gelegen weiland geschiedde. De stoet had een
aanmerkelijke lengte en ongeveer 60 vaandels
waaronder zeer fraaie, gaven teekening aan de
in dichte drommen voortschrijdende menigte.
Eenige malen werd het weiland rondgetrok
ken, waarbij nu en dan eenige liederen werden
aangeheven. Tegen vijf uur sloot de voorzitter
de bijeenkomst. De vaandels werden opgerold
en kalm ging de talrijke menigte uiteen.
Bij het departement van koloniën is
gisteren het volgende telegram van den
Gouv.-Gen. van Ned.-Indië ontvangen
„In den avond van 20 dezer is op
het stoomschip onder llollandsche vlag
liaijah Kongsi Atjeh tusschen Telok Se-
mawe en Edi onder de Atjehsche pas
sagiers een oproer uitgebroken. Het
scheepsvolk werd aangevallen en groo-
tendëels vermoord ook de kapitein en
de stuurman, beiden Engelschen. To
taal gedood 34, gewond 15. Twee Euro
peanen, machinisten, ongedeerd aan hooi d
gebleven. De Atjehers verlieten met
eenige door hen gevangen genomen pas
sagiers, geen Europeanen, het schip bij
Diamantpunt. Drie gevangenen naar
Telok Semawe gevlucht. Schip in onze
handen. De gouverneur, de commandant
der scheepsmacht en de resident zijn
naar de plaats van het onheil vertrok
ken." 81.-Ct
Blijkens het voorloopig verslag der
afdeelingen van de Eerste Kamer over
het wetsontwerp op het faillissement en
de surséance van betaling, kon men zich
vrij algemeen vereenigen met het ont
werp voor zoover het betrof de regeling
van het faillissement van kooplieden,
waarin belangrijke verbeteringen wer
den aangebracht, maar vele leden had
den op verschillende gronden overwe
gende bezwaren tegen de gelijkstelling
van kooplieden en niet-kooplieden.
Op Maandag den 31n a. s. zullen
de in Noord-Brabant, gekozen leden der
Tweede Kamer te 's-Hertogenbosi h
een samenkomst houden met de presi
denten der Noordbrabantsche kiesver-
eenigingen.
De Staatscommissie voor liet Zuider-
zee-vraagstuk heeft Vrijdag te 's Gra-
venhage eene voltallige vergadering ge
houden. Haar arbeid vordert goed.
Aartshertogin Maria Josepha van
Oostenrijk is gisteren-voormiddag half
elf per Staatsspoor te 's-Hage aange
komen. De Koning van Saksen was,
vergezeld van zijnen adjudant, uit Sclie-
veningen naar het station gekomen, om
zijne nicht bij hare aankomst te ver
welkomen. De Oosten'rijksche gezant,
baron von Walterskirchen en zijne echt-
genoote waren mede ter begroeting van
de prinses aanwezig. De Koning be
geleidde de aartshertogin per rijtuig
naar het Oranjehótel te Scheveningon.
Meer en meer vestigt zich de over
tuiging, zegt de llaagsche correspon
dent der N. Gr. Cr!., dat na afloop der
algemeene beraadslagingen over de kies
wet de verdere behandeling tot Sep
tember zal worden verdaagd. Afgeschei
den dus van de vraag welke houding
de regeering tegenover de voor te dragen
amendementen zal innemen, mag men
verwachten, dat zij zich niet verklaren
zal tegen een nieuw sectie-onderzoek
van ingrijpende wijzigingen, omdat de
dadelijke behandeling daarvan een ge
vaar zou opleveren zoowel voor derge
lijke amendementen als voor de wets
ontwerpen zelve.
Door den commissaris der Koningin
in Utrecht is een circulaire gericht tot
de burgemeesters in die provincie be
treffende de toepassing der Arbeidswet.
Hiopn wordt betoogd, dat daar waar
een goed plaatselijk toezicht werd uit
geoefend, de wet voor velen uitmun
tend heeft gewerkt. Dit is echter, blij
kens de opgedane ondervinding, vol
strekt niet overal het geval geweest.
Het toezicht wordt nog al te veel over
gelaten uitsluitend aan ondergeschikte
beambten.
Om deze reden wordt het wenschelijk
geacht, erop aan te dringen, dat de
hoogere gemeentelijke autoriteiten zich
van tijd tot tijd zelf met deze inspectie
belasten. Waar echter blijkt dat werk
gevers krachtig medewerken tot D'
tige uitvoering der wet moeten f
bezoeken niet te dikwijls worden 1
haald.
i'
De bezwaren van „een dominen b°eV
in het Dbl. v. Z.-H. blootgelegd,
ben in hetzelfde blad volgend ant^0
van eenige Haagsche melkverkoop
uitgelokt: ij
„In uw veelgelezen blad van4u'
jl. stond een ingezonden stuk, geS° ],jj
ven door een „dommen boer".
al zter dom is in zake den melkba"
blijkt uit zijn veronderstelling, dff .j.
melk, die de koeien des Zondags-na111
dags geven, ook nog denzelfden j,
aan de cliëntele geleverd wordt-
dit andere dagen veelal waar, °P ]r
Zondag niet. De meeste boeren
gen dan maar ééns, en wol des oehte''U,
hun melk naar de stad. Hier kond jg
dat er melkverkoopers zijn, die •sinftf
jaren op Zondag hun klanten
ééns daags bedienen, en er zelfs v
menschen zijn, die zulks verlang®
een bewijs te meer, dat de zondagff.-j-
voor melkverkoopers niet onniog6^-
is en, met een weinig goeden nd'
ingezetenen dezer stad, al spoedig c
stand kan komen. De „domme h0
behoeft er dus met de koeien niefv
der over te spreken."
Naar de schermzaal aan den
singel te Leiden, tijdelijk ingericht
logies voor infanteristen, werd ZonJ
avond, onder begeleiding van ''wetV0ir
poraals, een in lichten staat van"1^,.
kenschap verkeerenden infanterist
bracht. Nabij dat gebouw geraakt® j.
beschonken soldaat te wateren verdf®"
niettegenstaande een der korporaals h^{
nog nasprong. Kort daarna werd hij11
een dreg opgehaald en toen bleclSel,
het militair hospitaal, dat hij opgeh0Ü
had te leven. Men wil het ongeluk
aan onvoldoend licht aan voor"0®
gebouw.
1
De bekende sociaal-democraat
te Amsterdam gisteren op straat in gil
ling genomen, in opdracht van eel1
ner schuldeischers
Voor de algemeene tentoonstelb11^ J
llollandsche Maatschappij van
bouw te Amsterdam, is een rijkssubsl
van f 500 verleend.
ipO'
Te Zaandijk bestaat het plan het ,p-
jarig bestaan dier gemeente waai'"1^,.
herdenken. Men zoude eene feesL^,.
missie benoemen en daarnaast eene- f
missie-voor de organiseering eendj.^j-
toonstelling van Zaansche kunst"'J
beid.
io
Sedert eenige dagen is men °i p
zandbank „Onrust" bezig met 'iel ^p-
wen van eene nieuwe redding'"^
Aangezien de oude kaap door 01 .ff
stormvloed werd omver geworpen,
de nieuwe ongeveer 600 meter oosten',
of midden op de zandplaat geboUvV'
AeO
De jl. Zondag te Zwolle is
meeting voor algemeen stemi'"®
rustig afgeloopen. Ruim duizend
kers uit Zwolle, Zutfen, üevent01"' .p
en Kampen waren opgekomen. A'9 p®(i
kers traden op: Boer, Van wnf
Hartog, Van Emmenes en mej. s&
werft-Jen tink en Weier-Giezen. ^ex
venter waren 206 meeting-gang01" egi
stoomboot overgekomen. Zondag-0".-^"
vertrokken 107 Zwolsche wei'^L
na ir de meeting te 's-Gravenhag0,
/rtVl1
Te Breda heeft zich weder ee" je
van hondsdolheid voorgedaan, Z°°1 o|r
verplichting omtrent ir.uilkorvt' ,g tii'
nieuw met 4 maanden verleng".^,
tot 23 November in werking 1
Een heer, die Zaterdag aan het veoi
huis te Ud6nhout, liet beken0'gffe'1
dat de tiendplichtigen aangi'te o0del
komen doen van hun tiend, n'011 't T0®'!
vorm van proces, hot dorp uitgeiil d fold
hij zich daarna naar Ooste' te
begeven om een aantal wera
