Dagblad a oor Schiedam en Omstreken.
De Omstandigheden.
17de Jaarg.
Zondag 16 December 1894.
No. 5069.
bureau ^oter&txaat 50.
TWEEDE BLAD.
PRIJS VAN DIT BLAD:
Voor Schiedam per 3 maanden1.50
Franco per post door geheel Nederland - 2.
Afzonderlijke Nommers- 0.05
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 1—6 regelsf 6.60
Elke gewone regel meer- 0-10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeenkomsten
aangegaan.
In de N. Delftsche Ct. lezen wij het vol
gende artikel, waarin de politieke toestand
M den vorm eener causerie niet onaardig
wordt besproken
»En wat is nu uw indruk van de alge-
Hieene beschouwingen in de Tweede Ka-
intervieuwde mijn vriend Jacobs,
terwijl hij zich achterover in de ruststoel
wierp, voor welken vierschaar hij achter
eenvolgens alle politieke gebeurtenissen der
laatste tijden gedaagd had.
Och, zei ik, de omstandigheden in
aanmerking genomen
Jacobs viel mij in de redeIk bewonder
je talent, Van Duivestein, om zoo dadelijk
het juiste woord te vinden, dat dezen of
genen toestand teekent. De omstandighe
den, daar heb je 'tDit ministerie is een
ministerie van omstandigheden en het
vaart naar omstandigheden redelijk wel. De
omstandigheid, dat minister Tak wat al te
grootscheeps met zijn kieswets-ontwerp van
wal stak, vereenigde Katholieken, antirevo
lutionairen en liberalen tot eene krachtige
oppositie, waartegen de stoombootMinister
Tak van Poortvliet" niet bestand bleek. Uit
de béterogene oppositie kwam natuurlijk
oen heterogeen kabinet voort. Eene zeer
gelukkige omstandigheid mocht het heeten,
dat aan het hootd van dit ministerie een
uiterst bekwaam en bezadigd man als Jhr.
Roëll kwam te staan, die het schip door de
omstandigh och, 'k bedoel tusschen
de klippen en zandbanken naar eene veilige
haven kan voeren.
Met uw welmeenen, Jacobs, onderbrak
ik, is het wel juist van één hootd te spre
ken. Hebben we hier niet eene nieuwe
editie der »twee groote masten op één
schip Gij stelt toch den minister van Bin-
tienlandsche Zaken niet gelijk met een ge
woon lid van het Kabinet
Spreek mij niet van Van Houten, ant
woordde mijn vriend gemelijk, dat kanon
is vernageld.
Ook al door de omstandigheden
vroeg ik.
Wis en waarachtig, door de omstan
digheden. Die zijn een mensch, dus ook
een minister, soms te machtig. Zijne exel-
lentie heeft het zelf trouwens plechtig ver
klaard. Hij is een voorstander van lijk
verbranding, leerplicht, afschaffing van den
eed en dergelijke radicale zaken, maar de
omstandigheden verhinderen hem nu een
maal in onze wetgeving deze wenschen zijns
harten te verwezenlijken. Dezelfde staats
man, die eens als lid der Tweede Kamer,
zoo- heldhaftig tot een zijner voorgangers
sprak«Gij zit daar maar niet om minister
te zijn, maar gij behoort voor uwe overtui
ging ook van uwe hooge positie gebruik te
Blaken", dezelfde staatsman verschuilt zich
voor zijne radicale denkbeelden achter de
omstandigheden.
Wees niet onredelijk Jacobs, dit mi
nisterie is een Kabinet ad hoe. Het heeft
hoofdzakelijk ten doel de regeling van
het uitgebreide kiesrecht tot stand te
brengen. In dit opzicht is Van Houten vol
komen homogeen met Roëll. Het zou boven
dien hoogst onstaatkundig zijn de vermoede
lijke parlementaire meerderheid voor de
aanstaande kieswet te verbreken ter wille
van persoonlijke radicale utopieën ofillusiën,
als gij wilt. Later, als de omstandigheden
veranderd zijn, kan Van Houten weder
schitteren in radicale glans.
Dat maak je de kat wijs. Een minister,
die zijn glans verloren heeft, kan men niet
oppoetsen als het deksel van een doofpot.
Neen, Van Houten is aan liet einde van zijn
politieke loopbaan. Trouwens, nu hij de
ministerrok heeft gedragen, zou ik niet weten,
wat hij nog meer kon verlangen.
Gjj zijt geen vriend van Van Houten,
Jacobs.
Dat kan, dunkt mij, geen man van
positieve christelijke overtuiging zijn. Ik
schaam mij er bijna over, dat de eerste
dienaar onzer Koningin-Regentes iemand is,
die de kroon een ornament heeft genoemd
en sedert vele jaren met zijn cynisch ongeloof
en zijn ultra-naturalistische denkbeelden te
koop liep.
Ja, maar houd nu de omstandigheden
toch in het oog, Jacobs. Bij de regeling van
het uitgebreide kiesrecht behoeft alleen het
gezond verstand een woord mêe te spreken.
Verwacht gij dan inderdaad van Mr. S.
Van Houten eene gezond-verstandeljjke rege
ling van het uitgebreide kiesrecht?
Gij niet?
Neen, zeide Jacobs en hij werd warm.
Ik durf het u wel voorspellenDe formule
der geschiktheid loopt uit op een examentje,
waarvoor onze eenvoudige, brave kiezers
zullen terugschrikken. Zóó blijft ten slotte
de meerderheid aan de liberale capaciteits
kiezers, van wie de onderwijswetten een
voldoend contigent opgeleverd hebben.
Je bent vreeselijk pessimistisch,
Jacobs en je vergeet, dat onze Katholieke
Kamerleden het gevaar, zoo het werkelijk
bestaat, zullen inzien en kunnen afwenden.
Niet zoo gemakkelijk, Duivestein; de
omstandigheden zijn van dien aard, dat het
zwaartepunt der parlementaire meerderheid
zeer gemakkelijk van rechts naar links kan
verplaatst worden. Een klein beetje meer
wijn in het water
Water in den wijn bedoel je zeker.
Neen, radicale wijn in het conservatieve
water; een weinig meer daarvan, en de
minister vindt licht onder zijne vroegere
tegenstanders nieuwe bondgenooten.
Ik begrijp thans uwe meening, ofschoon
ik vind, dat gij werkelijk aan onzen tegen-
woordigen minister van Binnenlandsche
Zaken teveel eer bewijst door hem alleen
het ontwerpen van de nieuwe kieswet toe
te vertrouwen. Gij erkent zelf, dat in het
huidige Kabinet Jhr. Roëll de premier is.
Hij heeft geene verontschuldigingen te
maken, zooals Mr. Van Houten. Hij staat
op een geheel vrij en onafhankelijk stand
punt. Hij verbindt èn door zijn politiek ver
leden èn door zijne onmiskenbare gaven de
gematigde leden van de rechter- en de
linkerzijde. Daar bestaat hier geen de minste
vrees, dat de slinger uit het uurwerk zal
vallen en de drijfkracht van den eersten
minister-op-één-na tot buitensporigheden zal
overslaan.
Ik hoop, dat gij gelijk hebt, Van Dui
vestein, maar 'k ben toch niet geheel zon
der vrees. Rondborstig verklaar ik, dat ik
geen heil verwacht van het werk eens
staatsmans, die de schrijver is van een
cynisch boek als God eigendom en familie.
Ik zou in mijn eenvoud zeggen, men
moest al zulke lieden ministers kunnen
maken, zoodat zij hunne verderfelijke theo-
riën opschorten
Van wege de omstandigheden. Ja
juist, dit is het, wat mij het meeste ergert,
'k Heb geen reden om te veronderstellen,
dat Mr. Van Houten zijne ultra-naturalis
tische gevoelens heeft verloochend, noch
van zijne specifiek-republikeinsche denk
beelden heeft afstand gedaan en hij, de
erkende atheist, de latente republikein, moet
het gezag schutten van Haar, die Koningin
is bij de gratie Gods. Vindt gij zoo iets
niet stuitend, niet een christelijk volk on
waardig
--De omstandigheden herhaalde
ik half binnensmonds.
Och ja, zei Jacobs met bitterheid, de
omstandigheden waren weleer oorzaak, dat
de Turken een groot deel van Europa kon
den veroveren, terwijl de christen-vorsten
onderling twistten en naijverig waren op
elkanders macht. De omstandigheden waren
oorzaak, dat zoo lang zich de liberale pers
zonder den minsten tegenstand kon ont
wikkelen ten koste van christelijken invloed
in den modernen staat. De omstandighe
den neen, onderbrak hier Jacobs
zich zeiven. Ik ken slechts ééne omstan
digheid, deze: Ieder jaar van stilstand op
godsdienstig staatkundig gebied is een ont
zaggelijk verlies voor de vervulling der
dagelijksche bede: Ons toekome Uw rijk,
Uw wil geschiede op aarde als in den Hemel.
Jacobs, Jacobs! zeide ik ernstig; gij
verliest ééne zaak uit het oog, namelijk,
dat wij de vervulling dier bede niet in onze
macht hebben en haar ook niet uitsluitend
van onze eigen werkkracht en het eigen
streven mogen verwachten. De Voorzienig
heid leidt vaak de omstandigheden ten
goede. Bovendien vergeet gij, dat de christe
lijke evolutie zich niet beperkt tot de wan
den van het parlementsgebouw. Reeds zijn
door de consequentie van het liberalisme
velen in ons vaderland de oogen geopend.
Met of ondanks Van Houten is waarachtige
vooruitgang mogelijk. Ofschoon ik ook liever
onze christelijke vlag Her ontplooid zag
boven Hoog- en Lagerhuis, behoeven wij
toch niet te wanhopen aan de toekomst,
mits wij niet kleinmoedig worden.
Mijn vriend staarde eenige oogenblikken
peinzend naar den grond. Toen verhief hij
het hootd en zeideGij hebt misschien
gelijk, maar toch, als ik het zeggen moet:
'k Prefereer Van Houten's cacao boven Van
Houten's toekomstige kieswet.
Zoo gauw als het ontwerp verschijnt,
zullen wij eene vergelijking tusschen bei
den maken, antwoordde ik schertsend en
hiermede sloten wij ons politiek debat.
Vervolg Binnenland.
In zake den moord op L. Greiner, vleesch-
houwer te Enkhuizen, is aldaar door den
officier van justitie bij de rechtbank te Alk
maar een biljet verspreid, waarbij ieder,
die meent inlichtingen te kunuen geven en
nog niet door de justitie is gehoord, wordt
uitgenoodigd zijn adres op te geven.
Men meldt aan de N. R. Ct. uit Harlingen.
De verkooping van meubelen, toebe-
hoorend aan »burger" T. Tienstra, heeft
plaats gehad. Toen het bedrag van de
achterstallige rijks- en gemeentebelasting
binnen was, hield de deurwaarder op.
Dit resultaat is niet verkregen zonder
eene ferme houding van de autoriteiten
bijzonder van den burgemeester en den
commissaris van politie, en na vooraf goed
beraamde maatregelen. Vier aan vier wer
den de kooplustigen toegelaten tot het lo
kaal, na behoorlijk te zijn gefouilleerd,
fluitjes en rateltjes werden afgenomen,
dragers van revolvers zullen wel op een
afstand zijn geblevenwie geen geld kor.
toonen, mocht buiten blijven; wie praats
wilde maken, werd naar buiten gebracht,
gelijk «burger" Reens gebeurde, die door
vier man op straat werd gezet.
De Friezen toonden zich niet bevreesd
voor dreigementen en kochten het goed
naar waarde. De benden, met stokken in de
stad gekomen, trokken mistroostig af.
Uit Nijmegen wordt aan de N. R. Ct. gemeld
De zoogenaamde Fransche poort alhier, welke
in eigendom behoorde aan de Waalsche
kerk, doch door deze aan de gemeente
Nijmegen werd afgestaan, is thans ingemet
seld in een muur van het raadhuis, ter
plaatse van de deur welke toegang geeft
tot het achtergedeelte van dat gebouw.
De poort herinnert aan de Nijmeegsche
academie, die na een twintigjarig bestaan,
tijdens de Fransche overheersching viel.
Op intiatiet van het kanaal-comité en
van de Kamer van koophandel tevens door
bemiddeling van den Comissaris der Koning,
in zal eerstdaags op het stadhuis te Venlo
een conferentie worden gehouden met den
hoofdingenieur van den Rijkswaterstaat in
zake het maken van een verbinding tusschen
de Zuid-Willemsvaart en de Maas door mid
del van een kanaalgraving van de Maas
te Venlo tot de Noordervaart te Beringen
(gemeente Helden.)
NIEUWE SC
HE COURANT
iniiniMiiiHimrdiiihiHiMitiiiiiiiiiiitKiiii'iiumwiiiiiw.iiiuiiiH'H'iiiiiiiiiiiii
