.y:
maar in het vaderland. Menigmaal had het
toeval mij in den spoortrein tusschen Delft
Rotterdam samengebracht met een oud man
van het vak, Eindelijk heette het: »ik zou
toch zoo graag de Gistfabriek eens zien ik
ben wel niet meer in het vak, maar.
oude liefde roest niet." »Met alle plezier,
meneer X., wanneer u maar wilt." - Meneer
X. kwam heel spoedig gebruik maken van
mijn vriendelijke invitatie"; hij had een
ineefje" bij zich seen heele aardige
nette jongen" die oom stoevallig" op zijn
weg naar Delft had ontmoet. Er was toch
geen bezwaar tegen sO zeker niet,
meneer X". wie zou zoo onmenschelijk
zijn zoo'n lief, toevallig neefje aan de poort
te laten staan, terwijl oom eer deed aan
mijn invitatie. Zoo leidde ik dan oom en
neef rond, en geprikkeld door de blijkbare
belangstelling van den laatste, deed ik mijn
best vooral hem alles zoo duidelijk mogelijk
te maken. Een jaar later was neef gist-
fabrikant.
Deze ervaring heeft ons voorzichtigheid ge
leerd, zoowel tegenover landgenooten als
tegenover vreemdelingen. Onze inrichtingen
zijn echter zoo talrijk, en van zoo verschil
lenden aard, dat wij de belangstelling van
bezoekers een geheelen dag kunnen bezig
houden, zonder dat zij iets van de gistfabri-
katie te zien krijgen.
Maar de Nieuwe Schiedamsche staat niet
alleen in hare kritiek op onze gastvrijheid,
en in hare bezorgdheid voor de gistindustrie
in het algemeen en voor onze fabriek in
het bijzonder. Andere bladen, zooals De
Maasbode, weten te vertellen dat de op
komst der Engelsche gistfabrieken dateert
van de bekende sPelgrimstocht naar Gist-
land", die door een driehonderd Engelsche
bakkers en journalisten den 9 Juni 1893
werd ondernomen. Weder andere persorga
nen plengden dezer dagen heete tranen
van bezorgdheid over de toekomst der Hol-
landsche gistindustrie, omdat in Engeland
de twee eerste gistfabrieken gebouwd wor
den. De Engelsche concurrentie heeft zich
echter reeds sinds een tiental jaren zoo
krachtig ontwikkeld, dat het er thans op
een enkele fabriek meer of minder weinig
aankomt. Immers reeds in 1887 was op de
Engelsche markt gist van vier fabrieken
The Distillery Comp. Limited te Edinburgh.
James Calder Co. Glasgow.
C. D. Gray
Arch. Walker Co. Liverpool,
die spoedig werden gevolgd door de fabrie
ken van
King Howmann Co., te Derby,
The Avoncil Distillery, te Belfort.
In 1892 verscheen op de markt
The Irish Distillery Company, te Belfast,
terwijl van 1894 dateert
The New Lea Valley Distillery, te Londen.
Sedert ongeveer een jaar bestaat de fa
briek van
Preston Comp., te Liverpool,
en nog een klein fabriekje te Bristol, waar
van ik den naam vergeten heb.
Zeker, al die molens malen wind, en de
prijzen zijn dan ook in de laatste jaren
voortdurend achteruit gegaan, maar de hoe
veelheid van Hollandsche gist die naar
Engeland wordt verzonden, heeft onder de
opkomst van al die fabrieken niet geleden.
Niettegenstaande de felle concurrentie neemt
het Engelsche debiet onzer gist nog van
jaar tot jaar toe, en mag men aan de
»Statistiek van het Koninkrijk der Neder
landen" vertrouwen schenken zoo kan
Schiedam evenmin over haar gistexport te
klagen hebben. Immers in de laatste (Decem
ber-) aflevering van die officieele Statistiek
vinden wij de volgende cijfers
Uitvoer van gist,
in duizendtallen kilo's.
1893 1894 1895
scherpe concurrentie zoo sterk uitkomen
waarin het struggle for life meer dan coit
tot de grootste voorzichtigheid zoowel tegen
over handelsvrienden als concurrenten noopt,
niet misplaatst moet worden geacht.
Daartoe werden wij geleid door de be
langen van onze aloude industrie, die nog
steeds een zwaren strijd voor het bestaan
heeft te voeren. Voorzeker zouden wij niets
liever zien dan dat door het vinden van
nieuwe débouchés het terrein voor de
Hollandsche gistindustrie zoo groot werd
dat er zoowel voor de Delftsche fabriek
als voor onze Schiedamsche industrie ruim
schoots plaats was.
Wat de opmerking van den heer Van
Marken betreft, dat de hoeveelheid Hol
landsche gist die naar Engeland werd ver
zonden, onder het opkomen van de ver
schillende Engelsche fabrieken niet heeft
geleden, dit kunnen wij tot onzen spijt niet
toegeven. Terecht vraagt de heer Van
Marken, of men omtrent de cijfers door
hem genoemd aan de Statistiek van het
Koninkrijk der Nederlanden vertrouwen
mag schenken. Althans wat onze stad be
treft, moeten wij ons bericht omtrent den
uitvoer van gist naar Engeland ten volle
handhaven.
Tot staving van hetgeen wij hierboven
omtrent het betrachten van voorzichtigheid
zoowel tegenover handelsvrienden als con
currenten opmerkten, kunnen wij het vol
gende mededeelen
Terwijl de wet op de fabrikatie van
alcohol en gist in België nauwelijks door
de Kamer van afgevaardigden is aangeno
men, wordt tot een gisthandelaar te dezer
stede van uit Brussel de vraag gericht of
er aan iemand uit Hasselt gelegenheid kan
worden gegeven, een der branderijen te ko
men bezichtigen.
De heer J. W. Ratte heeft wegens ge
zondheidsredenen ontslag genomen als voor
zitter en bestuurslid van den Ned. R. K.
Volksbond afd. Rotterdam.
Naar België
Engeland
andere landen
Totaal.
Al willen wij uit
3.685
6.099
18
5.435
6.221
16
9.802 11.672 13.521
deze cijfers volstrekt
niet besluiten tot den gezonden bloei van den
gisthandel, toch geven misschien deze mede-
deelingen aan de Nieuwe Schiedamsche en
hare collega's aanleiding om hare lezers
eenigszins juister in te lichten.
Tot zoover het artikel van den heer J. C.
van Marken.
Wij hebben dit artikel, 'twelk wij gis
teren-avond in de Fabrieksbode lazen, nage
noeg in extenso medegedeeld, omdat wij
meenden, dat waar de vraag gesteld was,
het antwoord ook zoo getrouw mogelijk ter
kennis van onze lezers moest worden ge
bracht.
Naar aanleiding van hetgeen ons van
vertrouwbare zijde verzekerd werd, hebben
wij de bekende vraag gesteld, die zeker in
dezen tijd, waarin de onderlinge naijver en
Katholiekendagen.
Als spreker trad Vrijdag in de Katholieke
Kiesvereeniging te Rotterdam op de heer
P. Bredius, lid der Vereeniging, die in een
keurige rede het nut van een Katholieken
dag uiteenzette en de wenschelijkheid aan
toonde van de invoering in ons Vaderland
daarvan. Het directe nut der Katholieken
dagen achtte spreker in het algemeen niet
groot, als men buiten rekening laat de
geestdrift, waartoe zij opwekken en den
indruk welken deze demonstraties naar buiten
maken. Veel grooter achtte hij het indirecte
nut daarvan. De besluiten, welke op den
Katholiekendag worden genomen, zijn een
vraagbaak bij behandeling van de vragen
van den dag. Doordien deze vraagbaak wordt
herzien, vormt zij een juist richtsnoer,
waaraan de Katholieken zich kunnen houden.
Al verkeeren de Katholieken in Nederland
niet in een toestand als weleer onze Duitsche
naburen, waar een der Kerk vijandige Staat
trachtte de Bruid des Heeren tot zijn dienares
te verlagen, toch moeten wij strijden voor
onze belangen, alsook voor de rechten van
den Paus en van de Kerk, het herstel der
missie bij den Pauselijken Stoel voor het
behoud van een christelijken geest in onze
wetgeving, voor de gelijkstelling onzer
school enz.
Om ons wapenen te verschaffen in den
strijd achtte spr. de invoering van een
Katholiekendag in ons vaderland hoogst
wenschelijk, zoo niet noodzakelijk met het
oog op den strijd der toekomst, welke zal
uitloopen op een strijd tusschen de Katho
lieken en de socialisten.
De spreker, die zijn rede aangenaam wist
te kleuren, werd herhaaldelijk toegejuicht,
en door den voorzitter werd hem de dank
der vergadering gebracht. {Tijd.)
pak van een gevangene gekleed, die, blijk
baar geen weg wetende, door de straten
liep. Toen deze man bemerkte dat er over
hem gesproken werd en de politie-agent op
hem afkwam, nam hij de vlucht, den Hof
dijk op. De agent ging hem achterna, weldra
door burgers gevolgd, die allen om't hardst
»houdt hemriepen. Bij de Weenastraat
gekomen, liet de vluchteling zijne klompen
in den steek om harder te kunnen loopen.
Doch aan het einde van die straat, nabij
het spoorwegviaduct, greep een timmerman
hem beet en hield hem vast tot er hulp
was komen opdagen. Men bracht hem toen
naar het politie-bureau aan de Galerij, waar
het bleek, dat de aangehoudene tusschen
7£ en 8 uren uit de strafgevangenis aan
den Noordsingel was ontvlucht, waar hij
sedert drie maanden verblijf hield om eene
vijfjarige gevangenisstraf te ondergaan
wegens een belangrijken diefstal met braak,
door hem op eene buitenplaats nabij Utrecht
gepleegd. Hij is een 23-jarige Duitscher,
genaamd H. W. Breedewold en blikslager
van beroep. Hij had de ijzeren staven van
zijne cel van onderen en van boven door
gezaagd, zoodat, toen de opening groot
genoeg was om hem door te laten, hij de
uitgezaagde stukken ijzer er slechts uit te
nemen had. Na zich uit het raam zijner
cel op den grond te hebben laten vallen,
maakte hij vervolgens gebruik van een op
de binnenplaats aanwezig laddertje om aan
de zijde der Bergstraat over den muur te
klimmen. In de strafgevangenis had men
van zijne ontsnapping niets bemerkt en keek
men vreemd op, toen de politie met den
vluchteling aankwam. (IV. R. Ct.)
De commissie van Rapporteurs
Kamer voor het wetsontwerp °P
van successie houdt morgen
ring.
het a
°-
Den 2en September zal de lu''' -pi
P. G. J. van der Schrieck, lid van d® 1
Kamer der Staten-Generaal den
denken, waarop hij vóór 65 jaren
tenant werd benoemd. Zijne p f
is in 1812 geboren en thans 84
tr Jf
'fiL
De tegenstrijdige inzichten om
wenschelijkheid van de wederinvoer^ ft
doodstraf, die blijkens het Voorloof"8^'
slag ook in de Eerste Kamer besta®11'
den minister van justitie nieuWen J
voor zijne meening, dat de tijd 11 in
gekomen is om over die wensche j
opnieuw een vruchtbaar debat te
Men meldt aan de N. R. Ct.
uit
S*p
Wegens vertrek uit de gemeente Maas
sluis, heeft de heer A. R. van Beekum
Maurisse ontslag ingezonden als lid van den
gemeenteraad.
In de 3 vacaturen in den raad zal door
een verkiezing, in de 2e helft dezer maand
te houden, worden voorzien.
De bevolking der gemeente Delft bedroeg
op 1 Januari 31.529 zielen. Ze is in dat
jaar vermeerderd met 1135 geborenen en
2541 personen, die zich in de gemeente
hebben gevestigd, en verminderd met 606
overledenen en 2668 personen, die de ge
meente hebben verlaten. Op 31 Dec. 1895
bedroeg ze 31.931 zielen. Voltrokken werd
222 huwelijken.
Uit Delft wordt gemeld. In zake de on-
eenigheid tusschen de werklieden van de
Hembrug en de adviseurs blijkt thans, dat
eerstgenoemden vooral verstoord waren,
omdat men steeds weigerde hun teekeningen
van woningen te toonen, terwijl zij meenden
geen bouwvereeniging te kunnen oprichten,
vóór zij wisten in welke huizen zij onge
veer kwamen te wonen. Ook de contributie
van 10 cents in het reservefonds wenschten
zij niet te betalende adviseurs, meenden
zij, konden niet beoordeelen of inderdaad
de werklieden die contributie nog te missen
hadden. Ook wilde men het benoodigde geld
zien te verkrijgen voor 3 pCt. en niet voor
3J pCt.
meer:
Gisteren- en eergisterenavond
oorlog gevoerd tusschen twee schipP^
eenige scheepsjagers uit Groninc?^/
eersten hadden Zaterdag te GroninS^f
het sleeploon hunner zwaargelade0 p;;
naar Zuidbroek onderhandeld me1 1?
sten, doch deze eischten zulk een h° I
dat de schippers zelf in de lijn g>D$
nu duldden de jagers niet. Van Gr°
tot hier, waar de schepen aan ^e'je I
raakten, achtervolgden zij scheld®
tierende de schepen, en, toen he4
was geworden bombardeerden zij d®
steenen. De schippers beantwoord
met revolverschoten, zoodat een bee f
schudding ontstond. Gisteravond
weer enkele scheepsjagers naar 41 f|,iï
hetzelfde tooneel herhaalde zich. Het ^,jï'
echter dat geen der kogels doel fj®
heeft. De schippers hebben nu lichtel^(
genomen. Volgens belofte van de s" J1
jagers, vanavond voortzetting van de°
Zaterdagochj^J
Te Duiven brandde
kolossale boerderij van den la"0
Van der Zandt tot den grond to®
oorzaak is onbekend.
Vrijdagochtend is de bouwman^
van J. v. d. L. te Bleskensgraaf
grond afgebrand. De eigenaar, hoofdbe
een man van 85 jaar, werd door zij0
uit het brandende perceel gedragen ®n
Van het vee kwam een pink in de v'a
om. Het huis was niet, de inboedel
gedeeltelijk verzekerd. Oorzaak
spelen van kinderen met vuur.
Door het gemeentebestuur van ^°egl]
:l4
De portier van de broodfabriek aan den
Hofdijk te Rotterdam maakte Zaterdag-avond
in de Almondestraat aldaar een agent van
politie opmerkzaam op een man, in het
Te Hoek van Holland is de openbare
school op last van den geneeskundigen in
specteur geslotenwegens het daar ter
plaatse heerschen van diphtheritis. De
serum-behandeling moet ook thans wederom
zeer gunstige resultaten opleveren.
Wblv. Geneesk.)
BINNENLAND.
H. M. de Koningin-Regentes heeft be
noemd tot ridder-grootkruis der Orde van
Oranje Nassau graaf der Tovar, gezant van
Portugal bij ons hof, onlangs als zoodanig
benoemd te Brussel.
is tot den heer OsthofF te Berlijn
kend specialist op het gebied v®n
huishouw en slachthuisinrichting, he4
gericht een plan te ontwerpen
bouwen van een slachthuis aldaar.
vef'
voOf
Uit
gisteren-morgen
,1<K
Dordrecht wordt gemeld, d®4
tot fl,
el"fl
eene poging
gedaan. Een 30-jarig gepensionne®'
militair heeft vier revolverschoten
d®?$
De Minister van Oorlog heeft bepaald,
dat de krijgsgeschiedkundige nasporingen
waarvoor in verschillende garnizoenen
officieren zijn aangewezen tijdelijk zullen
worden gestaakt.
een bierhuishoudster, waarvan
den schedel drong.
De dader werd onmiddellijk dooi'
gearresteerd. De verwonde is overge^i
naar het stedelijk ziekenhuis. De da' j
bekend hebben het misdrijf uit ja'°e
pleegd te hebben.
GEMENGD NIEU^yJ
Toen Zateidagavond ds. van D-,U'
te Schoonhoven overgekomen
eene predikbeurt te vervullen bij de
Geref. gemeente aldaar zijn hote'
laten om een bezoek bij een zijne'
,B<*y
om een
sen af te leggen,
onbekendheid met
»valsch licht"
Boterhuis van den
bij een
viel hij,
het terrein
uit enkele wink® S:
hoof?
3 Meter
y°° .rfin'
de haven. Door zijne tegen^ i
geest, en wijl hij een g°®'
r
was, mocht het hem bijgestaan \V'"'
weld^y!
dooi' -
te
toegesnelde hulp, gelukken,
op den kant en in zijn hotel
waar dadelijk ook een geneeshe®'
6.672
6.823
26
ve,s
eene
d
i
eN J
ge
er
n®'s
ef iit'1
in
van
