Stads- en Gewestelijk Nieuws.
Feestconcert.
BINNENLAND.
Italiaansche regeering »niets gedaan heeft"(!)
om zulk een houding van den Paus te recht
vaardigen. En met dezelfde brutale onbe
schaamdheid haar betoog vervolgende, zegt
zij, de Regeering zal den weg der ge
matigdheid niet verlaten, maar nimmer dul
den, dat zulke woorden in daden overgaan.
»AIsdan zoo dreigt zij in haar onmacht
zal de terechtwijzing gestreng, snel en
beslist zijn. De godsdienst heeft van de
Regeering niets te vreezen, maar wie van
de wereldlijke macht droomt, loopt gevaar,
den eigen ondergang nabij te roepen. In
dien de onverzoenlijken op het Vaticaan
zegevieren, zooals de woorden des Pausen
aanduiden, dan zullen de gevolgen neerko
men op het hoofd dergenen die van deze
zwenking de schuld dragen". Het blad,
aldus schreeuwende voordat er geslagen
wordt, toont den grooten angst die het mo
derne Italië voor de toekomst bezielt.
Koning Humbert is van zijn lichte onge
steldheid geheel genezen; hij zou heden de
ministers ontvangen.
De stoomboot Adriatico met de eerste
afdeeling bevrijde gevangenen van Menelik,
is Vrijdag-avond te Napels aangekomen.
De aankomst was niet vooraf aangekondigd,
zoodat geen betoogingen plaats hadden. Het
was den gewezen krijgsgevangenen ten
strengste verboden, zich te laten uitvragen
over hun verblijf in Abessinië. Nieuwe
mededeelingen is men dus van hen niet
te wachten.
Schiedam, 5 Januari 1897.
HET MUZIEKFEEST VAN „ORPHEUS".
H.
Daar schuilt eene machtige bekoring in
een schoone menschenstem. Wij hebben
die bekoring gevoeld, gisteren-avond, toen
Orelio als Frithjol, zich-zelven overtrofzijn
heerlijke stem heerschte over ons, sleepte
ons mêedaar zagen we hem Helge neer
slaan, den koning; daar waren we er bij, bij
den branden en tempel van baldur, waar
Frithjof het godenbeeld den arm afsloeg
met hem ook doolden we vrij rond over de
groote zeemet hem gevoelden wij den
druk van het knagende heimwee naar 't
Noordsche land met hem treurden wij op
de ruïnen van den tempel, waar de hemel-
sche geesten verschenen, troostend in het
ongeluk.
Orelio heeft deze uitvoering van Max
Bruch's kunstwerk tot een evenement ge
maakt in Schiedam's muziekgeschiedenis
van hem hebben we daarom het eerste
gesproken
»Wat ons op het herte ligt, dat welt ons
naar de keel!"
De Frithjof-sage was het glanspunt op
»Orpheus" feestconcert. Het is die bekoor
lijkste, in haren eenvoud zoo grootsche sage
uit den grooten Edda-cyclus, die reeds voort
leefde in den volksmond in de Vile en VlIIe
eeuw, die aan tal van Noordsche en IJs-
landsche dichters de stoffe heeft geleverd
voor vaderlandsche heldenzangen.
Dan, het is een daad van zelfbewustzijn,
het zware kunstwerk van Max Bruch nog
eens te doen hooren. En het bleek, dat
dit zelfbewustzijn niet misplaatst was. Zel
den hebben we »Orpheus" beter hooren
zingen, de koren der Priesters, en van
Frithjofs gezellen (in scène III) waar de
tempelbrand uitbreekten de godsvervloeking
wordt geslingerd tegen den schender der
goden, klonken in zuivere kracht, met
nuanceering van forschheid en droefenis,
overweldigend schoon. En het indrukwek
kende koor der zeeroovers, die met Frithjof
wegtrekken naar 't zuidelijke land. Erhebet
die Lanze, entfaltet die Fahne, was een
schitterend succes voor den directeur, en
de ijverige leden.
Mevrouw Orelio kan het niet helpen dat
hare stem niet is opgewassen tegen de
moeilijkheden welke de rol van Ingeborg
geeft, en welke een zangeres van den
eersten rang vereischen. Ze gaf echter wat
ze geven kon wij zijn er haar dankbaar
voor, en de Ingeborg der Frithjof-sage viel
ook geheel weg voor de Anna uit het laat
ste stuk der f alken-Rainer von Oberland,
welke rul veel beter in den omvang en het
bereik barer stemmiddelen lag. Een solo-
kwaitet iu scène IV, dat door leden van
jOrpheus" weid gezongen, waaronder de
eerste tenor vooral werd opgemerkt, maakte
goed effectde Frithjof in deze afscheids
scène was echter zoo onnavolgbaar schoon,
en zijn voordracht van het Hochhehrer
Nord, fahrwolzoo aangrijpend, zoo mach
tig, dat we deze scène het hoofdmoment
van den avond mogen noemen. Wij hebben
Orelio nog nooit zoo schoon gehoord als in
dit afscheidslied. Enthousiastische toejui
chingen waren dan ook zijn deel, en deze
bleven ook niet uit, toen het dameskoor in
scène VII de bescheiden, maar bij uitstek
schoone rol vervuld had, en het slotkoor,
waar solist en vrouwenkoor, afwisselend en
te zamen zich doen hooren, weerklonken
had. De heer M. Honnerlage Grete, presi
dent van »Orpheus" bood toen den vgevier-
den zanger van Nederland" onder hartelijke
woorden eenen lauwerkrans aan. Zoo ooit,
dan heeft Orelio met deze uitvoering lauwe
ren gewonnen
Het kwam ons meermalen in de gedachte
bij die zuiver-instrumentale muziek van
Max Bruch, en ook na de pauze, bij het
schoone werk van Richard Hol, hoe jammer
het is, dat wij in Schiedam geen orkest
hebben, dat zich voor zulke uitvoeringen
wil en kan beschikbaar stellen. Verbeeld U
eens de Frithjof-sage, met zulke koren,
znlke, solisten als gisteren avond, en met
een orkest-begeleiding, als Max Bruch ze
kan componeeren, hij, de meester der in
strumentatie bij uitnemendheid!
Na de pauze was het succes niet minder.
Wij gelooven, dat de koren in het schoone
werk van Richard Hol, »In 't Woud", als
het kon nog beter zongen dan te voren.
Dit werk, een goede bekende van Orpheus'
andere leden, werd uitnemend voorgedragen
de baryton-solist deed er het zijne toe;
vooral het koor »Gij eeuwen heugend woud",
en de daarop volgende solo en koor maakte
een heerlijk effect, niet minder als het
vroolijk, frisch geschreven jachtkoor. En
uitbundige toejuiching volgde op het forsche
slotkoor «Hallelujahwaar de harmoniën
der wouden zich hoorbaar oplossen, lang
zaam aan, in dat »ééne lied, dat den Heer
der Heeren hulde biedt".
In het laatste nummer van het programma
was mevrouw Orelio, zooals we reeds zeiden,
in haar element. De aardige, vroolijke ge
schreven geschiedenis van de triomf der
vrouwelijke liefde op mannelijke reuzen
kracht is de inhoud van der Falken-Rainer
van Oberland, en het fijne geluid van
mevrouw Orelio vormde een goede tegen
stelling met de zware, overheersehende stem
van der Falken Rainer, den heer Orelio,"
die in het Anna, du hast mich bezwungen 1
al de opbruischende kracht van zijn geluid
had getemperd, en met een allerschoonst
pianissimo de zegepraal der liefde over
kracht deed uitkomen.
Het slotkoor voor soli en koor, was een
waardig besluit van dezen heerlijken avond
een besluit op muzikaal gebied ten minste,
want nadat de godenzoon Orpheus zijne
zangen had gezongen, kwamen de Muzen
in huppelenden rei-dans ten tooneele, en
was het Terpsichore, die bij vroolijke mu
ziek den heerschersstaf zwaaide.
Deze uitvoering bracht een lauwerkrans,
welverdiend, aan den heer Orelio ze heeft
ook aan Schiedam's Mannenkoor »Orpheus"
lauweren geschonken, die niet vergaan, en de
meeste eere komt toe aan den kundigen,
kunstvollen dirigent, den heer George Rijken.
Den grooten bloei, waarin sOrpheus" zich
verheugt, dankt de vereeniging wel voor
een overgroot deel aan haren directeur, wiens
leiding en leering haar zóó ver bracht, en
wiens talent als dirigent ook gisterenavond
op zoo duidelijke wijze bleek. Niet mind»r
deel aan het succes van den avond had de
heer Anton Rijken, die de pianobegeleiding
op zich had genomen. Zijn beschaafd spel
en juiste voordracht, die over allemoeielijk-
heden der techniek vooral in de Frthjof-sage
zoo schitterend wist te zegevieren, verdient
wel bijzondere vermelding.
Dat »Orpheus" onder de leiding van zijn
bekwamen directeur vooruit zal gaan, is meer
dan een wensch, het is een hoopvolle zeker
heid: de wensch dien wij er aan verbinden
is deze, dat de schoone toonkunst in Schie
dam, door »Orpheus" ijverig pogen, blijve
bloeien en groeien onder allen, door aller
steun, door aller hulp. Zóó trede »Orpheus"
met nieuwe kracht en jongen ijver, zijn
zevenden lustrum in.
De heer H. J. Versteeg, burgemeester
dezer gemeente, heeft de leden van den
gemeenteraad met den gemeente-secretaris
tot een diner ten zijnen huize genoodigd op
Woensdag 13 Januari a. s.
Tot aanvulling van hetgeen wij omtrent
het jubilee van den heer J. van der Hout,
hoofd der 2e openbare tusschenschool,
meldden, kunnen wij nog mededeelen, dat
hem Zaterdag-avond in eene feestelijke
bijeenkomst met de schoolkinderen, door
dr. C. J. Vaillant, en den arrondissements
schoolopziener, den heer Kepper, de com
missie van Toezicht op het L. O. en eenige
genoodigden bijgewoond, als geschenk der
schooljeugd een gouden horloge met ketting
werd overhandigd.
De rijksveearts alhier heeft mond- en
klauwzeer geconstateerd bij de veehouders
J. van Schie, J. van der Valk en H. Holier-
hoek, allen onder deze gemeente.
Nagenoeg alle reeders van Scheveningen
hebben zich verbonden, om hun bomschuiten
en loggers voortaan van en naar zee uit
Vlaardingen, Maassluis en Schiedam te deen
slepen door den sleepdienst van de firma
van Eijk te Schiedam, wordende hierdoor
groote besparing verkregen en geregelder
dienst ingevoerd dan tot dusver het geval was.
Te Rotterdam kwamen in hetafgeloopen
jaar op noodlottige wijze om het leven 148
personen, waarvan door verdrinking in den
Maas en in de havens 65, door overrijding
of verwondingen in fabrieken, werkplaatsen
en op schepen 42, door verstikking 21, ter
wijl 20 personen, meerendeels kinderen,
aan brandwonden bezweken. Het aantal
zelfmoorden bedroeg 15.
De op 23 December in den mond van
den Nieuwen Waterweg gebroken zuigbuis
van den zandzuiger Neptunus, welke in
den zeebodem was blijven steken en ge
vaar voor de scheepvaart opleverde, is gis
teren door het bergingsvaartuig Stier ge
licht en uit het vaarwater verwijderd.
De commissie van rapporteurs der Tweede
Kamer voor de mijnontginningen ir. Ned.-
Indië zal op Dinsdag 12 Januari een ver
gadering houden.
In verband met de verhooging der trac-
tementen van de landmeters van het kadaster,
mogen deze ambtenaren geen particuliere
werkzaamheden meer verrichten.
Een curiosum.
Onder dit opschrift lezen we in De(anti-
revol.) Nederlander
»Onlar.gs is, op voorstel van mr. Hartogh,
een belangrijk wetsontwerp tot stand ge
komen waarbij tal van zeer gewichtige
wijzigingen in de bestaande procesorde zijn
aangebracht.
3>In de ^overgangsbepaling" staat; »deze
wet is niet van toepassing op gedingen, ten
aanzien waarvan bij haar in-werking-treding
geen uiterlijk gewijsde bestaat."
»Deze wet kan dus alleen worden toege
past op gedingen, die bij haar in-werking-
treden reeds zijn afgeloopen 1
t>Quandoque bonus dormitat Homerus.
»Maar hier hebben al de lezers van Ho
merus mee geslapen Voorstellers, Staten-
Generaal, Regeering, Raad van State, ja
zelfs de waakzame pers."
Naar gemeld wordt, zal de heer J. T.
Cremer benoemd worden tot Nederlandsch
regeerings-commissaris bij de Parijsche ten
toonstelling.
Volgens bij de directie ingekomen tele
gram is de Probolingo-stoomtram op Zondag
3 Januari voor het publiek verkeer geopend
tot Gending, zijnde pi. m. 13 kilometer.
Het overige der pl. m. 40 kilometer lange
lijn is eveneens zoo goed als gereed en kan
ook spoedig in exploitatie komen.
Over het plan om bij de inhuldiging van
Koningin Wilhelmina eenige Indische vor
sten te doen tegenwoordig zijn, schijnt in
Nederland ernstig te worden gedacht. Ten
minste de heer J. T. Cremer, lid der Tweede
Kamer, moet er den sultan van Deli over
geschreven hebben. J.-B
Afjeh.
Bij het bericht van de landing der ko-
lonne van luit.-kol. Soeters in Lehong teekent
de N. R. Ct. het volgende aan
Het landschap Lehong, waarin Toekoe
Oemar zich heeft tetuggetrokken, ligt ten
Zuiden van Lepong, dat reeds vroeger ge'
tuchtigd werd en is van het laatste doof
tot in zee voortloopende rotsen en lage
bergruggen gescheiden. Een voetpad verbindt
beide staatjes. Lehong bezit drie baaien.
Aan de noordelijkste, Paroe genaamd, ligt
de kampong Lajoen, aan de middelste, Blang
Raja geheeteri, de kampong Lehong en aan de
zuidelijkste, Poederoet, de kampong Gapoei-
Bij de expeditie, die in April 1877 naaf
de Westkust vertrok, om daar de verzameld®
kwaadwilligen, die inval en deden in de U
Moekims van Groot-Aijeh en die op de reede
van Kloewarig een onler Engelsche vlag
varend schip met 5 prauwen hadden aang®'
vallen te straflen, werd laatstgenoemde baai
als de meest geschikte voor een landing
uitgekozen. Het verzet, dat daarbij ondervon*
den werd was groot. 300U strijders, waaronder
1000 met geweren bewapend, heette toen
de versterkingen te verdedigen, die op ouder
lingen afstand van 200 meter de naar binnen
ombuigende kustlijn bestreken. Het volgende
jaar werd ons het goed gezinde hoofd van
Lehong door 300 zijner vjjanden in zij"
kampong iagesloten. De expeditie, die hein
moest ontzetten, landde weder in de ba»1
van Poederoet, passeerde de ondoorwaadbare
Soengi Poending en verbrandde kampong
Pasei.
Dat er nu krachtig tegen de westkust
wordt opgetreden en er onmiddelijk verster
king gezonden werd, nu het bleek, dat het
verzet ernstig was, kan met anders
dan gunstig werken op den toestand
van Noord Sumatra. De partijgangers van
Toekoe Oemar zullen nu van de kust het
binnenland worden ingejaagd engenoodzaakt
worden zich te verspreiden. Het bendehoofd
zelf zal opnieuw de vlucht moeten nemen en
zijn invloed hoe langer hoe meer zien dalen-
De rustige bevolking in de IV, de VI en IN
Moekims van Groot Aijeh, zal nu waarschijnlijk
voor geruimen tijd voor invallen van kwaad
willigen uit de smalle westelijke kuststrook
blijven gespaard.
Bij het ministerie van koloniën is nog
ontvangen het volgende var. 4 dezer gedag'
teekende telegram van den Gouverneur'
Generaal van Ned.-Indië betreffende de
krijgsverrichtingen in Atjeh
ïGisteren bij het verbranden van
het
huis van Toekoe Oemar in de kamp0l)S
Gentoet één officier licht gewond.
Toekoe Oemar heeft eene sterk bezett®
stelling in het heuvelterrein achter Gento®t
ingenomen."
De te 's-Gravenhage voor het hofbal op
Zaterdag II. aangekomen leden van het
personeel der vreemde gezantschappen zij0
meest allen naar hunne standplaatsen 10
het buitenland teruggekeerd.
Omtrent bedoeld hofbal wordt gemeld»
dat het een zeer schitterend verloop heeft
gehad. In het geheel waren er ongeveer
1000 genoodigden uit de hoogere staatscol
leges, burgerlijke en militaire kringen.
Hare Majesteiten de Koningin en de Koningin-
Regentes maakte te 8 uur haar intrede m
de zaal der diplomatie, alwaar beide vorstin
nen tot ongeveer 9 uur cercle hebben ge
houden.
Daarna begaven de Koninginnen zich naa
j i p H M M. een zetel
de groote zaal, waar n.n. iu iu'
innamen gedurende den eerstens dans waar
aan echter door slechts weinige paren
deelgenomen wegens den grooten toes oe
van bezoekers in deze ruimte.
Vervolgens maakten de koninginnen e
wandeling docr de salons, gedurende we
tal van personen aan H.H. M.M. zijn v0°
gesteld, ook velen die niet op het onlaf
gehouden Cour waren geweest.
Tijdens die talrijke presentation w^
dansmuziek gespeeld door de kond'
militaire kapel in de groote dansza®
door het orkest der schutterij in de
danszaal. Er werd echter niet gedanst-
Toen H. M. en de Regentes te
weer de zaal waren binnengetreden, 916
een quadrille d'honneur de eenige
dezen avond gevormd, welke koning
Wilhelmina danste met ridder De Sttu
Russisch gezant, en waaraan verdei
deelgenomen door de gezanten van, °s
