ïK
Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
A
t
9
m
St" -
19de Jaarg.
Zon das; 26 Januari 1896.
No. 5401.
l$ureatt l&ofersfraaf 50.
m
A
t^EEDE
BLAD.
ril
<v
»'p
!S*
y
i»
m
PRIJS TAN DIT BLAD:
^°°r Schiedam per 3 maandenf 1,50
F^nco per post door geheel Nederland - 2.
•Wonderlijke Nommers
- 0.05
53s5I3Eg
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 16 regelsf 0.60
Elke gewone regel meer- 0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeenkomsten
aangegaan.
Schiedam, 25 Januari 1896,
ONDS-TR ANS V AAL.
Niet Stadgenooten,
m'nst in ons Vaderland heeft de
fr„ Wljze, waarop onze stamgenooten
ten .SVaa' Voor de tweede maal binnen
J^dedioi^ ^Un onafhankelijkheid hebben
«Het j 6 bewondering en vreugde gewekt.
'e latKj1Steröin'nD *s van a"e zijden hier
Wif e®roet ^et P'an ^er Nederlandsche
^ad aansche Vereeniging om door een
Hlers°n*e warme symphatie voor de Trans-
^Ze aan <*en dag te leggen. Te recht heelt
S,st 16eriiging, die zich reeds zooveel ver-
St>t Verw'erf door het HolJandsche eie-
'Igej- 'n Transvaal krachtig te steunen,
to*ttir ^at beste wijze, waarop wij dit
V>ije CaLg volk, onze belangstelling kunnen
bestaat in het bevorderen van zijn
V j, naar het behoud en de uitbreiding
nfj a'andsche taal in Zuid-Afrika.
s Zoo ^oeren buks vu'st
Schrijft bovengenoemde vereeniging
^e'en ZÜ zich uitnemend te verde-
j' behoeven hen niet te leeren hoe
'«el eri vijand van zijn erf houdt. Integen-
n
,A'
V
A
'Sec6f. bunnen in dat opzicht veel van hen
'W '^aartegenoverEngeland's «geestelijk
%f. zijn zij niet zoo goed bestand. En
ls het gevaar groot, dat de nazaten
h e°i die het aan Engeland niet gelukt
v!)and te onderwerpen, in het vreed-
verkeer met hun Engelsche naburen
ihljj. otte ook de bestaansreden van hun
*e zelstandigheid zullen verliezen."
k' 6 inval van Jameson is maar een der
re veldslagen in den ouden oorlog
etl de Boeren en den opdringenden
S<"ben invloed. Die inval is mislukt,
invloeden, die de Transvaal op den
'Qt een Engelsch land dreigen te maken,
j bestaan."
Vls ®§en dit steeds dreigend gevaar kan
'cL be trouwe handhaving onzer gemeen-
^e'ijke moedertaal de Boeren afdoende
V'tnen. Blijft het Hollandsch de taal van
V(jt en rechtszaal, van school en kerk,
bet ook meer en meer de taal der
gingen van nijverheid en handel,
bjven de Boeren-republieken wat zij
Hollandschen Republieken. Kruger
\ti bet uitnemend begrepenhet stand-
Verzet zÜner Regeering tegen elk
bellen van Engelsch en Hollandsch als
^btal bewijst het."
Z.-A. Vereeniging" heeft sedert
reeds veel voor deze zaak gedaan. Zij
jij ^schikte Hollandsche onderwijzers uit
ab Hollandsche schoolboeken uit voor
^P;bruik in Transvaalsche scholen door
'ij (j^b'loven van studiebeurzen bevorderde
®\QI studie van Transvalers hier te lande
*c|| en dorpsbibliotheken voorzag zij van
!ii jj'b^che besturen, Hollandsche bladen
jii °'landsche belangen steunde zij waar
a"- Haar beperkte middelen stelden
evenwel niet in staat om alles te doen,
wat noodzakelijk was. Zij stelt daarom
voor seen blijvende herinnering aan deze
onvergetelijke dagen" tot stand te brengen.
Zij wil een fonds stichten, onder den naam
van
«TAALFONDS
tot behoud cn bevordering van het Hol
landsch als volkstaal in de Boerenrepu
blieken van Zuid-Afrika,
opgericht Januari 1896,
bestemd is om in de eerstvolgende jaren
den strijd lichter te maken, die door de
volkstaal der Boeren en hun nationale
eigenaardigheden tegen Britsche invloeden
gevoerd moet worden."
«Eene commissie bestaande uit de heeren
mr. W. Baron Röell, ds. W. H. Gispen,
prof. C. B. Spruyt, A. D. de Marez Oyens te
Amsterdam, mr. J. P. Moltzer te 's-Graven-
hage, A. S. van Reesema te Rotterdam
en minstens twee nog nader aan te wijzen
heeren buiten Amsterdam, en mr. Frank
K. van Lennep te Amsterdam als secretaris,
later bij voorkomende vacaturen aan te
vullen door de N. Z.-A. Vereeniging, zal
het beheeren, naar een op te maken regle
ment, rekening doende aan het bestuur der
N. Z.-A. V., alleen gehouden de gelden te
besteden voor het boven omschreven doel,
niet gehouden het kapitaal te bewaren, maar
het te gebruiken, omdat het in de eerste
jaren veel noodig zal zijn."
«Reeds hebben enkele vermogende land-
genooten het voorbeeld gegeven en ruim
twaalf duizend gulden bijeengebracht. Deze
som is zeker niet onbelangrijk, maar toch
op verre na niet wat wij noodig hebben.
Laat uwe ruime bijdragen dit «Taalfonds"
weldra tot een stichting maken, waarmede
iets kan gedaan worden."
Overtuigd, dat Schiedam, dat vóór eenige
jaren op zoo ondubbelzinnige wijze zijn sym
pathie heeft getoond met de wijze, waarop
onze Transvaalsche stamgenooten den Hol-
landschen naam hoog houden, ook thans
het zijne wil bijbrengen om deze bij uitstek
nationale stichting in het leven te roepen,
verklaren ondergeteekenden zich bereid tot
het in ontvangst nemen van geldelijke bij
dragen voor dit doel. Zij zullen de vrijheid
nemen u in den loop der volgende week
hiervoor een lijst te doen aanbieden. Mocht
soms onverhoopt deze lijst sommigen uwer
niet bereiken, dan zult gij hen verplichten
met uwe bijdragen aan den laatsten onder
teekenaar te zenden. Groote zoowel als
kleine bijdragen zullen welkom zijn. «Hoe
grooter en algemeener toch de deelneming
is, in des te sterker mate zal aan onze
Transvaalsche stamverwanten blijken, dat
het Nederlandsche volk van harte deelneemt
in den zwaren strijd, dien zij te doorstaan
hebben."
A. A. Beekman.
Dr. W. A. Lehman de Leiinsfeld.
J. C. Sander.
J. M. van der Schalk Jr.
Dr. C. J, Vaillant.
H. J. Versteeg.
G. Visser Bz.
Dr. C. J. Vinkesteijn, Schie 80.
Schiedam, 25 Januari 1896.
Vervolg Binnenland.
De arbeidsraad te Enschedé, bestaande
uit het bestuur der fabrikantenvereeniging,
waarin vijf fabrikanten zitten, verder uit 2
arbeiders bestuursleden van den Verzoe-
ningsbond, 2 arbeiders, van «Patrimonium,"
en 2 arbeiders van de «Roomschkatholieke
arbeidersvereniging", hield in de fabrieks
school eene vergadering, ten einde te spreken
over de geschillen, ontstaan tusschen de firma
Nico ter Kuile Zonen en hare arbeiders.
Naar gemeld wordt, is het verloop der ge
voerde onderhandelingen zeer gunstig en
zullen de geschillen zeer zeker langs minne
lijken weg worden opgelost.
Tegen den uitslag der verkiezing voor
een lid van den gemeenteraad te Maastricht
zijn door een drietal kiezers bezwaren in
gebracht, als zijnde door de beide stembure-
aux briefjes met den naam Ronnen en Ronne
toegekend geworden aan den candidaat
Mathieu Rongen, zoodat volgens hun beweren
de heer Mathieu Rongen de volstrekte meer
derheid niet heeft bekomen.
Onder de ingeleverde stembriefjes bij de
gemeenteraadsverkiezing te Maastricht was
er een van den navolgenden inhoud.
«Mit spek vink me muis,
«Gemeenteraadsleie incluis,
«Zoowel auwe es jonge
«Daarom stem ich op de spekslachter Ron
gen".
Naar men verneemt, zal het kanaal Luik
Maastricht in de tweede helft van Juni e. k.
worden gesloten, tot het uitvoeren van her
stellingswerken, Onder deze laatsten is ook
begrepen de verbreeding van het kanaal
tusschen de sluizen nos. 5 en 6 in de ge
meente Maastricht.
Enkele typhus-gevallen zijn te Werken
dam geconstateerd.
Gebruik van ongekookt rivierwater is de
vermoedelijke oorzaak.
Men is zeer bevreesd voor uitbreiding.
Tusschen de passagiersbooten in de rivier
Het Spui is een zware concurrentie uitge
broken, welke natuurlijk het reizend pu
bliek ten goede komt. Behalve dat er meer
reizen gemaakt worden, zijn de tarieven
zoo verlaagd, dat thans voor een retour
hetzelfde bedrag betaald wordt wat vroeger
enkele reis kostte.
Kerknieuws.
Te Rome is in het door E.E. P.P.
Jezuïeten bestuurd College Pio op 75-jari-
gen ouderdom overleden Pater Negroni.
De ontslapene stamt af uit een oude en
aanzienlijke Italiaansche familie. Op be
trekkelijk jeugdigen leeftijd in de prelatuur
opgenomen, bekleedde hij een voornamen
post bij den H. Rota Z. H. Pius IX z. g.
koos hem tot Minister van Binnenl. Zaken
in den Kerkelijken Staat. Na de gebeurte-
tenissen van 1870 wenschte Pius IX de
verdiensten van den oud-Minister te huldigen,
door hem tot Kardinaal te verheffen. De
nederige priester smeekte echter, dat deze
onderscheiding hem niet zou worden ver
leend, en dat hij zou mogen afstand doen
van al zijn waardigheden en titels.
Te Angers in Frankrijk trad hij in het
noviciaat van de Sociëteit van Jezus. Na
zijn professie keerde hij naar Rome terug
en nam zijn intrek in een der huizen van
de Sociëteit.
Zondag van de vorige week assisteerde
pater Negroni nog als postulator bij de
plechtigheid der zaligverklaring van pater
Realini.
Een beroemd Assyrioloog uit de Orde
van den H. Dominicus.
De vorige week hield Pater Vincentius
Scheil, van de orde der Dominicanen, zijne
openingsrede als professor der Assyriologie
aan de Sorbonne te Parijs. Vele vakgeleer
den, waaronder een bekend Fransch Assy
rioloog, dr. Julius Oppert, die zich als
medewerker van Rawliuson en anderen aan
de eerste ontcijfering van het spijkerschrift
een klinkenden naam verwierf, hadden naar
de benoeming gestreefd. De keuze der ver
van clericaal gezinde regeering viel echter
op den jeugdigen Dominicaan. Reeds voor
eenige jaren ondernam P. Scheil eene
wetenschappelijke reis, welk bewijs van
vertrouwen hij met de heerlijkste uitkomst
beloonde. Twee banden hiëroglyphen, en de
ontdekking van een tot heden verloren ge
acht handschrift van den Jood Philo (om
streeks het jaar 25 v. Chr. te Alexandrië
geboren) waren de onmiddellijke vruchten.
Spoedig daarna werd hem vanweze de
Turksche regeering de «eerste wetenschap
pelijke zending" opgedragen. Hij deed
opgravingen in Assyrië en vond belanyrijk««
teksten in spijkerschrift. Als bibliothecaris
des Sultans ontdekte en ontcijferde P. Scheil
in het Museum te Constantinopel een inschrift
van bizonder hooge waarde over den onder
gang van Ninive.
Het feit der benoeming van dezen geleer
den Dominicaan tot professor der Assyriologie
aan de Sorbonne vervult ons Katholieken,
met vreugde, wijl daarin een nieuw bewijs
geleverd wordt, dat onze Kerk op weten
schappelijk gebied minstens gelijken tred
houdt met andersdenkenden. (C.)
GEMENGD NIEUWS.
Bij afwezigheid der bewoners is eergis
terenavond te Ruinerwold een brutale inbraak
met diefstal gepleegd. Uit een kastje is
geld en uit een trommeltje zijn papieren
van waarde ontvreemd. Blijkbaar zijn de
pogingen om andere kasten te verbreken
mislukt.
De dienstmaagd van de familie v. d P.
te Oudewater, die gewoon was, dagelijks
het jongste kindje, een meisje van bijna
zes maanden, in een kamerwiegje 's avonds
naar boven te brengen en 's morgens naar
I
nieuwe schiedamsche courant
*>ie
B
