Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
Schiedam van voorheen.
De Louis d'Or.
19de Jaarg.
Zondair 28 Juni 1896.
No. 5527.
bureau ^ofersfvaaf 50.
EERSTE BLAD.
PRIJS VAN DIT BLAD:
Voor Schiedam per 3 maanden
Franco per post door geheel Nederland
Afzonderlijke Nommers
f 1.50
- 2.
- 0.05
PRIJS DER ADVERTENTI;ËN:
Van 16 regelsf 0.60
Elke gewone regel meer- 0.10
Voor herliaalde plaatsing worden billijke overeenkomsten
Wegens den feestdag der HH. Apos
telen PETRUS en PAULUS, zal de
ieuwe Schiedamache Courant
aandag-avond niet verschijnen.
VI.
Men moet, dunkt me, in een groote stad
wonen, om straatnamen te bezitten, die
eenige historische beteekenis hebben, of
die ten minste van meer poëtischen oor
sprong zijn dan de meetkundige en dier-
lievende namen in kleine steden, zooals die
waarmee wij zijn begiftigd.
Hoog-, Dwars-, Breêstraat, Zwaansteeg
en Ooievaarsbrug zijn nu juist niet »vol
gratie en poëzye," En al zijn dikwijls ook
de straten, naar beroemde mannen ver
noemd, niet in oveenstemming met het
karakter van den persoon, (wie kent er
onschilderachtiger straten dan de Haagsche
en Amsterdamsche «schilders-wijk
men heeft dan toch de voldoening, dat de
groote mannen voortleven in den mond des
volks.
Maar wat klaag ik Ook groote mannen
uit het Schiedam van voorheen zijn op onze
blauwe bordjes door een tweetal hunner
gerepresenteerd I Edoch
Daar is Gerrit Verboon. Maar de eer
zame schoolmeester zal voor ditmaal niet
het onderwerp worden van deze regelen.
Om u de waarheid te zeggen, weet ik van
den goeden man niet veel bijzonders, hoewel
ik er geen oogenblik aan twijfel, of hij heeft
de eer van een naar hem vernoemde straat
ten volle verdiend.
Dan de «Haga-straat." En bij dat woord
stelt ge u onwillekeurig de incarnatie voor
F e u 111 e ton.
1)
Toen Lucien de Heur zijn laatste bank
biljet van honderd francs door de hark van
den speelbankhouder had zien weghalen en
van de roulette-tafel was opgestaan waar
hij zijn klein fortuin verspeeld had, voelde
hij zich door eene duizeling bevangen en
was het hem als zou hij neervallen.
Met knikkende knieën, terwijl alles om
hem heen draaide, wierp hij zich op een
der met leder bekleede banken, die tegen
den muur stonden. Eenige minuten keek hij
rond in het ellendige speelhuis, waarin hij
de schoonste jaren zijner jeugd had door
gebracht. Hij zag de akelige vervallen ge
zichten der geroutineerde spelers, hel verlicht
onder de groote lampenkappen, hoorde het
van die reeksen woningen, die, aan het
zuidelijk deel onzer stad door vaardige
timmerlieden ineengezet, te zamen den
bastaard-naam van «Gorzen" voeren. Wari-
ge soms, uit piëteit voor den roemruchtigen
voorvader, u zoudt willen opmaken om de
monumenten van kunst te zien, door het
dankbare nageslacht daar opgericht voor
den grooten Schiedammer ik rade u in
gemoede aan, liever thuis te blijven.
En gesteld dat een vreemdeling, zijn
«Baedeker" opslaande, behalve de bekende
bijzonderheid der zooveel duizend varkens,
die van de spoeling leven, er vond opge-
teekend«Cornelis Haga, beroemd Schie
dammer, naar wien de Hagastraat is ver
noemd", gesteld dat hij zoo iets in zijn
reisboek vond en hier kwam vernemen, wie
Haga was, ik verwed honderd tegen één,
dat hij niet heel spoedig op de hoogte
zijn zou.
Een geboren Schiedammer heb ik eens
de conjectuur hooren maken, dat «Haga"-
straat wel bij vergissing ontstaan zou zijn
uit «Haagsche" straatde man was Latinist,
wist dus sedert eenigen tijd dat 's-Graven-
hage in het Latijn Ilaga Comitis is ge-
heeten 1 Nu, ik zal niet beweren, dat zoo
iets regel is het ware te erg. Toch mag
ik veilig zeggen, dat er in onze stad nog
wel de een of ander zijn zal, die Cornelis
Haga evengoed kent als b.v. den koning
van Siam of den president der republiek
Nicaragua.
En toch, Cornelis Haga was in zijn tijd
een beroemd, een groot man. Hij heeft op
politiek gebied een rol gespeeld en een
betrekking vervuld, welke velen hem konden
benijden, en vervuld heeft hij ze met eere.
Onder de aanzienlijkste personen der Repu
bliek was hij geteld, hij, de ambassadeur
der Zeven Geünieerde Provinciën aan het
hof van den Sultan te Constantinopel. En
al mag de staatkunde, welke hij daar in
praktijk bracht, hem wel eens tot middelen
hebben gevoerd, welke men heden ten dage
klinken van het goud op de groene tafel,
zei tot zichzelf, dat hij geruïneerd was, een
verloren man, herinnerde zich, dat op zijn
kamer, in een kast, de eereteekenen lagen,
welke zijn vader, generaal De Heur, zich
als kapitein, bij den aanval van Zaatcha zoo
dapper verworven had en viel uitgeput van
vermoeienis, in een diepen slaap.
Toen hij met een drogen mond wakker
werd, zag hij met één blik op de pendule,
dat hij nauwelijk een half uur ges!apen|_had.
Het was precies kwart voor twaalf.
Hij had behoefte aan frissche lucht, stond
op en was bezig zich uit te rekken, toen de
oude Dronski een der stamgasten van
het speelhol, de klassieke Pool, in een lange
overjas [naar hem toe kwam en hem
met een schorre stem in het oor fluis
terde
«Leen mij even een vijf-francs stuk, mijn
heer. Ik heb hier nu twee dagen gezeten
en in al dien tijd is de roulette niet op
zeventien geweest. Lach er om als gij wilt,
maar ik wil er mijn rechterhand onder ver
wedden, dat straks nommer zeventien uit
komt."
Lucien de Heur haalde de schouders op
hij had nauwelijks genoeg in den zak, om
van liberale zijde «Jezuïtische" zou noemen
het valt niet te ontkennen, dat hij op zeer
bijzondere wijze de eere der Republiek heeft
hooggehouden niet alleen, maar ook haren
invloed in Europa merkelijk versterkt heeft.
In Schiedam ir. 1578 geboren, vestigde
Cornelis Haga spoedig de aandacht op zich
door zijn rechtskundige bekwaamheden;
zoodat hij in 1610 als afgevaardigde der
Algemeene Staten naar Zweden gezonden,
en een jaar later tot definitief gezant te
Constantinopel benoemd werd. Acht-en-
twintig jaren lang heeft hij daar de Repu
bliek der Vereenigde Nederlanden gerepre
senteerd en haren invloed doen toenemen
menigvuldige voorrechten, dikwijls boven
en ten koste van Frankrijk en Engeland,
wist hij voor de Hollanders te verkrijgen
in Turkije. En niet alleen deed hij zijn
stem hooren waar het Holland gold, ook in
de politiek van het Turksche rijk zelve
sprak hij van tijd tot tijd, met goed gevolg,
een woordje mede. Zoo verkregen o. a. de
Grieken vrijheid van godsdienst in Turkije
door zijne bemoeiingen en bemiddeling.
En toen hij zijn ambt neergelegd en
daarmede het vruchtbaarste en roemrijkste
tijdperk zijns levens had afgesloten, bleef
hij steeds hooggeëerd in het vaderland, In
1645 koos Holland hem tot Voorzitter van
den Hoogen Raad, het hoogste rechtscollege
in den lande. Op zes-en-zeventigjarigen
leeftijd overleed hij in 's-Gravenhage.
Ziedaar in het kort den levensloop van
een beroemd Schiedammer. De mij toege
stane plaatsruimte duldt niet, dat ik meer
zeg van zijn politieke en diplomatieke werk
zaamheid. Daarom hoop ik een volgenden
keer aan de lezers der N. Schiedamsche
Courant den ambassadeur Cornelis Haga
meer van nabij voor te stellen, en zijn be
kwaamheden nader te bespreken.
Au revoirS. S.
zijn vertering te betalen. Hij ging in de
de antichambre, schoot zijn pels aan, zette
zijn hoed op en liep met koortsachtige
haast de trap af.
Sedert Lucien vier uur geleden het speel
hol binnengekomen was, had het aanhoudend
gesneeuwd en de nauwe Parijsche straat
was geheel wit. In de heldere donkerblauwe
lucht schitterden de koude sterren.
De verarmde speler huiverde onder zijn
bonten jas en stapte flink aan, altijd vervuld
met gedachten van vertwijfeling, toen hij
eensklaps stilstond.
Op een steenen bank zat een klein meisje
van zes of zeven jaar met niets dan eenige
lompen, om het teere lichaam tegen de
sneeuw te beschermen. Ondanks de hevige
koude was zij ingeslapen, heel haar uiter
lijk getuigde van eliende en uitputting, het
arme kleine hoofdje, de teere schouders
rustten tegen de yskoude ruwe steenen in
een hoek van den muur. Een der lompe
schoenen was van het afhangende voetje
gevallen en lag als een vuile doffe plek op
de smetteloos reine sneeuw.
Werktuigelijk bracht Lncien De Heur de
vingers naar zijn vestzakje doch herinnerde
zich, dat hij een oogenblik te voren zelfs
ALGEMEEN OVERZICHT.
27 Juni '96.
Het bezoek door den Chineeschen onder
koning Lihoengtsjang aan den Duitschen
oud-kanselier Von Bismarck te Friedrichs-
ruhe gebracht, trekt niet alleen in Duitseli-
laud maar in de geheele beschaafde wereld
bijzonder de aandacht. Niet geheel ten on
rechte is toch Lihoengtsjang meermalen de
Chineesche Bismarck genoemd. Ongeveer
gelijke positie als Bismarck in Duitschland
innam, neemt Lihoengtsjang in China in, en
ook in het lot dat beide staatslieden heeft
getroffen, bestaat veel overeenkomst. Ver
loor Bismarck tijdelijk de keizerlijke vriend
schap om haar later weder te herwinnen,
ook Lihoengtsjang moest het gele vest,
teeken van 's Keizers hoogste genade, voor
eenigen tijd missen om er later opnieuw
mede bekleed te worden.
Donderdag bracht Lihoengtsjang van uit
Hamburg aan Von Bismarck het aange
kondigde bezoek. Hij bleef ruim twee uren
bij den oud-kanselier, die zijn gast de hooge
eer aandeed hem zelf aan het station uit
geleide te doen.
Dat Lihoengsjang niet alleen te Friedrichs-
ruhe kwam uit verlangen om persoonlijk
met den befaamden oud-kanselier kennis te
maken, maar ook met de bedoeling om
zijn raad in te winnen, blijkt uit hetgeen in
een particulier telegram uit Berlijn aan de
N. R. Ct. gericht omtrent de samenkomst
der beiden vorsten wordt bericht. In den
loop van het maal had o. a. het volgende
gesprek plaats.
«Het doel van mijn bezoek," zeide hij,
is Uw Doorluchtigheid om raad te vragen,
hoe wij het moeten aanleggen om China te
hervormen.
Bismarck antwoordde, dat hij dit van
hieruit niet beoordeelen kon, waarop Li
verder vroeg
»Hoe kan ik met goed gevolg tegen het
Hof te Peking optreden
geen fooitje aan den knecht had kunnen
geven. Toch naderde hij 't kind, door mede
lijden gedreven en juist wilde hij het op
nemen en naar een asyl voor verlaten kin
deren brengen, toen hij in den zwarte schoen
iets zag schitteren.
Hij bukte zich. Het was een louis d'or.
Een liefdadige geest, een vrouw zonder
twijfel, was op dezen Kerstavond voorbijge
gaan, had den schoen voor het slapende
kind zien liggen en gedachtig aan den schoo-
nen avond er een schitterend geschenk in
gelegd, opdat de kleine zwerfster gelooven
zou aan de geschenken van het kindje Jezus
en in haar ongelukkig lot, blijven vertrouwen
in de liefde Gods.
Een louisDagen lang zou het kind kun
nen rusten, zou zij rijk zijn Lucien was
op het punt haar te wekken en het haar
te zeggen, toen hij vlak aan zijn oor, als
in een hallucinatie, een stem hoorde, de
stem van den Pool met zijn sterk geaccen
tueerde lettergrepen.
«Daar zit ik nu twee dagen hier en al
dien tijd is de zeventien er niet uit ge
weest."
(Slot volgt.)
NIEUWE SBHIEOAMSCHE COURANT
'Irlllll'iT'IHillil!!!" ii
