Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
en Wetenschap.
Wape gebeurtenis.
Jaarg.
Zondag; 21 Juli 1895.
No. 5245.
bureau ^oterztxaat 50.
'EBLAD.
NJN
bedaard °verieg'met
V* JLS«
PRIJS TAN DIT BLAD:
r ^c^'edam per 3 maanden
c° per post door geheel Nederland
°ndei lijke Nommers
f 1.50
o,.
- 0.05
iZfièy/F
PRIJS DER ADTERTENTIËN:
Van 16 regelsf 0.60
Elke gewone regel meer- 0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeenkomsten
(Ingezonden.)
•W. kleden
W Set> betr We rankrijk opgeschrikt
iti fe,iswaari|eU'enswaar^'oen moord. Be-
pliCLn °(p <jg 'g.' °m<tat het slachtoffer viel
^etreuUltoefenillg van zijn priester-
't(jj ^'ndhei er'SWaardig, omdat godsdien-
0,Ct aanUiH-t0t dweePzucht omgevormd,
le N; bet g had tot den
^te^Qorde eurenswaar<bg vooral, omdat
v Was een der baanbrekers van
ip katholieke wetenschap, een
L.Skr'-- Ult J-
"'usrijk (i Ult de rÜen der grooten, die
hem- e vaan der wetenschap zicht-
'°of *'0°f ho I
ïsetl atheïsLen m den striJd teSen onge-
krip ,ir|iik js (0nderling, maar toch met ver-
Orifj.' dat pe "j1, hoe in het diep verdorven
a'le U -te doc^ter der Kerk heette,
en >(|"'ngen der oigeloovige we-
41°ed
*n der
^eer
maponnerie, teikens en
di^ V-
a°en
5%mi.
het
j ""«n n ^aooon opstaan, die den
,etl sPot r'etnen voor het oude geloof,
^erdragen van de atheïstische
met kracht van woord en
en
- n®t I *racQi van woord en
n.e °°S leveren, dat geloof en
Vr'endSct °P vÜandigen, maar op den
kiee en jjj luPPelijken voet met elkander
kd kam eteu staan- Is Brunetière, de
a ende> nu hij, uit 's Pausen
over6rd' dat stoute woord heeft
kt (j6 r ^et bankroet der weten-
k 'een meest naam-makende, al was
klees gelQOj.aar door de woede van zijne
kru'ïaP '1Jjanden> die zich in rede op
'Wj 6ri sni,. m.a en en bij plechtige bijeen-
openbaart; de be-
priester, M. l'abbé de
'°uden,
euilleton.
k j het l
'sn't^'dsta^u.6'3" ve,'m°gend burger
«n t eenen had op zekeren
\>l 2'Jne echf6 plaats tusschen mijn-
iïH 1r0tn' ,g°ld hor gen.00te zooals meer
et, Hen het e„ twisttooneel ook thans
Oetjes e°pold." rP .Zo°ntje, den vijftien-
vïh z°t gekleed J°ngen, nieuwmodisch
«Ik. de'i stond l ge.kaPt, als een echte
kt r k arifler, te- ?n end in een hoek
,gythriVen. r g WlJ' Papa en mama met
k, l asium p°'d had wederom van
g«Vea<1er ttvvell£ alle p.tuigschrift medege-
J'M hem vlernnd was.
khnVab v.&ar Uauw6?-i §estrenge les willen
<«N> I>»®° b.d mamn iets
kri ®t 0n'Z1J was als een woe-
z>j vl°! ®nde J en man aangevlogen,
rhinderd00gea Len hijgenden adem
«at haar man den goe-
Broglie, die het offer werd van dweepzucht
en godsdienstwaanzin, was zeker een van
de geleerdste.
'tls immer en altijd de gewichtige en
daarom zoo aangevochten waarheid, dat er
wel degelijk overeenstemming is tusschen
geloof en wetenschap, die den geleerden
abbé steeds heeft bezield en geïnspireerd,
die hij klaar en helder in zijn talrijke, lijvige
werken, en nog meer in zijn handige bro
chures heeft nedergelegd, verdedigd, doen
zegepralen. De wereldstrijd of liever de
eeuwstrijd die ons in de laatste tientallen
van jaren meer en meer de grootste be
zorgdheid verwekt, die langzamerhand de
groote strijd gaat worden de sociale
kwestie en hare oplossing is ook voor
hem een gewichtig onderwerp en hij ont
veinst zich de beteekenis ervan niet. Maar
de oplossing die te vinden is in de christe
lijke liefde, door en met de katholieke Kerk,
is bij hem, als overwinning, zeker. En waar
de geleerde abbé spreekt van zijn geliefd
Frankrijk (zóó geliefd, dat hij niet aarzelt
te zeggenSi le catholicisme périssait en
trance, il perdrait dans le reste du monde
une immense partie de sa force, daar
geldt zijn woord zeker voor de geheele
katholieke wereld, ons niet uitgesloten De
worsteling van ongeloof en onverschilligheid
tegen het Katholicisme moge immers in
Frankrijk grooter zijn dan elders, de afme
tingen welke die strijd ook bij ons aan
neemt, zijn schrikbarend genoeg om de
kleingeloovigen schrik in te boezemen. Nu
is het zeker genoeg, dat men vertrouwe op
het woord »de poorten der hel zullen Haar
niet overweldigen," maar Christus' Kerk
moet niet zijn als de geïsoleerde, eenzame,
steile rots te midden der beukende golven
daar moet een voortdurende toenadering
onderhouden worden tusschen Kerk en on ge
den, lieven, onschuldigen Leopold aanraakte.
»De onnoozele leermeesters zijn daarvan
de schuld, die den armen Leopold niet
mogen lijden," riep zij uit. »Ik ken mijn
kind beter dan die menschen en laat het
mij nooit zeggen, dat mijn Leopold slecht
is opgevoed."
Mijnheer de papa was ook alles behalve
Christelijke gezindmaar toch gaf hij dit
maal zijne door de apenliefde verblinde
vrouw geen gelijk.
»Het blijft, zooals ik gezegd heb," ant
woordde hij met vaste stem. »De leer
meesters hebben volkomen gelijk. Het roman-
lezen, de couranten-lectuur, het theater en
andere vermakelijkheden, waartoe gij hem
verleidt, dat maakt hem ongeschikt voor de
studie. Derhalve is het met het theater,
met het circus enz. gedaan. Leopold komt
voorloopig niet meer in den schouwburg,
en hij zal eiken avond van acht uur af
tehuis blijven, begrepen
Mama waagde het niet, zich tegen dit
bevel te verzetten. Weenend en snikkend
vloog zij op haren Leopold aan, nam hem
teeder bij de hand en leidde hem met troos
tende, zoete woorden naar buiten. Bij de
deur draaide zij zich nogmaals om, hier
hare hand omhoog en riep met de stem
loof, d. w. z. het Apostolaat moet hernieuwd,
moet bevestigd blijven, moet voortgezet
worden, en nu niet meer het Apostolaat
der visschers van Israël, die den onbeken
den God leerden aan de dienaren van vele
goden die valsch waren, maar het Aposto
laat der Wetenschap, die, in alle nederig
heid en onderdanigheid, maar met zelfbe
wustzijn en zelfvertrouwen, met denzelfden
onwrikbaren wil en heldenmoed der eerste
apostelen, de overeenstemming bewjjst van
menschelijke wetenschap en geïnspireerde
waarheid, en aldus weder den onbekenden
God komt leeren aan de aanbidders der
menschelijke wetenschap, die valsch is.
Dat die Apostelen overal, en in Frank
rijk niet 't minst, opstaan, zie, dat is een
verblijdend teeken en op een van de meest
vruchtbare van hen te wijzen, is het doel
dezer weinige regelen.
M. l'abbé de Broglie behandelt in zijn
werken de vraag zóó duidelijk, gaat daarbij
zóó systematisch ordenend te werk, legt
met vaste hand alle redeneeringen zóó hel
der neêr in zijn betoog, en komt aldus op
zóó tastbare wijzp tot de gewichtigste con-
clusiën, dat het lezen en bestudeeren zijner
godsdienstig-wetenschappelijke werken de
nuttigste uitwerking hebben moet. Hij heeft
een wonder heldere manier, bij de behan
deling zijner vraagstukken het juiste punt,
waarover de controvers loopt, in het licht
te stellen, en dadelijk de zwakheid der
wederpartij te doen uitkomen. En overal
waar hij zijn redeneeringen, zoo kalm en
geleidelijk, maar juist geformuleerd, afspint,
daar overal geeft hij de klaarste bewijzen
dat er geen sprake zijn kan van oppositie
tusschen geloof en moderne wetenschap. En
dat is zegt hij de groote les voor ons,
nooit te moeten wanhopen aan de toekomst.
De Katholiek maakt deel uit van dat groote
leger, dat, goed gedisciplineerd, onder kun
dige en beminde chefs, met alle aanvals-
en verdedigingswapenen voorzien, en met
en den toon van een tooneelspeelster tot
haren man»Nu zie ik het eerst goed,
wat ik reeds lang gezegd heb dat gij uw
kind nooit liefgehad hebt en ook niet be
minnen kunt, gij ontaarde vader!"
Met deze woorden stormde zij naar buiten.
Maar het zoontje wilde niet tot kalmte
komen, want zijn trots was door de vader
lijke bestraffing te diep gekrenkt.
«Wanneer ik niet naar den schouwburg
mag, dan schiet ik mij dood, mama,"
zeide de 15 jarige jongen tot zijne moeder.
»Om Gods wille, boos kind, wat zegt gij
daar?" riep mama uit, terwijl zij haren
Leopold in de armen sloot en krampachtig
begon te snikken. Vervolgens strekte zij
de handen naar de gesloten deur uit en
vervolgde»Zoo, papa, zoudt gij uw eigen
kind ter dood kunnen brengen Arme
Leopold, welk een harteloozen vader hebt gij
«Dat helpt mij alles niets," viel de «zoete"
Leopold haar in de rede »ik moet van
avond naar den schouwburg."
«Wees stil, lief kind. Gij moogt erheen;
papa zal er niets van weten. Gij zult toch
niet kunnen zeggen, dat nw mama u niet
wezenlijk bemint!"
Middelerwijl gaf zij hem heimelijk een
paar geldstukken uit hare geldbeurs.
innerlijke vertroosting en versterking vooral,
recht op het doel aantrekt, zonder kracht
te verliezen bij zijdelingsche schermutselin
gen, op goed geluk af. Terreinen liggen
er open voor dat legermet vertrouwen
op God en zich-zelven, trekke men dan op
tegen den vijand. De katholieke jongeling
schap vooral sluite zich aaneen, late zich
niet ontwapenen door ontmoediging. Voor
waarts aan U is de kracht en de macht,
en de zege. En Uwe zegepraal op de weten
schap zal de overwinning zijn van de weten
schap want alle kennis die strijdt tegen
het geloof, is ijdelOp dan, met den steun
der katholieke wetenschap, wier vaan door
het jongere geslacht moet gehouden en
verdedigd, blijft ons oud geloof onverwin-
nelijk als te voren, en meer geducht voor
den vijand, dan ooit!
Spiro, Spero.
ALGEMEEN OYERZ1C11T.
20 Juli '95.
De gruweldaad in Bulgarije gepleegd, ge
volgd door het tragisch uiteinde van hem
die niet ten onrechte den «Bismarck van
het zuiden" werd genoemd, houdt nog steeds
de geheele Europeesche pers bezig. De voor
naamste Londensche bladen bevatten arti
kelen over Stamboeloff vol verontwaardiging
en waarin ook de regeering van vorst Fer
dinand niet gespaard wordt. In een hoofd
artikel verklaart de Standard, dat het te
bezien staat of Ferdinand bij zijn terugkeer
den staat van zaken zal kunnen beheerschen,
die door zijn eigen verwaandheid en zucht
tot kuiperij ontstaan is. De Czaar ontving
wel-is-waar het Bulgaarsche gezantschap,
maar zal moeilijk verder kunnen gaan.
Eerder zal hij aandringen op troonafstand
van den in discrediet gebrachten vorst Fer
dinand. Volgens Daily News gaf Stam boeloffs
familie geen vergunning tot lijkopening,
ofschoon het nog niet is uitgemaakt of ver-
«Dank u, mama," zeide Leopold kortaf
en was reeds verdwenen.
«Maar zeg er toch niets van tegen papa,
lieve Leopold 1" riep mama hem na. Leopold
hoorde ternauwernood iets van die woorden.
De moeder ging naar de kamer en zette
zich zwijgend en mokkend neder in een
hoekzij nam een roman, sloeg de voeten
gemakkelijk over elkander, legde de elle
boog op de prachtige tafel, ondersteunde
haar hoofd met de hand en was na eenige
oogenblikken zoo geheel en al in de lectuur
verdiept, dat zij met eens bemerkte, wat
in hare nabijheid gebeurde.
Zoo was er een half uur vervlogen.
Mevrouw hoorde niets en zag niets. Zij
hoorde niet, hoe daarbuiten de torenklok
met angsivol geluid weergalmde. Zij zag
niets van haren man, die inmiddels was
binnengetreden, van tafel opstond en luis
terend naar het venster gir.g, door hetwelk
reeds het doffe geruisch van loopende, elkan
der angstig ondervragende menschen-menig-
ten en van voortrollende wagens weerklonk.
Immer heviger werd het getier daar be
neden, het roepen, vragen en dringen der
menschen maar de vrouw, die haar roman
las, vernam daarvan niets.
(Slot volgt.)
i n - uuui
Ff;
ari'Vi'iri
'OhH gS2ins
O
Le Prevent et l'Avenir du Catholicisme en
France.