ALGEMEEN OVERZICHT.
Stads- ea Gewestelijk Nieuws
BINNENLAND.
J'
A
A
4
4
leiding van in- en verkoop instellingen
van gemeenbelang voor gemeen
schappelijke rekening;
samensmelting der enkele ondernemingen
tot ééne reuzen-onderneming.
Is hiermede de volmaaktheid, het ideaal
bereikt? Nog niet. De Nederlandsche onder
neming stuit in het buitenland op, en wordt
in het binnenland bedreigd door de concur
rentie van Belgen, Engelschen, Franschen,
iedere nationaliteit in gelijksoortige verbon
den vereenigd. De laatste stap
internationale onderneming, de gansche
tak van nijverheid omvattende.
Behooren dergelijke organisatiën tot het
land der droomen Allerminst. Zij bestaan
reeds in werkelijkheid, en wij zullen er
nader eenige voorbeelden van bespreken.
Vereenigingen van fabrikanten, mijneige
naars, handelaren, tot de straks genoemde
doeleinden, zijn onder den naam van syndi
caten, kartellen, trusts, aan de orde van
den dag. Niet alle houden stand, integen
deel menige proef is mislukt en zal nog
mislukken. Maar al doende leert men:
nieuwe vereenigingen spiegelen zich aan de
fouten, die de oudere zusters deden ten
gronde gaan. Slechts weinge, die de hoogste
ontwikkeling van het beginsel de samen
smelting, bereiken noch begeerenbijna
alle beginnen, de meeste blijven staan bij
de regeling van prijzen of van productie,
of van beide te zamen. Maar al etende
komt de eetlust. Het is nog een zoeken
en tasten naar de beste vormen, maar de
drang der omstandigheden, de ijzeren nood
zakelijkheid dwingt gebiedend de nijver
heid in die nieuwe banen.
Over de voor- en nadeelen een ander maal.
J. C. VAN MARKEN.
31 Januari '94.
Blijkens berichten uit Parijs heeft de heer
Lockroy gisteren aldaar in de Kamer van
afgevaardigden zijne aangekondigde inter
pellatie over den toestand der marine ge
houden. Lockroy hing daarvan een donker
gekleurde schilderij op. Hij kon evenwel
slechts eene herhaling geven van de beschul
digingen, welke jaar op jaar door de alge-
meene rapporteurs over het hoofdstuk marine
zijn uitgebracht, en van hetgeen onlangs op
sensatie makende wijze in de Justice is
openbaar gemaakt. De Kamer, die zijn rede
met slaperige aandacht had gehoord, nam
daarop eenigen tijd pauze. Na de pauze ver
gaderde de Kamer nog een half uur, om
daarna op verzoek van den premier tot Don
derdag uiteen te gaan. De afgevaardigde
Guiesse was toch met een nieuw schandaal
voor den dag gekomen. Een transportschip
dat Lorient had moeten verlaten, was op het
laatste oogenblik genoodzaakt geworden zijn
vertrek uit te stellen, omdat eene leverantie
van meel was afgekeurd, en dein de maga
zijnen als aanwezig veronderstelde voorraad
geheel was verbruikt. »De minister van
marine! De minister op de tribune" werd ar
geroepenmaar Casirnir Perier eischte voor
zich-zelven het recht om te antwoorden, daar
de interpellatie aan hem als minister-presi
dent was gericht geworden. Hij verzocht de
Kamer de beraadslaging tot Donderdag uit
te stellen, teneinde aan de Regeering de
gelegenheid te geven het gehoorde te
overwegen en de feiten te onderzoeken. Zon
der stemming werd dit verzoek ingewilligd.
Het blijkt dat men te Beriijn ten op
zichte van Italië de bakens gaat verzetten,
naar mate het getij verloopt. Het Berliner
Tageblatt publiceerde van een ongenoemden
zegsman, dien het blad echter als bijzonder
wel ingelicht kenschetst, eene buitengewoon
pessimistische schilderij van den toestand in
Italië. Daarin heet het, dat de leidende klas
sen volslagen vermolmd zijn,dat hetParlement
zijn gezag verloren heeft, de Koning wegens
te geringe energie weinig, de Kroonprins in
geheel niet bemind is. Crispi zou de eenige
man zijn, die misschien nog redding brengen
kan, indien het hem gelukt de door ep door
verrotte administratie te hervormen. Anders
zou het land eene donkere toekomst tege
moet gaan en de slappe Italiaansche monar
chie zou aan haar eigen zwakte sterven.
Tot dusver was het Tageblatt, een vurig
lofdenaar van Italië De commissie die
indertijd gevormd was om een monument
voor Bismark op te richten, doch na diens
val weinig meer van zich liet hooren, begint
zich nu weder te roeren, ontwerpen te
overwegen en vergaderingen te beleggen.
In een dezer laatste werd door den voor
zitter van den Rijksdag, Levetzow, de mede-
deeling gedaan, dat het plan, om voor Bis
marck een ruiterstandbeeld op te richten
voor het nieuwe Rijksdaggebouw, bezwaar
lijk 's Keizer goedkeuring zal vinden, aan
gezien volgens een oude traditie te Berlijn
slechts regeerende vorsten te paard ver
eeuwigd worden. Iritusschen is er besloten,
een groot model van hout, ter hoogte van
het ontworpen monument, op verschillende
punten van het Rijksdagsplein op te slaan,
om aldus het eflect daarvan te kunnen
beoordeelen.
Volgens berichten uit St. Petersburg
gaat het met den Czaar beter. De tempera
tuur is niet gestegen en blijft op 38. De
ontsteking van de lichte bronchitis is er nog.
De pols is goed. Den vorigen nacht werd
de Keizer door hoest in zijn nachtrust ge
stoord.
Naar de Times uit Caïro verneemt, heeft
de Khedive er in toegestemd, dat de keuze
van den opvolger van den onder-minister
van oorlog, Maher-Pacha, aan de goedkeu
ring der Engelsche regeering wordt onder
worpen. De Khedive heet met zijne minis
ters overhoop te liggen.
In draadberichten uit Lissabon word;
gemeld, dat aldaar door fabrikanten en win
keliers eene groote samenkomst gehouden
is, om verzet aan te teekenen tegen de
nieuwe nijverheidsbelasting. Zoo goed als
alle fabrieken en winkels werden gesloten.
Duizêr.den betoogers liepen na de samen
komst de straten af; de overheid verbood
eene verdere meetmg op groote schaal, en
hield een sterke troepenmacht gereed, maai
er hadden geen rustverstoringen plaats. Uit
de provinciën komen berichten van betoo
gingen van soortgelijken aard.
Omtrent den toestand te ltio Janeiro
worden berichten verspreid die met elkander
in volkomen strijd zijn. Naar men te Londen
vernam, zouden de Braziliaansche opstande
lingen geheel verslagen zijn. Er zou een
ernstig gevecht hebben plaats gehad tusschen
de schepen van admiraal Da Gama en het
Amerikaansche smaldeel onder admiraal
Benham, hetwelk eindigde met de volslagen
nederlaag van Da Gama die zich overgaf.
Daarentegen wordt via Buenos-Ayres gemeld,
dat de Braziliaansche opstandelingen Port
Madamo vermeesterd en de gemeenschap
afgesneden hebben. Zij belegeren Nicteroy
en maakten talrijke gevangenen. Een ba
taljon gouvernementstroepen had met de
opstandelingen gemeene zaak gemaakt.
Volgens berichten uit Washington heeft
de secretaris van staat Gresham, verklaard,
dat de Amerikaansche admiraal Benham,
liggende voor liio de Janeiro, geenerlei
opdracht heeft, als bemiddelaar tusschen de
Braziliaansche regeering en de opstande
lingen op te treden. De minister gelooft, dat
eene beslissing ophanden is.
Schiedam, 31 Jan. 1894.
De koperslager G. Holswilder, knecht bij
de firma Duyser de Koning aan de Bui
tenhaven alhier, brandde zich Maandag-avond
deerlijk het gelaat, toen hij de brandende
naphtalamp, die hij bij het soldeeren ge
bruikt had, wilde uitblazen. De lamp sprong
bij het uitblazen, en de knal daardoor ver
oorzaakt, was zoo hevig dat enkele ruiten
van de werkplaats sprongen en een ander
werkman nog geruimen tijd later aan een
oor doof was. Nadat de 23-jarige Hols
wilder naar zijne woning aan de Roosbeek
was gebracht, werd hem daar geneeskun
dige hulp verleend. Het rechteroog moet
zoodanig getroffen zijn, dat H. gevaar loopt
het te zullen verliezen.
Tot pastoor der gemeente van hetsHuis
te Poort" aan den Dam alhier is door den
aartsbisschop van de Oud-Bisschoppelijke
Clerezy benoemd de heer P. J. van Harder
wijk, priester uit het seminarie te Amers
foort, die reeds genigen tijd als deservitor
bij de gemeente werkzaam was.
In eene woning aan de Grofbaan alhier
heeft de vrouw des huizes bij vergissing
loog uit een kruik gedronkenhaar toe
stand is niet gevaarlijk.
In de Kunstclub, Geldersche kade te Rot
terdam, is Zondag jl. eene expositie ge
opend van werken van onzen vroegeren
stadgenoot, den beeldhouwer A. Odé Jzn.,
te 's-Gravenhage, waaronder statuetten,
busten en reliefs.
De heer Odé, oud-leerling van wijlen
ds. Haver Schmidt, is thans bezig diens buste
te vervaardigen.
In den loop van het vorig jaar is de be
volking der gemeente Delft vermeerderd
met 726 personen, zoodat zij thans telt
31.124 zielen. Er werden geboren 1125,
gevestigd binnen de Gemeente 2317 perso
nen, alzoo een vermeerdering van 3442
personen. Verminderd werd de bevolking
met 664 wegens overlijden en met 2052
wegens vertrek, zoodat een totale vermin
dering plaats vond van 2716 personen. Er
werden 202 huwelijken voltrokken.
EERSTE KAMER.
Zitting van Dinsdag 30 Januari.
De heer De Sa vornin Lohman, even
eens voorstander van een krachtige hand
having van het gezag, maakte der Regeering
er een grief van, dat zij ongevraagd aan
misdadigers gratie verleent, maar wees te
vens op haar voornemens om nieuwe maat
regelen tegen opruiing te nemen. Dat in
deze tijden zooveel verkeerde leeringen in
gang vinden in de maatschappij, was de
schuld van den Staat zelf, die door een gods
dienstloos onderwijs den zm voor goddienst,
zedelijkheid en orde heeft ondermijnd, om
dat de wetenschap alles los heeft gemaakt
van God. Tot verbetering van de maat
schappelijke toestanden moest de Staat het
Christelijk onderwijs bevorderen en het open
baar onderwijs door het bijzondere vervan
gen tot herstel van het verband tusschen
kennis en geloot, ook om tegen te gaan de
gevaarlijke beginselendoor volksonderwijzers
onder de kinderen verspreid.
Spreker schetste breedvoerig het door hem
voorgestane onderwijstelsel, neerkomende op
een door den Staat bekostigde primitieve
volksschool.
Na repliek van den heer Godin de
Beaufort, die een program van bezuini
ging ontwikkelde, houdende o. a. meerdere
verdeeling der vestinguitgaven en overbren
ging van de posterijen naar financiën, diende
de Regeering van wederantwoord aan de
sprekers.
De Minister van Justitie zeide, dat
hem geen ongevraagde gratiën bekend waren
en kwam met kracht op tegen de meening
alsof de Regeering den ernst der tijden niet
inziet. Zij beschermt wel degelijk de belan
gen der maatschappij en de Min. beriep zich
op de door hem in uitzicht gestelde maat
regelen. De grondslagen der maatschappij
acht hij niet in gevaar en de leer om hen
die dwalingen verspreiden aansprakelijk te
stellen voor de gevolgen; dat oordeelt hij
onrechtvaardig.
De Minister van Binnenlandsche
Zaken noemde de beschuldiging van den
heer Lohman, dat de hooge en lagere scho
len den grondslag hebben gelegd voor socia
listische theoriën onbewezen en ontkende
die stelling, ook met het oog op den eisch
dat de openbare school de kinderen moet
opleiden tot christelijke en maatschappelijke
deugden. Hij had geen klachten ontvangen
over leerlingen op de openbare school. Het
schoolplan Lohman zou ten aanzien van
het 1. o. niet tegemoetkomen aan zijn wen-
schen.
De Minister va n Koloniën ontkende,
dat de in het debat bedoelde ambtenaar
anarchist is. Als socialist wil hij langs wet
tigen weg het doel bereiken en overigens
valt op zijn ambtsplichten niets aan te mer
ken. De Reg. zou in deze plicht handelen.
•óf
De Minister van F i n a n c i e n vef
digde nader zijn financieel beleid.
De heer Pijnappel bleef aandring®11^,
aanvulling der wet op het recht van .j
eeniging en op uitbreiding van den Wjj
van strafbare daden. De heer Lohman ,,i
vol dat vele onderwijzers in gesclU'W,;
revolutie prediken en verduidelijkte z|p
meening, dat hij alle onderwijs parti®u
wil maken, maar met rijkssubsidie.
De heer W ert heim protesteerde we^0[)-|
de beschuldigingen tegen de openbar®.
derwijzers en wees op de rede van dr. 'w
per over den vierden stand in de T^e
Kamer, die een slechten invloed had.
De heer Lohman ontkende dit te
doelen.
Het algemeen debat is gesloten.
Op de vraag in de afdeelingen der ËeI'
Kamer gedaan, heeft de minister ge",
woord, dat zijne aandacht is gevestig'
het beramen van middelen tot verbet®1
van het lot der onderwijzers hij het
onderwijs. Reeds vroeger heeft hij gewez8" J
de bezwaren, welke eene regeling va® j
onderwerp ontmoet en op het thans J
bestaande gemis aan voldoende kennis j
dirkw^rf zoozeer uiteenloopende toesta® I
De Regeering heeft daarom een ondei'z°f;
ingesteld, ten einde te trachten vollef
lii!-
gegevens te verzamelen ter beoordee®
van die toestanden om langs dien weg J
te gaan, of en in hoever het mogelijk
zijn eene betere regeling der jaarwed J
van de onderwijzers door het geven va11'
gemeene voorschriften te bevorderen.
Bij het depart, van justitie zijn in be^'
king een wetsontwerp tot bespoediging
de berechting in strafzaken en een tot
ziging van eenige artikelen van het Sl'
wetboek, betrekkelijk opruiing.
Het wetsontwerp houdende nadere
„■cV 1
lingen omtrent de heffing van invoert
naar de waarde der goederen, bij de TW®£
rif»1
Kamer ingediend en waarop wij
terugkomen, strekt om aan de ambten*fFJ
belast met de visitatie der goedere"' i
bevoegdheid te geven om te lage aang' J
te verhoogen, indien zij bezwaar he" J
tot benadering over te gaan, behoudens G|
den belanghebbende recht van beroep!
een provinciale commissie, van wier
spraak hooger beroep op een algeif^
commissie openstaat.
Voorts is voorgesteld de verhooging i
aangifte door de ambtenaren, blijkt z'j [J
grond, met een eenigszins gevoelig ge' J
verlies voor den aangever gepaard te
gaan.
Overigens blijft het recht van benad®1 1
bestaan, doch vergemakkeling er van
toepassing van dat recht door verlaging f
het boven de aangegeven waarde u
keereri bedrag. t
In verloop van tijd kan een meelij
opbrengst van het invoerrecht van f l.SO®' j
worden verwacht.
Met 1 Februari zou in werking tred®'1.^
getroffen regeling omtrent de bepak"-
voor het wederzijdsch verkeer tussch®"j;
spoorwegen van Duitschland, Ooste"
Hongarije, Nederland en Zwitserland- J
echter de regeeringen van Nederlal"' J
Oostenrijk-Hongarije verklaard hebb®'1: J
invoering niet te kunnen bewerkst®' A
vóór den len Maart 1894, is zij op
genoemden datum bepaald.
Naar aanleiding van een telegra®" J
Belgrado, dat de betrekking van
minister van financiën zal worden opg®^1'
Xt> *9
aan een buitenlandsche specialiteit,
gedurende eenige jaren aan de ge
reorganisatie der Servische financien )i
den, stelt het Dbl. v. Z. H. Nederla®1'/
rust met de ir.ededeeling, dat het
gevaar loop zijn financieele specialite'^lj
Evenwel -
zouden reeds een v°
Pierson, te verliezen,
het spottend-
exemplaar van onze jongste belasting^,;1'
en ontwerpen, benevens een exemp'^'jl1
het handboek naar Belgrado zijn opgeZ'
o"
