Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
SAVONAROLA.
19de Jaarg.
Dinsdag 29 September 1896
JVo. 5604.
IJSureau "-Sofersfraaf 50.
Eene verzoening.
Feuilleton.
PRIJS VAN DIT BLAD:
Voor Schiedam per 3 maanden
Franco per post door geheel Nederland
Afzonderlijke Nommers
f 1.50
PRIJS DER ADVERT EN TIN
Van 16 regelsf 0.60
Elke gewone regel meer- 0.40
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeenkomsten
aangegaan.
I.
De boetprediker.
{Vervolg.)
De kerk van Santa Maria del Fiore, de
'oem" Tan Florence, is een wonder van
°Uwkunst. Toen de roem van de kleine
rePubliek een trap had bereikt, welken men
v°°r den hoogsten hield in beschaving,
a*nzien en eere, werd bij besluit van het
^°uvereine volk aan Arnolto del Cambio den
°uwmeester, opgedragen, ter eeuwiger
gedachtenis aan den roem der fiere stad
eene kerk te bouwen, zóó »dat er niets
^grooters of schooners zou zijn tot stand te
J,brengen." En het werd zóó.
Arnolfo trok zijn kerk op, Brunellesco
bouwde zijn koepel, waardig en stout, Giotto,
schilder, streefde den bouwmeesters op zij,
door zijn heerlijken Gothischen klokketoren>
en zoo ontstond het geheel, dat als een
^erg van marmer en glans, het schoonste
's van ï>la bella Firenza."
Het is marmer, wit en zwart en goud
en rood marmer, wat men ziet daarbuiten.
Hn van binnen stemt alles grijs-donker te
Samen, niet meer licht opdoemend en neer
ziend dan noodig is om de grijze pilaren,
grijze muren, den grijzen vloer te onder
scheiden. Edel en streng buigen de grijze
'ijnen naar elkander toe, zonder ophouden
doorloopend in bogen op bogen, op en naast
en tot elkander, hoog op.
En in die gedempte omgeving van weg-
gedonkerd grijs en wazige lijnen lichtte de
helwitte figuur van Savonarola in 1483 voor
he eerste maal. Hij predikte boetvaardig
heid met de aangrijpende beelden van het
hoek der Openbaring schetste hij de ellende,
halend over stad en volk, door den toorn
van den rechtvaardig vergramden God.
boetvaardigheid predikte hij aan de stad
her hoogste weelde, ongebondenheid en
lichtzinnigheid, zooals Florence toen was
2)
»Hoeriep de herder, zijn er in geheel
mijne parochie geene twee jonge, sterke en
vastberaden mannen, die op God vertrou
wen en die eene boot kunnen besturen
Dat zij naderen en mij volgen
Alvorens hij eindigde, boden zicb drie
jonge menschen met ontdekte hoofden aan.
Vruchteloos begonnen hunne vrouwen of
zusters te weenen, terwijl zij hen bij de
kleederen vatteden en ze aldus wilden te
genhouden De pastoor stelde hen met
een zoeten glimlach gerust, en terwijl de
boot te water werd gelaten, en men de
sterkte der riemen beproefde, voorzag hij
zich van eene lantaarn en een doosje luci
fers, die zijne dienstmeid hem weenende
boetvaardigheid aan mannen, die de
Grieksche wijsbegeerte hooger stelden
dan den godsdienst van Christus, die
de boeken der Ouden voor beter hielden
dan de heilige werken, door den H. Geest
geïnspireerd; boetvaardigheid aan vrou
wen die groot gingen op hare wuftheid, en
erger.
Het fijn-besneden gelaat van Savonarola
dat zijn beeltenis op de vDispitta" van
Rafaël en zijn portret in de galerij van San
Marco, door Giovanni delle Corniole ge
schilderd, nog heden vertoonen die ranke
30-jarige gestalte, in de wolwitte golving
van het Dominicaner-habijt, met die spre
kende bewegingen en dat machtige woord,
verscheen des morgens en des avonds, dag
aan dag, in de kathedraal, en sprak daar
van boete en van berouw. En dat woord
van boete aan de stad die geen boete kende,
- dat woord van bestraffing aan hen die
van niets wisten dan van genot, dat
woord van overtuiging aan hen die meenden
in Plato en zijn volgers de hoogste wijsheid
te hebben gevonden, werd aanhoordde
raadsheeren en edelen van Florence verne
derden zich voor den monnik van San Marco,
de Magdalena's knielden schreiend voor zijne
voeten, de grijzen bekeerden zich vóór den
dood, heel Florence rouwde en deed boet
vaardigheid.
En de monnik, die door zijn machtig
woord zulk eene verandering tot stand bracht,
fra Girolamo Savonarola, werd vereerd als
een heilige. De moeders brachten hem hare
kinderen, dat hij ze mocht zegenende
zieken raakten den boord van zijn kleed
aan, dat ze mochten genezenmen kuste
zijne voetstappen. Die spontane beweging
van een heel volk was geen voorbijgaande
opwellingSavonarola's woord werkte op
de harten niet alleen, óók op de hoofden.
Verstand en wil werkten samen met de
genade die uitstroomde van zijn machtige
taal, om den eersten indruk van zijn woord
te bevestigen. En het was niet te verwonderen.
overhandigde daarna ontstak hij de lantaarn,
en lichtte zijne drie medegezellen voor, die
zich gereed maakten tot het vertrek.
Zie hen daar, onder Gods bescherming
en de gelukwenschen der ontroerde menigte
vertrekkenMen begon het eerste gevoel
van eene edelmoedige geestdrift te ontwa
ren, en zeker speet het op dit oogenblik
meer dan een, geen deel aan die moedige
daad van opoffering te kunnen nemen.
Weldra werden de laatste groeten ge
wisseld, want de boot verwijderde zich
schielijkniets deed aan dien kant voor
gevaar vreezen, vermits zij zeer goed ge
kend was. Allengs werd de schijn van het
licht flauwernog langen tijd zag men het
rechts en links dwalenvervolgens verloor
men het uit het gezicht, om het daarna
weêr terug te zieneen weinig later was
het geheel verdwenenop dit oogenblik
werd elk ander voorwerp van angst ver
geten en richtte men zich naar den kant
waar de boot verdwenen was. Het algemeen
belang was thans op de vier mannen ge
vestigd, die hun leven gingen wagen, en
op de familie, die zij gingen redden. Twee
vuren werden als eene baak op den oever'
ontstoken en onderhouden, en men wachtte
Daar was een avond, Zaterdag van de
tweede week in de Vasten, dat het gehoor
in den Dom de stemming van berouw en
vernietiging niet aannam. Wanneer Savona
rola zijne groote boetepredikatiën deed
weerklinken, rustte hij niet, voor de me
nigte, in zuidelijk-sporitane opwinding, tot
den stroom van tranen was bewogen, die
den berouwhebbeuden toestand des harten
kenmerkt. Vergeefs dan hadden zijn be
dreigingen en vervloekingen geklonken over
de hoofden der menigtevergeefs had zijn
stem getracht, de Florentijnen tot berouw
en tranen te bewegen. Hij wacht in een
kleine stiltedan keert hij zich naar het
altaar, valt op de knieën en roept uit
»Ik kan niet meer, de kracht ontbreekt
»mij Maar Heer, slaap dan toch niet, daar
3>op Uw kruis, verhoor mijn bidden, zie op
»naar het aangezicht van Uwen gezalfde!
»0 glorievolle Maagd, o heiligen, zaligen
»van het Paradijs, engelen en aartsengelen
»o leger van hemelsche geesten, bid den
Heer dat Hij niet toeve, mij te verhooren!
»Neem me weg uit het leven, als Ge mijn
»gebed niet wilt verhoorenWat hebben
»ze dan gedaan, Uwe schapen, Uwe lam-
»meren Niets ze hebben niets gedaan,
»ik ben de zondaar, ik alleen. Maar Heer,
»zie niet naar mijne zonden, let liever alleen
sop Uwe liefde, Uwe barmhartigheid barm
hartigheid, mijn God, misericordia, Sig-
•»nor mio
En het berouw volgde, en de tranen en
de vernedering en de verzoening.
Savonarola's redenaarstalent, verhoogd nog
door de impressie van zijne ascetische ge
stalte, gaat boven beschrijving. De predi
katiën van den dom van Florence, welke
ons bewaard zijn gebleven, tintelen van
gloed en geestdrift en bruisende kracht,
diep grijpend in het hart. En wanneer we
ons bij het lezen ervan hem voorstellen,
zooals hij daar stond voor de Florentijnen,
elk woord onderstrepend met een wel
sprekend gebaar, met die koperklank van
te midden der gissingen, die even wissel
vallig schenen als het gedruisch der golven
Intusschen spanden onze reizigers, die
nog meer dan twee kilometers te doorklie
ven hadden, al hunne krachten in, om het
bedreigde huis te bereiken. Zouden zij nog
tijdig genoeg aankomen Die gedachte deed
hun hun eigen gevaar vergeten, en in hunne
drift gebeurde het soms, dat zij tegen eenen
hinderpaal stieten, die had moeten vermeden
worden. Gelukkig had de lichte boot nog
weinig lek er was dus geen gevaar van
verdrinken. Eindelijk, na vele omwegen en
een gevaarlijken overtocht van een uur,
kwamen zij aan het huis, dat onbewoonbaar
geworden was een lampje brandde aan een
venster der eerste verdieping, en hartver
scheurende kreten stegen uit het huis op.
Toen zij dicht genoeg genaderd waren, riep
de pastoor
Hier is eene bootkomt spoedig, mijne
kinderen 1 spoediggij zijt gefed.
De boot ging aan den muur, drie voeten
beneden de vensterbank, liggen, en negen
personen van de tien, waaruit de familie
samengesteld was, stapten zoo spoedig, als
de voorzichtigheid het toeliet, in het brooze
vaartuig. De hond was de laatste niet, om
zijn stem, waarvan de faam nog voortleeft,
dan kunnen we begrijpen, hoe hij door kracht
van tale alleen en voorbeeld, in weinig tijds
een geheel volk tot boete en berouw kon
bekeeren.
En ook op ander gebied werkte zijn reuzen-
geest. In de staatkunde mengde hij zich,
en het is te begrijpen hoe groot Savonarola's
invloed ook daar was, van hem wien het
voik als op de handen droeg. Een volgende
male zal ik pogen, in eenige schetsen U
een beeld te geven van den staatsman, die
zijn volk ook maatschappelijk hervormde,
een republiek stichtte en bestuurde, legers
en koningen tegenhield.
S. S.
ALGEMEES OVERZICHT.
28 September '96.
De komst van den Czaar in Frankrijk
houdt steeds aller aandacht gespannen. Het
is nu zeker, dat mevrouw Felix Faure, hoewel
zij als echtgenoote van den pretident geen
rol in de constitutie vervult, als vrouw des
huizes zal voorzitten aan den maaltijd dien
de Russische majesteiten op het Elysee zullen
gebruiken. De moeilijkheden welke de strikte
etiquette zou meebrengen zullen bovendien
uit den weg geruimd worden doordat de
Czaar bij het bezoek dat hij den eersten
dag aan den president zal brengen, dadelijk
zal verzoeken met de Czarina, de gemalin
van het hoofd van den Staat te mogen be
groeten, die dan mede zal uitgenoodigd
worden voor het diner, dat den volgenden
dag in de Russische ambassade zal plaats
hebben.
Zoo zal dus het probleem opgelost zijn
in hoever mevrouw Faure aan de officieele
ontvangst moest deelnemen. Wanneer zij
gedurende het geheele verblijf met het
keizerlijk paar aanzit, spreekt het ook van
zelf, dat zij bij de gala-voorstelling in Opéra
en Thédtre Francais naast haar echtgenoot
of aan den arm van den Czaar zal verschijnen.
En deze oplossing is zeker de meest be-
zich te redden, en gaf door springen en
blaffen zijne vreugde te kennen.
Maar, vader zeide een dochtertje
komt vader niet? Hij ontbreekt nog.
Inderdaad, men zag de schaduw van een
man, die zich onbewegelijk op het venster
afteekende.
Vader, haast u, zeide de herder met
zachtaardige stemelk oogenblik kan ons
verlies zijn.
Er volgde eenige stilte, en een ongeloof
lijk tooneel greep in dit uiterste oogenblik
plaats. Het water klom nog steeds en sloeg
onstuimig tegen het gebouw, dat scheen te
drijvenmen hoorde een schrikkelijk ge
kraak. De regen bleef aanhoudend, als een
zondvloed, vallen in de verte hoorde men het
aanhoudende geruisch van het onweder.
Ozeide eene drooge en spottende
stem, ik bedroog mij nietgij zijt het,
mijnheer de pastoor I Ogij zijt het, die
ons komt redden P
Geen komplimentengeef mij de hand
en stap in de boot.
(Wordt vervolgd.)
O
- 0.05