Dagblad voor Schiedam en Omstreken. f Sttïissi 18de Jaarff. Zondaff 24 Februari 1895. No. 5126. bureau l?Söfer£fraaf 50. EERSTE blad. EEN DROOM, feuilleton. PRIJS TAN DIT BLAD: ^oor Schiedam per 3 maanden anco Per Post door geheel Nederland Afzonderlijke Nommers - 0.05 PRIJS DER ADVERTENTIËN: Van 16 regelsf 0.60 Elke gewone regel meer- 0.10 Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeenkomsten aloudP\ °m de sch°o1' de kamP om de wijs ri WlstvraaS welke richting het onder- toek'omo °P lding der jeugd, en dus van het beheerst, 6 ®es'ac'lt' ovei' het geheel zal laatst» Gn' 'S voora' lu ons Land in de held gestreÏ'^JT" met gr°°te heftig" die d»r e,n' adat de eerste schoolwet, Wijs althn enSt'ge Fichting biJ het onder- deed ?8"°g °P bescheiden wijze hulde nieuw» o u W£>S vervangen door eene karakter H W6t' d'® bet godsdienstloos het den 6j °P®nhare school huldigde en kende van OoTfal'engS te" pHcht re" ontstond er godsdienst r,iet te reppen die een» beweging in den Lande, ten doel hÏ^6 wijziging der Schoolwet dienstio- a at aan ket bijzonder gods dienstloos n 6JWi,is naast het openbaar gods- mogelijk 2 8rr'Cht het leven zou worden daarbii v»° maakt! de groote vraag die geliik r °r°P stond' was het verkrijgen van en daarm» i aar het bezit der school, beften 0pzi<*ten de toekomst, efnetiC',°0lTetSherZleningin1889 is slechts geliikbp'it 6 SC rede °P d'en weg naar cechts- zeer 2 .8^et> immers niet meer dan een geliik roSte en SChredG 0p den weg naar aan de b a uSteatswege toe te bedeelen het worden6 een T °nderwijs mag bijzonder A emd' waardoor aan de Mere godsdienstige school het geringe haar V J*" sten Wordt vergoed dat gekend J w Wet van 1889 werd toe- de bit' 7 18 dG luttel6 «Jkssubsidie die geniet f1"6 S< de katste jaren aa„ tegenover het enorm bedrag dat J^de openbare scholen door rijk en ge- ADOLF KLEINER. 5) rillmg door d®rfaning gi,)g mij een koude ik aan den H» i 8en °°Senblik dacht champagne ve^e^^ TOlge,,(|f glazen darhfor, M;a i gen mijne sombere ge- toen de' »»n nacht was reeds lang voorbij, kooi n tp :\den ander opstond, om zijne WaTlkSk™nnfetZoJdtarafWerkinggebleven PaüJf h00f1in de banden had ik be- g«eten t een ""Ti61' a'leen in de zaal EchriWU e\ n d°f gedrnisch mij deed CktdJfn 7°TT had opge ien da] tetH schip r'f rer z«nen een g t g .had' nu uechter begon eensklaps van w en geschommel, dat de glazen an de tafel rolden. 8 meente te zamen wordt uitgekeerd Is het niet waar dat minstens 9/i0 der kosten van het openbaar godsdienstloos onderwijs uit de openbare kassen wordt vergoed? Is het eene billijke verhouding dat waar allen, voor- en tegenstanders der openbare school, gehouden zijn de lasten te helpen dragen, die de zorg voor het onderwijs aan rijk en gemeente oplegt, de lusten van de onder- wijszorg der Regeering meerendeels slechts den voorstanders van het openbaar onder wijs ten goede komen? Het onvermijdelijk antwoord op die vraag heeft bij de ijveraars voor het bijzonder onderwijs de plannen doen rijpen, die thans in den vorm van een nieuw program van schoolwetswijziging zijn belichaamd. Door eene commissie van de bekende antirevolu tionaire vereeniging of unie »Een school met den Bijbel" is een uitvoerig rapport uitgebracht over de plannen tot ingrijpende herziening van de Wet op het Lager Onder wijs, welke in genoemde Unie ter sprake ware gekomen. Hoofddenkbeeld van de strekking en de conclusiën van dit rapport is de rechtsgelijkheid tusschen het openbaar en het bijzonder, het godsdienstloos en het godsdienstig onderwijs, tot in de uiterste onvermijdelijke consequentiën door te zetten. Rechtsgelijkheid, meenen de onderteeke naars van het rapport, is alleen te verkrij gen, indien de gemeenten van alle uitgaven voor lager onderwijs geheel ontslagen wor den en het Rijk de kosten daar voor, onverschillig door wie of in welken geest het gegeven wordt, geheel voor zijne reke ning neemt. De rechtsgelijkheid, in dit rapport beoogd, zou hierop neerkomenelke vereeniging ot iedere particulier, die, met inachtneming van de wettelijke bepalingen betreffende de bevoegdheid en het getal der onderwijzers enz., eene lagere school wil openen, kan alle kosten welke het ge wone elementaire onderwijs vordert, volgens bepaald tarief vergoed krijgen. De gods dienstige richting en de geest dier scholen In een oogenblik was mijn wijnroes weg. Ik snelde naar het dek, waar ik de beman ning in koortsachtige bedrijvigheid vond. Wat mij voor een uur ondenkbaar had t<?e geschenen, was gebeurdeen woedende pampero had ons verrast en dreef het schip met onweerstaanbare kracht naar de noor delijke kust van de La Pata, die hier aan den mond eene breedte van meer dan hon derd mijlen heeft en zich alleen door de troebele kleur van haar water van den oceaan onderscheidt. Tevergeefs hijgde de machine tegen de geweldige watermassa de aanval was te heftig en onverwacht ge komen. De storm gierde huilend door het touwwerk en zweepte de golven onstuimig tegen het wankelende vaartuig, dat nu eens hoog opgetild werd, om in het volgende oogenblik weer in het kokende schuim weg te zinken. Met naamlooze inspanning gelukte het mij, in de nabijheid der commandobrug te komen, waar de kapitein met zijne offi eieren stond te beraadslagen. Van tijd tot tijd hoorde men het eentonige roepen van den matroos, die bij den boeg het peillood in zee wierp, om de diepte van het water te meten. »Acht vademen klonk het nu, en direct worden door den Staat geheel vrijgelaten. De onderteekenaars van bovenbedoeld rapport verwachten blijkbaar, dat bij vol ledige terugbetaling der noodzakelijke kos ten van het onderwijs, het particulier initia tief de lagere school geheel uit de handen der overheid zal overnemen, zoodat feitelijk alle onderwijs hijzonder onderwijs zal wor den. Elke godsdienstige of ongodsdienstige partij in den Lande, zou zich, werd eenmaal het financieel bezwaar opgeheven, beijveren om voor de opvoeding der jeugd volgens eigen beginselen te zorgen. Voor het geval dat deze verwachting niet geheel zou verwezenlijkt worden, willen de onderteekenaars echter aan de gemeente besturen, onder dezelfde gunstige voorwaar den als aan particulieren en vereenigingen, het recht toe kennen scholen op te richten en te onderhouden. Ook de gemeentebestu ren zouden in zoodanige omstandigheden de vrijheid hebben, het godsdienstig of ongods dienstig karakter der school en den geest van het onderwijs mits niet strijdig met de goede zeden en niet aansporende tot ongehoorzaamheid aan de wetten des Lands, overeenkomstig art. 53 der tegenwoordige schoolwet naar eigen goedvinden en in overeenstemming met het verlangen der ouders van de schoolgaande kinderen te regelen. Het beheer dezer scholen zouden de gemeenteraden kunnen overdragen aan bijzondere plaatselijke schoolcommissiën. Volgens de plannen van het ï'apport zou de rijksbijdrage alleen voldoende moeten zijn, om de volstrekt noodzakelijke kosten van het gewone lager onderwijs, in elk opzicht tot het wettelijk minimum teruggebracht, goed te maken. Daardoor zou in de meeste gevallen schoolgeldheffing niet kunnen ge mist worden, terwijl het bedrag van het schoolgeld met de uitbreiding van de leer stof en de min of meer weelderige inrich ting der school gelijken tred zou houden. De groote vermeerdering van uitgaven, welke de invoering van het hier ontwik- daarna; sTwaalt vademen!"Ik herademde; wij schenen ons van de dreigende riffen te verwijderen. sTwintig vademen De kapitein knikte bevredigend met het hootd. »Acht vademen»Vier vademen 1" De eerste officier snelde verschrikt naar de spreekbuis, om den machinist een luid »Terugtoe te roepen te laatEen vreeselijk gekraak, de boeg zakte, het ach terste gedeelte der boot verhief zich hoog boven de zee, zweefde een oogenblik vrij in de lucht en viel daarop weer in het water neer. Wij waren op een klip geraakt, die zich diep in het machtelooze vaartuig boorde en het met geweldige kracht vast hield. Nu stormden alle passagiers wanhopig naar het deker heerschte eene onbe schrijfelijke verwarring slechts twee menschen hadden hunne tegenwoordigheid van geest bewaard; de kapitein en donna Ft ancesca. Rustig begaf deze zich naar den commandant en vroeg hem of het schip te redden was. Op zijn ontkennend antwoord zag zij met nadenkenden blik in 'trond, alsot zij de verschrikkelijke werkelijkheid kelde stelsel voor het Rijk zou medebren gen, zou door eene bijzondere schoolbelas- ting, door heffing van opcenten op de Rijks directe belastingen of op andere wijze moe ten bestreden worden. Zoowel gebruikers als niet-gebruikers zouden op die wijze naar gelang van hun draagkracht voor de lagere school bijdragen, terwijl uit de openbare kas alleen het noodzakelijk onderricht geheel zou vergoed worden en van eene financieele bevoorrechting van de eene of andere rich ting bij het Lager Onderwijs niet langer sprake zou kunnen wezen. De overheids* school zou dus in ons Land nagenoeg heb ben afgedaan en het ideaal der voorstanders van de rechtsgelijkheid der scholen»de bijzondere school regel, de openbare school uitzondering," aldus verwezenlijkt worden. Ziedaar het program. Men zal moeten toegeven dat het in stoutheid van opvatting en strenge doorvoering van het beginsel der rechtsgelijkheid zijn weerga niet vindt. Toch zal zelfs de vurigste voorstander van het openbaar onderwijs niet met recht kunnen beweren, dat het der openbare gods- dienstlooze school vijandig tegenover staat. Het wil der openbare school niets minder toestaan dan zij nu reeds geniet, alleen wil het de bijzondere school in dezelfde voor rechten doen deelen. Maar berokkent het der openbare school geen nadeel, voordeel brengt het over het algemeen onmiskenbaar en wel op verschillende wijzen. Vooreerst zullen er natuurlijk door gebaat worden de ijveraars voor het bijzonder onderwijs, die het beginsel van rechtsgelijkheid eene vol komen zegepraal zullen zien behalenimmers eene volkomener rechtsgelijkheid, eene gelijk matiger behandeling van alle burgers is moei lijk denkbaar. Doch ook de gemeenten zullen er zeer door gebaat worden, omdat zij er door worden ontheven van de drukkende zorgen voor het openbaar onderwijs, die in menige gemeente de financiën ten gronde richten. En ten slotte zullen ook de onderwijzers er wel bij varen. Waar hun minimum-tracte- met haren droom vergeleek, daarop richtte zij zich tot mij en zeide»Nu moeten wij sterven, don Enrique alles is gekomen, zooals het komen moest." »Ik staarde haar aan, niet in staat een woord te spreken, de schrik had mij ver lamd. Nh zag ik Eduarda, die hare zuster weenend omstrengeld hield. Haar aanblik gat mij mijne koelbloedigheid terug, met éen sprong was ik aan hare zijde. sMoedriep ik haar toe, »nog is niet alle hoop verloren, wij zijn in de nabijheid van het land!" »In de booten 1" klonk des kapiteins be velende stem, en overeenkomstig dat bevel werd een vaartuig gevuld met de vrouwen, onder wie sennora Graciano, die in de al- gemeene verwarring van hare dochters ge scheiden werd. Eduarda en Elena wilden haar volgen, maar een officier hield haar terug. »De boot is vol stoot af!" riep hij den matrozen toe. Slot volgt.) NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT Am.TÏTV Uii! ililt'Jfi'A'J111'j ILL'"' V1' IllMIIIIIIIIIIIM'lltlllllHI'IHIIHI BOOR

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1895 | | pagina 1