Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
tweede blad.
19de Jaar£.
Zondag 6 September 1896.
No. 5585.
1$xxveatx l&olexztxaai 50.
Uit het Gemeente-Terslag.
BINNENLAND.
De Eerste Kamer heeft heden de
Kieswet aangenomen met 34 tegen
12 stemmen.
Huygens-viering in de Residentie.
NIEUWE SCHIEOAMSGHE COURANT
PRIJS TAN DIT BLAD:
^oor Schiedam per 3 maanden
Franco per post door geheel Nederland
Afzonderlijke Nommers
f 1.50
o,
- 0.05
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 16 regelsf 0.60
Elke gewone regel meer- 0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeenkomsten
aangegaan.
IV. {Slot)
staat. tar\dyW95eihVe,rke,erde in v<"9 goeden
waarvnnr 1 L driemaal brand uit,
nl rinn -in? ran<Iweer werd opgeroepen
28sten Juni Maart' d®n 18den en den
st^t-6 aan^ewende kosten voor het hoofd-
.„i, Semeente-politie bedroegen a voor de
F,I 27.600.81° b voor de nachtwacht
4.423 c voor de brandweer f4200.185
voor de straatverlichting f14978.215
et totaal der ingeschrevenen voor de
itie bedroeg 265een gelijk aantal nam
e aan de loting. Na afschrijving van 16
e reeds van hunne inschrijving bij land
h ,Zeemac^ *n dienst waren getreden bleef
,e getal ingeschrevenen waarnaar het voor
eze gemeente te leveren aandeel berekend
erd 249 hiervan bleven 140 voor den dienst
Schikbaar, waarnaar het contingent op 63
erd gesteld. Hiervan werden ingelijfd 58
'J de land- en 3 bij de zeemacht.
He werkelijke sterkte der Schutterij in
ae gemeente was actiel 338, reserve 347, te
zamen 685 man.
He actieve sterkte der Schutterij bestond
overeenkomstig het koninklijk besluit van
Januari 1868 {St aatsblad no 11) uit 375
"aan met inbegrip van het kader.
Actief 224 reserve 265, officieren 11,
onderofficieren 14, korporaals 27, tamboers
te zamen 549 man.
He sterkte daarvan was, met uitzondering
Van den kapitein-kommandant
eerste luitenants, 1 eerste luitenant
kwartiermeester, 7 onderofficieren, 4 kor
poraals, 2 tamboers, 1 hoornblazer en 24
manschappen.
He toestand der kerkelijke gemeenten
leef onveranderd.
He kosten van het lager onderwijs hebhen
voorzoover de rekeningen zijn ingekomen
oedragen f63700.595.
He kosten van het middelbaar onderwijs
bedroegen f 24842.88.
He uitgaven voor het hooger onderwijs
beliepen f20130.39.
Onder het hoofdstuk Armwezen vermeldt
het verslag:
Wezen wij in de laatste jaren op een
daling der loonen, in het bijzonder van de
orandersknechts, en kunnen wij van een ver
betering dier loonenjnog geen melding maken,
aangenaam is het ons te kunnen relateeren,
dat in het bouwvak een verlevendiging is waar
nemen.
Aan dit gelukkig verschijnsel en de om
standigheid, dat in den laatst verloopen
winter het bedrijf niet door ijs of sneeuw
Werd belemmerd mag het zeker worden
toegeschreven, dat de algemeene toestand
zich gunstiger voordeed.
In de bestaande instellingen van welda
digheid kwam geen verandering. Wij wezen er
feeds vroeger op, dat de kerkelijke instel
lingen het medisch gedeelte der armenzorg
geheel aan de openbare besturen overlaten."
He koopprijzen der landerijen zijn onge
veer gelijk gebleven de huurprijzen waren
lager dan het vorige jaar.
He uitgestrektheid wei- en hooilanden
bedroeg 607,40 H.A., die van tuinen en
Warmoezerijgronden 1.92 H.A., terwijl 14.77
H.A., griendhout aanwezig is.
He toestanden de weiden was gunstig. De
hooilanden waren, wat de le snede betreft
gunstigde 2e snede gat een middelmatige
opbrengst.
In de buitenpolders werd tengevolge van
hoog water tijdens den hooibouw een be
langrijke schade geleden.
De ensilage naar Bertels methode werd
ook dit jaar toegepast, echter minder dan
ten vorige jare, toen de vele regens tijdens
het hooien, velen deed vrezen, dat de oogst
niet droog binnen zou komeu.
De toestand van het houtgewas (griend-
hout) was gunstig.
De algemeene toestand vad den vee
stapel was zeer gunstig.
De aanfok bleef onveranderd.
Bij de laatst gedane opneming is ge
bleken, dat in de gemeente aanwezig waren
dekhengsten veulens-merriën 1, veulens
en jonge paarden beneden den 3 jarigen
leeftijd 4, Overige paarden (de werkpaarden)
alzoo zonder onderscheid van geslacht of
ouderdom, maar niet onder de bovenstaande
begrepen 307, ezels en muilezels 1, spring-
stieren 1, melkkoeien en vaarzen 1637,
kafveren, pinken, hokkellngen en 2—3 jarige
vaarzen die nog in de melk zijn 11, mest-ossen
en ander mestvee 1381 trekossen schapen,
waaronder 147 lammeren 707, geiten en
bokkken 20, varkens (de biggen onder de 2
maanden daaronder niet begrepen) 887.
In den loop van het jaar werden 467
varkens ge- mest en geslacht.
Omtrent het pluimgedierte wordt de vol
gende ruwe-begrooting gegeven, hoenders
3600, kalkoenen 25, eenden 375, ganzen
30 zwanen
Bijenteelt bestaat hier nietmarkt en van
landbouwproducten worden hier niet ge
houden.
De overige hoofdstukken van het gemeen
te-verslag aan handel en nijverheid en de
daarmede in verbandstaande inrichtingen
gewijd, kunnen wij als in het jaarverslag
van de Kamer van Koophandel en Fabrie
ken uitvoerig vermeld, veilig achterwege
laten.
EERSTE KAMER.
Zitting van Vrijdag 4 September.
Het debat over de
kiesrech tregeling
werd voortgezet.
De heer Fokker zal, hoewel in deze
wet niet ziende een nationale wet, maar een
gevolg van den uitslag der verkiezingen van
1894 en ofschoon, de kiesrechtuitbreiding te
bekrompen achtende en niet in staat om
den aandrang naar verdere uitbreiding tegen
te houden, ondanks de gebreken er voor
stemmen, eenvoudig uit politiek beleid omdat
hij aanvaardt wat hij krijgen kan.
De heer Wertheim sprak in denzelfden
geest al was zijns inziens het ontwerp-T ak
meer afdoende, het voorstel-Van Houten
is het noodzakelijk gevolg van de gebeur
tenissen in 1894. Ook hem treft den nau-
wen vorm van deze kiesrechtuitbreiding en
evenzeer is hij overtuigd dat later de publieke
opinie verdere uitbreiding zal wagen. Hij
beschouwt de wet dan ook niet als een
wapenstilstand, een compromis. Ondanks
zijne bezwaren vooral tegen ontkiezering
wegens verstrekking van geneesmiddelen,
is hij voor de wet. lo. omdat de omstan
digheden haar gebieden, nu zoolang met
kiesrechtuitbreiding gedraald is2o. omdat
het een daad van rechtvaardigheid is. Tegen
over hen aan wie het kiesrecht te lang is
onthouden en er alleszins rijp voor zijn zonder
dat hij bevreesd is voor progressisten of
ciencaien, weike laatsten reeds tweemaal aan
het bewind waren zonder kwaad te doen.
He kiesrechtuiibreiding zal ook nieuwe
elmenten in ,het leven te roepen die meer
dan tot dusver de sociaal-hygiënische belangen
ter harte zal nemen en zal, naar spr.'s
innige overtuiging, de liefde en gehechtheid
voor Koningin en Oranje niet verminderen,
omdat ons volk het oor niet leent aan
anarchistische opruiingen 3o. omdat de wet
is in 's lands belang, latende spr. aan de
toekomstige wetgevers over te beoordeelen
of finale kiesrechtuitbreiding r.oodig is.
Zonder rancune geeft hij zijn stem aan
de wet.
De heer F. VanNispen achtte ver
werping dezer wet eene onmogelijkheid
nadat alle partijen in 1894 kiesrechtuitbrei
ding beloofd hebben en ook omdat het
noodzakelijk is het kiesrechtvraagstuk op te
lossen voor de troonsbestijging onzer Koningin.
Desniettemin kleeft z. i. aan dit ontwerp
het gebrek, dat het de bezadigde elementen
van de stembus houdt en omkoopen van
kiezers zal bevorderen, aan beide welke
bezwaren stemplicht zou kunnen tegemoet
komen.
De heer Van Lier waardeerde de wijze
waarop de Regeering binnen de grenzen
der Grondwet deze kiesrechtuitbreiding heeft
voorgesteld, waaraan hij verre de voorkeur
geeft boven de negatieve kenteeker.en van
het ontwerp-Tak. Hij vreest voor het ont
werp geen'noodlottige gevolgen en is er voor.
De heer R e g ou t is tegen de wet, wegens
gemis van kiesplicht.
De heer Sassen is ook tegen ondanks
de uitmuntende techniek der wet en de
wijze waarop de minister zijn taak volvoerde.
De wettelijke kenmerken waarborgen niet
voldoende welstand en geschiktheid. Men
mist de zekerheid, dat beroeringen zullen
worden voorkomen. Door stemplicht er.
meervoudig kiesrecht had men nuttige cor
rectieven kunnen invoeren. Thans is er
geen kwestie van finale regeling en de
gevolgen van aanneming zullen veel nadee-
liger zijn dan die van verwerping.
De heer Rengers achtte uitbreiding ge-
wenscht en beroept zich op de geschiede
nis, die bewijst, dat alle vreesaanjagingen
40 jaar geleden bij de toenmalige kieswet
niet zijn uitgekomen. Van uitbreiding ver
wacht hij grootere energie van de meer
gegoeden.
De heer Schimmelpenninck legde
namens zijn anti-revolutionnaire vrienden
de gemeenschappelijke verklaring af, dat
zij ofschoon rekening houdende met de
omstandigheden, een uitbreiding wenschende,
geneigd zouden zijn geweest voor te stem
men, indien gezinshoofden als kenteekenen
van geschiktheid waren opgenomen en de
regeling van de kiesbevoegdheid voor alle
colleges niet gezamenlijk waren geschied
en precies in denzeltden zin, wat een staat
kundige fout ia. Daarom zijn zij verplicht
thans tegen te stemmen.
De heer Alberda van Ekenstein
neemt deze wet aan, omdat zij hem geeft
wat op dat oogenblik verkrijgbaar is, en
omdat hetgeen voorgesteld wordt is in fiet
belang van de Kroon en van het volk.
De heer van Zinnicq Bergman n,
acht de gevaren van de invoering dezer wet
grooter dan de bewegingen die de verwer
ping van dit ontwerp ten gevolge kunnen
hebben; daarom steunt hij het ontwerp.
De heer Van Swinderen behoort
tot hen die het niet gelukken van de wet
Tak betreuren, maar die nochtans het goede
willen aannemen, dat zij thans kunnen
krijgen.
De heer Fransen van de Putte,
koestert geen groote verwachtingen van deze
wet, maar ook geen vrees bezielt hem. Hij
acht dit ontwerp verstandig en staatkundig
en zal er zijn stem met gerustheid aan geven.
Heden-ochtend 11 ure voortzetting.
Het lid der Eerste Kamer mr. Vlielander
Hein, die wegens gezondheidsredenen ge-
ruimen tijd niet aan de parlementaire werk
zaamheden kon deelnemen, woonde heden
voor het eerst na zijne ongesteldheid de
vergadering der Kamer weder bij.
Naar men verneemt, maakt het zenden
van een oorlogsvaartuig naar Constantinopel
in verband met de daar uitgebroken onlus
ten een punt van overweging bij de regee
ring uit. De veranderde omstandigheden, die
zich heden in Constantinopel hebben voor
gedaan, zouden de reden zijn, dat het tot
dusver nog niet tot een uitzending geko
men is.
De minister van koloniën, mr. Bergsma,
bracht gisteren een bezoek aan Nijmegen,
ten einde een inspectie over de Koloniale
Reserve te houden en de Waalkazerne in
oogenschouw te nemen. De troep rukte,
voorafgegaan door het muziekkorps, naar
de renbaan, alwaar hij voor den minister
defileerde.
Naar men wil, staat dit bezoek |ook in
verband met het bouwen van een nieuwe
kazerne voor 1000 a 1200 man daar ter
stede.
Atjeh.
Naar aanleiding van het bericht van haren
correspondent te Batavia, dat een bataljon
naar Selimoen vertrekt, schrijft de N. R. Gt:
De laatste berichten uit Atjeh geven een
duidelijk antwoord op de vraag: wat wit
men daar toch Kolonel Stemfoort treedt in
de voetstappen van generaal Van der Heyden
en brengt zijn troepen even ver en "mis
schien nog verder dan zijn voorganger deed.
Wellicht zal hij daardoor bereiken wat de
laatste verkreeg, namelijk de overtuiging bij
de hoofden en de bevolking, dat verzet on
mogelijk is vol te houden eu er niets beters
voor hen overschiet dan te bukken voor het
onvermijdelijke. Als dat standpunt weder
bereikt zal wezen, dank zij ons dapper en
onvermoeid leger, en men kan blijven vooit-
gaan die overtuigiug levendig te houden en
te versterken, dan zal het eindelijk licht
worden aan den Atjeh-honzon.
Het Handelsblad meent, dat het stelsel
van concentratie in Atjeh nu moet hebben
afgedaan, omdat het niets dan teleurstelling
heeft gepaardhet kostte veel troepen,
daar de stelling ongezond was, het verleven
digde den moed van den vijand, het bracht
de pacificatie niet verder.
De dag waarop heden 300 jaar geleden
de dichter en staatsman Constantijn Huy-
gens te 's-Gravenhage werd geboren, is
daar door de zorgen van de Vereeniging
Die tlaghe met verschillende plechtigheden
herdacht.
In de eerste plaats werd gisteren-middag
in het huis no. 44 aan het Lange Voorhout
dat Constantijn drie jaren heeft bewoond,
