nadeel van den arbeider op 't oog hebben.
Verder den strijd der patroons tegen den
Sigarenmakersbond in 't licht stellend, be
toogde hij dat zij in dien strijd gesteund
worden door de pers, de ijverige dienaresse
van het kapitaal, zooals hier door de N. Sch.
Crt. die er zich over bekommerd had, dat
de patroons als een uitgtknepen citroen op
straat zou geworpen worden, wanneer de
arbeiders hen niet meer noodig hebben,
maar er zich niet over bekommerde dat
hetzelfde met de arbeiders geschiedde die
niets bezitten. Voor eene verplaatsing der
macht van de patroons naar de arbeiders
behoefde men intusschen nog niet bevreesd
te zijn. Ds. Bronsveld, die zulk een verplaat
sing in zijn stemmen voor Waarheid en
Vrede besproken had, bevreesd wellicht dat
hij bij eene verplaatsing der macht zelf in
den val der kapitalistische maatschappij zou
meegesleurd worden, kon gerust zijnhij
zou nog lang genoeg op de zakken der
kapitalisten kunnen leunen tot nadeel der
arbeiders. Voorloopig zou het schoone idee,
de arbeiders de macht te geven om hen
economisch vrij te maken, niet verwezen
lijkt worden, maar was het doel alleen di
recte verbeteringan aan te brengen.
Daartoe is de Sigarenmakersbond werk
zaam. Hij was altijd klaar voor de arbeiders
in de bres te springen en geschillen bij te
leggen, maar zijne pogingen stuitten at op
de verhouding, de verwijdering tusschen
patroon en werkman, die zich nergens zoo
schril doet gevoelen als in het sigarenma
kersvak. Het optreden van den Sigarenma
kersbor.d in verschillende plaatsen bespre
kende, vroeg spr., waarem de Ned. R. K.
Volksbond in plaatsen waar de Sigarenma
kersbond het veld moet ruimen, niet zelf
de gewenschte verbetering ter hand neemt.
Hier, waar de arbeiders van Willeman
gekromd liggen onder de slagen, hun toe
gebracht door een dier patroons, wier hart
gevoelloos en veel harder is dan een brand
kast, ried hij aan, wel toe te zierf of, als
hier de Bondsafdeeling zou vernietigd zijn,
de vereeniging uitsluitend bestaande uit
katholieke sigarenmakers, atd. van den Volks
bond, zou trachten den toestand te veran
deren. Van menschen als Groenewegen,
die hun positie trachten te verbeteren ten
koste der arbeiders, was niets edels of
gevoelvols te verwachten. Daarentegen be
antwoordt de Sigarenmakersbond de vraag
ben ik mijns broeders hoeder in bevesti
genden zin.
In het vervolg zijner langgerekte rede
maakte spr. een vergelijking tusschen de
werkzaamheid van den Sigarenmakersbond
en de Christelijke vakbonden, die natuur
lijk in het voordeel van den eersten uitviel.
De bewering, dat het bestuur van den
Sigarenmakersbond macht over de leden zou
uitoefenen, werd uitvoerig door hem weer
sproken. Ir den Sigarenmakersbond is het
bestuur de knecht van de leden, in den Ned.
R K. Volksbond zijn de leden de knecht van
het bestuur, van den adviseur die de baas is.
Tot samenwerking met andere vereenigin
gen op neutralen of christelijken grondslag
was de Sigarenmakersbond steeds bereid,
maar zij stuitte steeds af op het cardinale
puntde erkenning van het gezag.
Spr., de geschiedenis van het Paradijs
aanhalend, betoogde, dat ook voor het para
dijs der kapitalisten een engel staat met een
tweesnijdend zwaardpolitie en justitie,
om den arbeiders het binnenkomen te be
letten, maar zij moesten zich langs den weg
van het vereenigingsleven een nieuw paradijs
openen. De bezittende klassen waarschuwde
hij, dat wanneer zij het vereenigingsleven,
de organisatie der werklieden, onmogelijk
gemaakt hadden, zij den toestand veel slech
ter zouden gemaakt hebben, want de arbei
ders zouden dan als de mollen onder den
grond gaan werken en het maatschappelijk
gebouw, ondermijnd, te eerder ineenstorten.
De arbeiders spoorde hij aan door het be
oefenen der wetenschap tot kennis en macht
te komen en van die kennis en macht ge
bruik te maken, om hun doel te bereiken,
hun verder door vergelijkingen en voor
beelden duidelijk makend, dat zij afzonderlijk
niets vermogend, vereenigd hun getal op
weegt tegen de macht van het kapitaal.
Na de rede van den spreker het woord
nemend, beklaagde de voorzitter Th. Hilk-
huijzen zich er over dat de sigarenmakers
hier schamper aangekeken werden door
brandersknechts die zelf gekromd gaan
onder de bestaande toestanden, besprak hij
de houding der pers te dezer stede en voor
lezend wat de adviseur in den Volksbond
omtrent het ingrijpen der patroons in het
vereenigingsleven had gezegd, meende hij
dat die adviseur had moeten waarschuwen
tegen de patroons die misbruik maken van
hun macht.
Zijn broeder weersprekend, betoogde
J. Hilkhuijzen, dat hij volstrekt niet aan de
lijn loopt van den adviseur en zelf het bewerkt
had dat het loon op de fabriek van den heer
Willeman zoo hoog opgevoerd was. Verder
deelde hij mede, dat zijn broeder wegens
brutaliteit ontslag had gekregen op de fabriek
waar hij een hoog loon en degelijke behan
deling genoot en veroordeelde hij het colpol-
teeren van de schandelijke socialitische en
anarchistische producten in deze vergadering
Boerkool, dezen spreker beantwoordende,
betoogde, dat het colporteeren van bedoelde
bladen niet uitging van den Sigarenmakers
bond, maar van een particulier persoon en
beweerde verder, dat de Sigarenmakersbond
niet agiteert tegen den Volksbond of tegen
andere vereenigingen, omdat zij verbetering
willen, maar wel zich tegen zulk een ver
eeniging keert als het blijkt, dat zij de
patroons de hand boven het hoofd houdt.
Over de verhouding te Amsterdam ont
spon zich een discussie tusschen J. Hilk
huijzen en Boerkool, waarbij de eerste
opmerkte, dat de oprichting van neutrale
vereenigingen aanleiding had gevonden in
de houding van den Sigarenmakersbond bij
de jongste werkstaking aldaar, die Boerkool
verdedigde.
Verder ontspon zich nog een discussie
over zaken op de fabriek van den heer
Willeman, die wij als voor het in het vak
niet gewijde publiek van weinig belang, ter
zijde kunnen laten.
Van het verdere debat valt te vermelden,
dat Hilkhuijzen, na Groenewegen beschul
digd te hebben tot het ontslag der werk
lieden te hebben medegewerkt, ofschoon
zijn geweten hem na het eerste ontslag
onrechtvaardigheid verweet, met eer. beroep
op de eerste Christentijden en den tijd der
hervorming, betoogde dat de zaak der ont
slagen sigarenmakers van Willeman niet
verloren was, omdat ook hier de geest blijft
leven.
De kaarsenmaker Van Gerven bracht
hulde aan J. Hilkhuijzen, die het loon op de
fabriek van Willeman had doen toenemen,
meende, dat in deze vergadering de
godsdienst al een heel eind verworpen was
en protesteerde tegen het colporteeren der
schandelijke persproducten. Later betoogde
hij nog onder luide bijvalsbetuigingen, dat
het gezag moest erkend worden van God,
Schepper van hemel en aarde.
Boerkool antwoordde, dat de godsdienst
niet was aangevallen en dat het afdeelings-
bestuur omtrent bedoelde colportage wellicht
rekening zou willen houden met het hier
bestaande gevoelen.
Nadat een Rotterdamsch sigarenmaker
nog had opgemerkt, dat de werkstaking der
bootwerkers te Rotterdam beëindigd (mis
lukt) was door de inwerking der adviseurs,
sloot de voorzitter de vergadering met de
opmerking, dat allen die de daad van Wil
leman onrechtvaardig vinden, ertee moesten
medewerken dien patroon zooveel mogelijk
te benadeelendaartoe zou een manifest
onder de burgerij worden verspreid.
merken die van hem afkomstig zijn, opwek
ken geen sigaren meer te koopen van dezen
fabrikant.
De afdeeling Schiedam van »Patrimo-
nium" heeft zich met een adres gewend
tot heeren directeuren der Stearine-kaar
senfabriek r>Apollo" te Schiedam.
Vooropstellend, dat tot de taak der ver
eeniging om tot verbetering der zedelijke
en stoffelijke toestanden der werklieden te
geraken, in de eerste plaats behoort het
bevorderen der Zondagsrust, veroorlooft zij
zich op te merken, dat door een zeker
aantal werklieden aan de fabriek des Zon
dags moet gewerkt worden.
Adressanten, welke zich deze zaak hebben
aangetrokken op grond dat er werklieden
der fabriek hunne hulp ingeroepen hebben,
meenen na ingesteld onderzoek te mogen
gelooven, dat er bij goeden wil en eenige
opofferingen daaraan een einde kan gemaakt
worden en wijzen daartoe op de kaarsen
fabriek te Gouda.
Daarop is van de directie der Stearine-
kaarseniabriek het antwoord ontvangen, dat
waar het voor een geregelden gang van
zaken noodig is, het onmogelijk is de fabriek
des Zondags geheel te doen stilstaan. Het
grootste deel der werklieden werkt echter
's Zondags nooit. De Zondagsdienst aan de
fabriek is zoo ingericht, dat slechts om de
veertien daag dezelfde werkman behoeft
op te komen.
Van wege het bestuur der afdeeling
Schiedam van den »Ned. Int. Sigarenmakers
en Tabakbewerkersbond" is te dezer stede
een strooibiljet verspreid, waarin zij de
ingezetenen dezer stad, onder opgeven van
de winkels die fabrikaat van den heer
Willeman verkoopen en aanduiding van de
W eezenverpleging.
Voor de afdeeling Schiedam van het
Nederlandsch Onderwijzersgenootschap trad
Zaterdag-avond in het Volkshuis alhier als
spreker op de heer A. H. Gerhard, van
Amsterdam, met het onderwerp :Weezenver-
pleging.
De N. R. Ct. gaf van zijn rede het vol
gende verslag
Naar aanleiding van de honderdvijftigja-
rige herdenking van Pestalozzi's geboorte
dag, begon spreker erop te wijzen, hoe deze
paedagoog reeds het innig verband verkon
digd had tusschen het vraagstuk van
de opvoeding en het sociale vraagstuk. Maar
dan moest aan de opvoeding een geheel
andere beteekenis worden toegekend, meer
gelet worden op de geweldige innerlijke
beteekenis van het wezen, dan moest er
volkomen harmonie bestaan tussche gees
telijke lichamelijke en zedelijke ontwikkeling.
Van die harmonie zijn we nog verre.
Toch begint dit beginsel langzamerhand door
te dringen en daarbij wijst spreker op
schoolwandelingen, schoolreizen, wandeltocht
jes, vacantiekoloniën, verkorting van de
schooltijden, enz.
Het tegenwoordige onderwijs is ingericht
op verkleining van de waarde van den aroeid,
en 't is juist de arbeid die het uitsluitend
middel is tot bevordering van het mensche-
lijk geluk. Het feit van te moeten arbeiden,
te kunnen arbeiden, is een van de zegen-
rijkste middelen om gelukkig te worden.
In de weesinrichting te Cempuis vinden
de beginselen van Pestalozzi de meest
consequente toepassing, daar wordt de alzij
dige opvoeding betracht, daar wordt gestreefd
naar de gelijkheid van voorwaarde om zich
te ontwikkelen.
Speker gaf hierna een beschrijving van
de weesinrichting te Cempuis, waarbij hij
op den voorgrond stelde, dat deze inrichting
slechts dat gemeen heeft met andere wees
inrichtingen, dat ouderlooze kinderen daar
hun opvoeding vinden.
De heer Gerhard eindigde met een
opwekking tot steun aan de afdeeling
Weezenkas m Nederland, die tracht in de
richting van de model-inrichting te Cempuis
weezen die niet tot een godsdienstige
richting bohooren, op te voeden en te
ontwikkelen.
Over het steunen van weezenkassen die
trachten in den geest van de weezen-inrich
ting te Cempuis weezen op te voeden,
lezen wij in den Tijd het volgende
Onze lezers herinneren zich waarschijnlijk
uit de geschiedenis van het voor een paar
jaar geleden zoo berucht geworden weeshuis
te Cempuis in Frankrijk, den naam van
Paul Robin. Deze ontslagen directeur van
het varkenskot" zooals de Fransche bladen
de inrichting teekenachtig betitelden, trad
ook te Amsterdam in ïStroucken" op om
voor een auditorium van meerendeels
socialisten waarbij de ontslagen onder
wijzer Den Hartog den presidenthamer
hanteerde en ook Domela Nievwenhuis als
discipel van dezen napostel der vrije g jjjke
op het podium troonde, zijne j0or
denkbeelden te verkondigen over g^.
hem in practijk gebrachte vgemen^
voeding", die de kinderen vormen
tot akloeke dieren" der toekoni= -0.
ideeën vonden natuurlijk onverdee
stemming vooreerst bij de tl0°r. zelt3
hem telkens daverend toejuichten,
nog voordat zijn impressario, de
wijzer Bogaerts, uit Gent, de Fransche
voor de menschen in het Hollandse by
staanbaar had gemaakt en niet imn et
de redactie van zeker blaadje, prijke"
den blaaskakegen naam van De Vnja
waarin voortdurend de trom der r njeii
wordt geroerd voor fraaie theonëu va
»kloeken-dieren"-fokker, en voor de sti ie
van een soortgelijke porcherie hierte -et al
het laatste naar het schijnt met
te best succes.
Thans valt er een feit te si?na'.
waaruit blijkt dat de oude Paul R° .^eHi
in den laatsten tijd zoo bont begint te
dat er zelfs onder zijn mede-aposteleh
vrije gedachte gevoaden worden diei
niet meer wagen zijn vieze geestesprod^,
onder de oogen te brengen van het pu j9t
De Brusselsche Chronique, een bla
op het gebied van zedelijkheid en we ^li-
gelijkheid een geweten heeft van bm
gewone rekbaarheid, heeft dezer dage j.
de verwijdering geëischt van den
directeur van Cempuis uit het doce',,
personeel aan de vZwanze Universite'
Brussel, waar de man na zijn afze
een onderkomen had gevonden en oR g$
verzoek van Robin aan genoemd blad
in zijn kolommen zeker adres op te ^et-
uitgegaan van de vVereeniging ter je
geboorte van het menschdom" heei^r
Chronique geantwoord, dat zij zich
haar lezers tot over de ooren zou scha te
de haar door Robin aangeboden stukke f
plaatsen zelfs met schrapping van de
hem-zelven aangegeven passages. je
De Petit Beige vraagt spottend .p
liberale Brusselsche Alma Alater voo' a
aan candidaten misschien ook het docW"
zal verleenen na volbracht examen ij1
wetenschap der »gemengde opvoeding
Wij mogen vragen, wat te denken
Nederlandsche onderwijzers van open (öt
scholen, die ijveren voor weezenkassen f
stichting van een instelling, bezield
den geest van een oud vies mannetje, e(
laatste geschriften zelfs sommigen
geestverwanten weigeren met een tan?
te vatten.
De Katholieke Vereeniging »De Grond
heeft in hare heden-middagj gehou t,
vergadering tot candidaat voor het lidd1 g(1
schap van de Kamer van Koophand®
Fabrieken, bij de verkiezing op Woens^(
16 dezer, gesteld den heer P. C. van
Pant.
je"
Gedurende de afgeloopen week zijn
Nieuwen Waterweg ingekomen 124 scheP
waarvan 14 zeilschepen. Hiervan
bestemd voor Rotterdam 121, voor Schie
1, en voor Vlaardingen 2. e(i
In hetzelfde tijdperk van 1895 k"a g([,
binnen 81 schepen, waarvan 2 zeilschep
Hiervan waren bestemd voor Rotterda111^,
Tot op heden is het aantal binnen?
men schepen 733, metende 736.470 n
register ton, grooter dan tot op ge
datum in 1895.
te
In tegenstelling met de gewone sl*P y
de scheepvaart in dezen tijd van het
worden thans t« Rotterdam vóór 1
nog 60 stoom- en zeilschepen verVa
buiten de booten der vaste diensten.
Bij het bestuur van den »^ieUpöt'
Nederlandschen Bootwerkersbond" te
terdam is het volgend telegram uit Han°
ontvangen: gti'
»De stoomschepen New Castte, B11.^
dale en Prins Wilhelm van de
Heldman te Hamburg gaan door de** te
naar andere havens. Verzoeke nl
lossen"
In de bank van leening te Rotter a
een schoonmaakster aangehouden, die
geruimen tijd in dienst was bij een
lier in gemaakte kleeding, P. aldaai
bank van leening had het de aandae
trokken, dat deze vrouw telkens oif
kleedingstukken, gewoonlijk broeken*
beleenen. Gebracht naar het politie
