Da&blad voor Schiedam en Omstreken.
Tweede blad.
ire Vaillant.
1/de Jaar
Zondag 11 Maart 1894.
No. 4836.
bureau *g$oiex$txaat 50.
PRIJS VAN DIT BLAD:
Voor Schiedam per 3 maandenf 1.50
franco per post door geheel Nederland - 2. --
Afzonderlijke Nommers- 0.05
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 16 regelsf 0.60
Elke gewone regel meer- 0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeenkomsten
aangegaan.
de v''e' bovenstaande titel lezen wij in
mdas-
Tnu,
en Roerbode het volgende artikel.
\if..er(^aa<^! wij leven vlug in onzen tijd.
beleven veel.
2eten ('e" stoomwagen des levens neêrge-
°Hd6.' Z'en WÜ be gebeurtenissen, welke
V0n„, 0nze oogen plaats grijpen, ijlings
bijsnellen.
bendJQV0lg6n elkant1er op met duizelingwek-
niet SrjRlheid en wij gunnen «ons den tijd
,J °P de beteekenis dier feiten te letten,
benkg 1 'S goe(k een oogenblik na te
Verb °nS bezinnen, ten einde het
tu ail(' be vatten, dat er bestaat zoowel
de len bie feiten onderling als tusschen
bvaar 6n C'e benkbeelden of beginselen
Al
2\) voortvloeien.
Van rnen noe 200 zeer v°P be hoogte
Prat i'^n ^b'" a' noeme men zich nog zoo
eg (jQlet skind zijner eeuw," onwillekeurig
jn0et °r be werkelijkheid er toe gedwongen,
ftien erkennen, dat waarlijk »een idee"
Zgjj&e'i)k onze Jos. Alb. Thijm zoo juist
^e> «een wordende daad is."
den6 Waar'leib van dit gezegde springt he-
in fekeu baSe zóózeer in 't oog, en doemt,
0tK, L6n belichaamd, zóó onaantastbaar voor
Veld °k' ^at ze^s voor bet meest bene-
ïicbf00^ Van meesb laatdunkend en kort-
Vg„i k'nb onzer eeuw niet langer meer
^°rgen kan blijven,
tvvggn 'let boofd van dit opstel schreven wij
rj, namen nederVoltaire Vaillant.
id^j^ben den «denker" Voltaire en den
e6ll^et Vaillant ligt de afstand van een
gn e'b6t' hebben zich vergrepen aan God
van '',ieriScbbeid beiden waren misdadigers
g e slimste soort.
e'der lot echter was zoo verschillend als
benkb
'aar is.
eetl^.eerie werd met eer overladen en ver-
ki0rrj'^b in een standbeeld, de andere be-
hg, rïlet schande bedekt, het schavot in
En fU! Parijs'
b6dr Vraagt gij wie het grootste schelmstuk
his 6e^' ^an za' be onpartijdige geschiede-
^ar|twoordende gestandbeelde.
VaUUlllant was slechts een moordenaar,
naive -~
■hoord;
echter de hoogleeraar van den
leide*u' ^Gne Was ver'e'be, beze de ver-
b0 1be eerste slingerde een moordende
Ehr' 1,1 ^ransche Kamer, de laatste,
hg^' Usbaat, spot en ongeloof in de mensch-
^ebb ^e^eurten'ssen ber laatste dagen
CV60 or|wederlegbaar bewezen, dat de
Üdel! 611 staatsman Donoso Cortes geen
berrie be(?reiginS uitsprak, toen hij zeide
e les sophistes apparaissent les bour-
beu]etlt
Achter de drogredenaars verschijnen
dgfl C'ller het grijnzend hoofd van Voltaire,
Op (;e''uieester der leugen, deinst Vaillant
6 bommenwerper.
Straks gaat de 19de eeuw het tooneel
der wereld verlaten.
De groote De Maistre, wijsgeer en staats
man tevens, zeide: «Onze eeuw is begonnen
met de rechten van den mensch, zij zal
eindigen met de rechten van God."
Toen de diepdenker deze voorspelling
uitte, nam men een loopje met hem; de
19de eeuw toch rolde zoo prettig, in dolle
vaart en vollen luister, als op een zegewa
gen voort.
In de heerlijkheid van haar middagglans
was de zon Voltaire hoog aan den hemel
gestegende »Vrije Gedachte" beheerschte
de wereld; de «rechten van den mensch"
stonden met gulden letteren geboekt in de
grondwet van alle volkeren, die niet als
onbeschaafd op de kaak wilden staan, en men
ging er groot op, wars van alle Christelijk
bewustzijn, meester van zijn denken en
durven, heer van zijn eigen Ik ie wezen.
In de volle 19de eeuw kreeg Voltaire zijn
standbeeld.
Voltaire werd vergood, en met hem, kan
men zeggen, stegen de zeven hoofdzonden
ten troon.
Van Voltaire legden die met zijn opvoe
ding belast waren volgend getuigenis af:
Puer ingeniosus, sed insignis nebulo Knaap
met veel vernuft, maar groot booswicht.
Jezuieten hebben dat gezegd.
Dit getuigenis zal men wraken.
J. J. Rousseau, die toch wis en zeker
geen Jezuiet was, oordeelde niet anders.
»Het vernuft - zeide deze is een
gevaarlijk voorrecht in een mensch die geen
zeden heeft."
En wat hij verder schreef, mag wel een
voorspelling heeten «Deze man, groot door
de gaven zijns geestes, laag door het slecht
gebruik, dat hij ervan maakt, zal in ons
midden droevige herinneringen achterlaten."
Den geest, die Voltaire bezielde, geest
van ongeloof en spot, geest van genot- en
baatzucht, hebben de kinderen onzer eeuw
tot richtsnoer van hun bijzonder en open
baar, van hun huiselijk en staatsburgerlijk
leven genomen.
In de richting, door hem aangewezen,
stuurde men zoowel het huikje van Staat
als dat van 't eigen leven.
En op dit oogenblik ondervinden wij reeds,
dat die ninsignis nebulowaarlijk «droevige
herinneringen in ons midden achterlaat."
Weik een ontreddering alom
Bij het knallen der schrootbussen, door
Vaillant en zijns gelijken onder de menigte
geslingerd, slaat den moedigste, den onver-
beterlijksten bewonderaar onzer eeuw de
schrik om het hart, en staren die de teu
gels des bewinds voeren, elkander aan met
vragenden blik en radeloos van angst
Wat is er van den nacht,
O wachter, welk een dag wordt aan de
kim verwacht 9
In trouwe, welk een dag kan men ver
wachten, nu het zuurdeeg van Voltaires
moordende leer reeds de onderste lagen der
maatschappij doortrokken en aan het wrok
ken gebracht heeft?
Zag men Parijs geen kroon om 't eerloos
voorhoofd spannen,
Dat Sodoma, beschaamd, hadde uit zijn
schoot gebannen 9
Welnu, datzelfde Parijs verneemt den
laatsten kreet, uit Vaillanfs borst geste
gen: Weg met de maatschappij
En die \aillant, die woesteling, vindt,
slechts eenige dagen later, een wreker in
een hem alleszins waardigen evenknie Emile
Henry.
En Emile Henry en morgen
O wachter, wélk een dag wordt aan de
kim verwacht
De «Vrije Gedachte" brengt wrange
vruchten voort.
Voltaire heeft aan Frankrijk meer schade,
meer schande berokkend, dan Bismarck en
Von Moltke te zamen.
En niet alleen over zijn land, over geheel
Europa is de pestwalm van 's mans heillooze
beginselen komen heen varen, en alom zijn
de heerlijke bloemen van Christen- en bur
gerdeugd jammerlijk verflensd, en gifrijke
woekerplanten uit den bodem opgerezen.
Voltaires grijnslach de Musset noemt
hem y>hideux sourire" kost der «wereld
heel wat tranen en bloed" schrijft Net-
tement terecht.
Want nog eensRavachol, Vaillant, Iienry,
de monsters van gister, van heden en mor
gen, zijn de geesteskinderen van dien eer-
loozen spotter.
Zij waren de uitvoerders van de plannen,
door hem gesmeed.
Zij waren de beulen, hij was de misdaad.
Videant consules. Die over het lot der
volkeren beschikken en aan wie de zorg
voor de openbare veiligheid is toevertrouwd,
zijn in rep en roer, om zich van hunne
zware verplichtingen naar behooren te kwij
ten.
De guilllotine alleen echter kan de maat
schappij niet meer redden.
Vaillant is onschadelijk gemaakt, maar
wie verlost ons van Voltaire 9
Zoolang nog op dat plein te Parijs het
standbeeld van dien afschuwelijken Gods-
lastenaar, Gode ten hoon, der leugd ten
smaad, zich verheft, zoolang nog de schim
van \oltaire in den geest en het hart der
toongevende klasse blijft spoken, zullen geen
stroomen bloeds de wereld kunnen redden.
Zeker, de mensch heeft rechten, doch
ook plichten.
De mensch heeft rechten, doch onderge
schikt aan die van God.
Worden Gods rechten verwaarloosd, met
voeten getreden, dan waggelt de grondslag,
waarop die des menschen gebouwd zijn, en
is er voor den mensch op aarde geen rust
meer, geen veiligheid.
Wie zal derhalve niet inzien, dat het meer
dan tijd is, om, naar het woord van den groo-
ten De Maistre, God in zijn onvervreemdbaar
recht op de sameleving te herstellen?
J. V.
GEMENGD NIEUWS.
Tusschen de'marktkijkers, Dinsdagmorgen
op de Botersloot te Rotterdam, bewoog zich
een zonderlinge stoet. Voorop gingen, ge
armd, een jonge man en vrouw, daarachter
gearmd, twee oude vrouwen, de respectie
velijke respectable mama's van de jongelui,
daarachter een groote meubelwagen, voort
geduwd door een roodbeneusden oom van
het vrouwtje, en tot slot de twee oude
mannen van de twee oude vrouwen, de
vaders van de jongelui.
Langzaam ging de optocht voort, tusschen
de kraampjes, en ieder die er belang in
stelde kon van den roodbeneusden oom ver
nemen dat de jongeluitjes d'r uitzet gingen
koopen, waarop dan telkens een der mama's
opmerkte«Hou je nou toch fesoendelijk
Manus 1"
Manus echter was heel vaak onfesoende-
lijk, zoodat weldra ieder het doel van de
dames en heeren kende en ieder schik had
in dat doel. De geheele Botersloot vol
lachende gezichten
Plotseling op een teeken van het bruids
paar werd halt gehouden. Men stond voor
een kraam waarin een half dozijn oude bed
den, kussens, dekens etc. opgestapeld lagen.
«Ze koopen eerst d'r beddegoed grinnikte
oom, waarop een der moeders uitriep «Hou
toch je tesoen 1" De familie verzamelde
zich om de bedden en bevoelde en betaste
en berook, misschien zelfs beslikte het
«slaapgerij," en werd gedongen, getwist en
eindelijk gekocht.
«Laan we nou eerst een borrel nemen,"
zei Manus, toen de boel opgeladen was, »'k
heb-t-er dorst en vlooien van gekregen."
Heftige verontwaardiging van den bruigom,
scheldwoorden. «Hou jij je mond" riep
Manus nijdig, «'k sprik tegen jou niet, je
weet dat je mijn toestemming toch niet
hebt
«Toe, toe we zullen een borrel nemen",
stelde een der vaders voor. Met algemeene
stemmen werd dit voorstel aangenomen en
de optocht verdween in de herberg. De
wagen bleet natuurlijk buiten.
Een heele poos later kwamen de dames
en heeren terug, de optocht stelde zich weer
en voort ging het, tot bij een meubelkraampje
waar een tafel met vier stoelen gekocht, en
op den wagen geladen werd. Zoo kocht men
heel den morgen door, hier wat en daar
wat en men dronk heel den morgen
door, hier wat en daar wat. En zoo ge
beurde het dat de familie «vroolijk" werd,
oom Manus vooral, hij hing letterlijk aan
den wagen, tot verontwaardiging van de
moeders die, ofschoon vroolijk, toch «d'r
fesoen hielden 1"
'tLiep eindelijk de spuigaten uit, op een
gegeven oogenblik commandeerde Manus
«ïooppas-marschen reed den wagen zoo
geweldig tegen de kuiten van een der schoon
moeders in spé aan, dat deze een vloek
uitstootte en zachtkens begon te schreien.
De bruigom en de vaders schoten toe, pakten
Manus beet en legden hem zonder compli-
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
