Stads- en Gewestelijk Nieuws.
de binnenvlakte van den schedel zich be
vindt, wat voor de operatie meer bedenkelijk
zou wezen.
Verschillende partijen in Italië dringen
met groote heftigheid aan op het ontbinden
der Kamer, die volgens haar niet meer het
juiste karakter draagt eener volksvertegen
woordiging. Enkele partijen, de vooruit-
strevenden, moeten zelfs voornemens zijn
gewees, scherp tegen het ministerie, dat zij
tot nog toe geen bijzondere vijandschap
hebben getoond, te zullen optreden, wanneer
het niet besloot, tot ontbinding der Kamer
te zullen overgaan.
Den 18n Januari is een ministerraad ge
houden en algemeen werd verwacht, dat
daarin een besluit tot ontbinding zou worden
aangenomen. Zulks is het geval niet ge
weest. Maar toch werd in Rome algemeen
aangenomen, dat eerstdaags het besluit,
waarbij de ontbinding wordt bepaald, open
baar zal worden gemaakt.
De opstand op Cuba duurt nog steeds
onverpoosd voort.
Volgens telegram uit Havana hebben de
opstandelingen nabij de hoofdstad een trein
aangevallen, de reizigers uitgeplunderd en
10 officieren ir. hechtenis genomen, welke
later weer in vrijheid werden gesteld, met
uitzondering van een, van vreemde nationa
liteit die werd gefusilleerd.
De opstandelingen hebben tevens de
kanonneerboot Relamiago door torpedo's
in den grond geboord. Zij vuurden op de
manschappen die zich zwemmend trachten
te redden; zes Spanjaarden zijn gedood,
terwijl bijna alle manschappen die zich aan
boord bevonden, werden gered.
Schiedam, 20 Januari 1897.
In ons verslag van de Raadszitting op
gisteren zijn hij overhaaste behandeling een
paar fouten geslopen, die verbetering eischen.
Het adres waarbij verzocht werd de huur
van het postkantoor met een maand te
verlengen, was van den hoofddirecteur der
posterijen, niet van den directeur van het
postkantoor alhier, zooals abusief is gemeld.
Bij de behandeling van het voorstel van
B. en W. om den erfpachtprijs van den
aan S. van Velzen te Alfen aan den Rijn
uit te geven grond op 30 cent per cA. in
het jaar te bepalen, werd door den heer
Hoogendam voorgesteld den prijs op 12 c.
per cA. te bepalen, niet op 6 c., zooals wij
gisteren meldden.
Na verwerping van dit voorstel werd
niet afgewezen het voorstel van den heer
De Groot om den prijs op 20 ct. te bepalen,
maar staakten de stemmen over dit voor
stel en niet over dat van B. en W.
Over het voorstel —De Groot wordt dus
in de eerstvolgende raadszitting herstemd.
De voorwaarden thans door den Raad,
bij aanneming van het bekende voorstel
van B en W. voor het overnemen van par
ticulierestraten vastgesteld, zijn de volgende:
1°. Dat het over te nemen straatvlak
onmiddellijk moet aansluiten aan een aan
de gemeente behoorenden openbaren weg.
2°. Dat de grond tot de volle breedte van
erfscheiding tot erfscheidir.g kosteloos aan
de gemeente in vrijen eigendom worde
overgedragen.
3°. Dat de over te nemen straat ten
minste 8 M. breed zij.
4°. Dat door den onderhoudsplichtige als
bijdrage voor het in orde brengen en hou
den van de straat in de gemeentekas een
som moet worden gestort van f20 per
strekkende meter.
In antwoord aan den heer De Groot, die,
hulde brengend aan B. en W. voor hetgeen
zij doen om ellendige toestanden in de ge
meente op te ruimen, een wijziging van
punt 3 met 't oog op stegen en sloppen
noodig achtte, en dus verlaging van de
breedte van 8 M. wenschte, merkte de heer
Visser op, dat de Villastraat, de smalste,
8 meter is en hij voor de stegen en sloppen
een afzonderlijke regeling wenschelijk achtte.
De kosten van rioleering en bestrating
bedragen f 30 per strekkende meter, zoodat
de gemeente nog een gedeelte van de kosten
van het in orde brengen draagt.
Door den heer J. A, M. Jansen, eigenaar
van den stoommolen ^Nederland" alhier,
is een circulaire tot heeren branders van
Schiedam en omstreken gericht.
Steeds zoekend naar nieuwe banden welke
hem vaster zouden hechten aan zijn
clienteele, meent hij het middel daartoe
gevonden te hebben door een wijze van
werken te vinden voor onze branderijen,
waardoor het product van zijn molen nog
meer geprefereerd zou worden, maar die
ook tevens zou bijdragen tot herlevendiging
van den bloei van het Schiedamsch bedrijf.
Door zijn veelvuldig verkeer met buiten-
landsche ingenieurs en technici tot de kennis
van het in Duitschland veelvuldig toegepaste
»Lüftungsverfahren" gekomen, nam hij, in sa
menwerking met den heer Louis J. J. Jansen,
die hem trouw met zijn practische kennis en
ervaring ter zijde stond, proeven om dai ook
op onze branderijen toe te passen.
Reeds dadelijk werden gunstige uitkom
sten verkregen, maar deed zich ook de
behoefte kennen aan een passende zetgist.
Immers de zetgist uit de buitenlandsche
luchtgistfabrieken scheen den invloed der
spoeling niet goed te weerstaan, althans het
toppunt zijner werkzaamheid niet te kunnen
bereiken. Door kruising van verschillende
gistsoorten gelukte het eindelijk een pas
sende gist voor aanzet te kweeken.
De proeven zijn geslaagd zoo goed als
men het had durven hopen. De gist is van
onovertroffen hoedanigheid, terwijl de pro
ductie gemakkelijk 18% bedraagt met een
behoorlijken trek van moutwijn en goede
spoeling. Boi'endien is bij deze wijze van
bewerking de Zondagsarbeid geheel en al
onnoodig geworden.
Het is den heer Jansen aldus gelukt, het
zuivere »Lüftungsverfahren" gecombineerd
met het zoogenaamde »Milchsaureveifahren",
zooals dit sedert jaren in Duitschland wordt
toegepast, dienstbaar te maken aan onze
branderijen en dit op een aangifte tot
stoken, gelijkluidend aan die welke hij in
Maart 1896 reeds aangaf, met wijziging alleen
van enkele uren voor de werkzaamheden
en het beslag. Hij biedt den Schiedamschen
branders zijn diensten tot toepassing van
dit systeem.
Aldus de circulaire van den heer Jansen
resumeerend, wenschen wij, dat zijne vin
ding voor Schiedam algemeen proefhoudend
blijke en tot den hernieuwden bloei van
het aloud bedrijf moge leiden.
Wij cursiveeren. Red. N. Sch. Ct.
Vergadering ter organisatie der katho
lieke kiezers te Schiedam.
De aangekondigde vergadering ter orga
nisatie der katholieke kiezers te Schiedam
werd gisteren-avond in de zaal der Officie
ren-Vereeniging gehouden. De zaal was
door een zeer verscheiden publiek, waar
onder de zeereerw. heeren pastoors en
verdere geestelijken der drie parochiën wer-
don opgemerkt, geheel bezet.
De zeereerw. heer J. M. D. Daniels, pastoor
der St. Jansparochie, de vergadering openend,
groette de vergaderden met de woorden
smanrien-broeders". Het zij mij geoorloofd
dezen apostolischen groet tot u te richten,
zoo sprak hij, nu ik als eerste onderteeke
naar der oproeping de eer heb, u welkom
te heeten in deze zaal. Spr. uitte daarna
zijn blijden dank, dat Schiedam's Katholie
ken in zoo grooten getale waren opgegaan
tot deze vergaderingniet anders evenwel
hadden de onderteekenaars der oproeping
van hun doorzicht verwacht. Overtuigd van
hunne belangstelling en ernst, vertrouwen
zij, dat nu de nieuwe kieswetregeling tot
stand is gekomen, Schiedam's katholieke
kiezers schouder aan schouder zullen staan
in de keuze van degelijke mannen, die in
de stads- en landsvergaderingen onze rech
ten en belangen moeten bepleiten. Hoe
men over de nieuwe kieswet denkt, of men
haar een zegen voor de natie acht, dan wel
beschouwt als een gevaarlijk waperi in de
handen van kwaadwilligen, doet niets ter
zakede teerling is geworpen, het pleit is
beslecht; de tijd van redetwisten is voorbij;
het komt er nu slechts op aaneendrachtig
en eensgezind te handelen. Wie van die
overtuiging nog niet doordrongen was, zou
ze bekomen door te luisteren naar het wel
sprekend woord van den heer De Ras, wien
spreker daarna het woord gaf.
De heer De Ras, daarna den zeereerw.
heer Damëls op den katheder vervangend,
zeide, dat hij hier in overeenstemming met
het bestuur van de ontbonden kiesvereeni-
girig »De Grondwet" optredend om de
katholieke zaak te bepleiten, vooraf een
terugblik zou werpen in de historiedie
greep in het verleden zou ons sterken, om
door de herinnering van de sombere dagen
van voorheen, moed te putten voor de toe
komst en pal te blijven staan in den strijd
voor onze beginselen.
Spr. gaf daartoe een schets van de ver
drukking der Katholieken in Nederland
in de 16 en 17e eeuw. Hoe op het tijd
perk van openlijke vervolging, toen de kerken
geplunderd, de priesters gedood en verjaagd
werden, de periode van stille verdrukking
volgde, zoo zelfs dat ir. de 18e eeuw de
kerken nog niet aan den openbaren weg
geduld werden. Eerst de 19e eeuw bracht
de emancipatie der Nederlandsche Katho
lieken en hun eerste eischen waren vrijheid
van onderwijs en gelijkstelling voorde wel.
Uit dien tijd dagteekent het »recht voor
allen", sedert het devies van vele katholieke
kiesvereenigingen geworden. In 53verkie-
gen wij het herstel der hiërarchie. Maar
dat ook de liberalen slechts weinig gezind
waren aan billijke vorderingen te voldoen,
getuigt de harde strijd die om een billijke
onderwijswet is moeten gestreden worden.
Al wenschen wij het verledene niet terug
in de toekomst wacht ons wellicht veel
erger de ongeloovige zijn meer te vreezen,
dan de onverdraagzame kerkeiijke mannen
van voorheen een enkele blik op den toe
stand in Italië en Frankrijk is genoeg om
dit te bewijzen. Het moge waar zijn dat
de beslissende strijd der toekomst zal zijn
een strijd tusschen katholicisme en socia
lisme, wij vreezen dien eindstrijd, niet twij
felend aan het eindresultaat. Staan wij pal
in den trijd voor God, Kerk en Vaderland,
handhaven wij ons beginsel, dan kunnen
wij de taak waar onze vaderen aan gear
beid en] wij aan meegewerkt hebben, aan
onze zonen ter voltooiing overlaten.
Van het verleden tot het heden overgaand,
herinnerde spr. er slechts even aan dat de
voortdurende drang naar kiesrechtuitbrei
ding in 1887 had geleid tot verdubbeling
ling van het kiezerskorps en in September
1896 de enorme uitbreiding van het kiezers
tal had bewerkt, die een nieuw tijdperk in
de parlementaire geschiedenis opent. Spr.
stelde in't licht dat de kieswetVan Houten
veel meer dan de kieswet Tak rekening
houdt met de grondwettige eischen van
geschiktheid en maatschappelijke welstand.
Terwijl de kieswet Tak daarvoor slechts
negatieve kenteekenen aangaf, geeft de
kieswetVan Houten positieve kenteekenen
Spr. heeft de uitbreid ng door Van Houten
bedoeld, nooit gevreesdde meerderheid
der fatsoenlijke werklieden hee't er aan
spraak op dat het Staatsbestuur hen steunt
in hun billijke eisch om lotsverbetering zij
zyn de mannen die pal staan voor Vader
land en Koning, orde en gezag, mannen die
arbeiden voor hun brood, zooals spreker,
die hen dan ook gaarne als lotgenooten
begroet.
Nu de nieuwe kieswet er is, moet in de
toekomst gestreefd worden naar de vreed
zame oplossing van de vraagstukken op
maatschappelijk, godsdienstig en zedelijk
gebied, waarvan het wel en wee van zoo-
velen afhangt. Daartoe is noodig een band
tusschen kiezers en gekozengeen impe
ratief mandaat, maar een band van weder-
zijdsch vertrouwen tusschen kiezers en ge
kozenen. De Katholieke Kamerleden hebben
dit begrepen en aan dien elsch beantwoord
door na rijp overleg en met de meeste
eensgezindheid het bekende program te
ontwerpen; zij zagen in, dat dit program
niet beru-ten moest op een smalle basis,
met de maatschappelijke vraagstukken scherp
moest omlijnen, maar ruimte moest laten
voor verschillende zienswijzen. In 't licht
stellend dat het program, de encycliek Rerum
Novarum als de Grondwet van den Arbeid
erkennend, een ruime plaats aan de oplos
sing der maatschappelijke kwesties heeft
ingeruimd, weerlegde spr. de beweringen
van het Sociaal Weekblad, dat de katho
lieke partij niet ernstig de maatschappelijke
hervorming nastreeft. Spr. stelde hierbij
het groot verschil in 't licht tusschen hen,
die de oplossing der groote vraagstukken
zoeken in 't vertrouwen op den God van
leven en dood of zij die die oplossing na
streven, zeggend tot den Schepper van
Hemel en aarde wij kunnen 't best zo. r U.
De vraag op welke wij? de vrede en
welvaart van allen moet verzekerd .worden,
hebben de katholieke werklieden beantwoord
door in verschillende plaatsen in massa toe
te treden'tot de katholieke kiesvereenigingen
die haar deuren wijd voor hen openzette"
zij kunnen getuigen hoe zij daar ontvang6"
zijn, rijk en arm werken daar broederlir
samen in Den Haag hebben in de vef'
schillende districtafdeelingen der katholiek
kiesvereenigirig 3 leden zitting in 't bestu"rj
en maken 3 werklieden van het centra"
bestuur deel uit, de oude en nieuwe kiez®rS
zijn daar reeds geoefend in het tamp°ni
stelsel bij de verkiezingen ter gelegenhe1"
van de bestuurskeuzen. Na deze uitee"'
zetting van de noodzakelijkheid van het ee°"
drachtig samengaan der Katholieken wensch'®
spr. in 't kort te beantwoorden de vraag'
wat nu te doen welke eischen worden vo"r
de kiezers der verschillende categorie"
gesteld
In tweede deel zijner rede, na de pauze'
daartoe overgaand, zette spr. uiteen, dat d®
wet—Van Houten aan den drang om d®
grondwettige kiesrechteischen van geschikt
heid en maatschappelijken welstand gehe®
los te maken van het belastingstelsel, 1(1
zoover was tegemoet gekomen, dat zij d®
kiezers zoekt ook nog onder andere staats'
burgers dan de belastingbetalers en ald"s
tot de verschillende categoriën van kieze"
komt die in de wet zijn genoemd.
Wij zuilen hier den geachten spreker
dit practisch gedeelte zijner rede, niet op
den voet volgen, omdat wij, hetgeen hij hi®r
op heldere wijze voor zijn gehoor uiteenzett®i
spoedig voor onze lezers in andereu vor"1
zullen duidelijk maken. Slechts dit willel1
wij daarvan mededeelen, dat spr. tot d®
conclusie kwam, dat de wet waarlijk ge®"
hooge eischen voor het kiesrecht stélt e"'
waar zij het kiezerstal van 300.000 to|
800.000 doet stijgen, in Den Haag in
bijzonder het kiezerskorps van 9000 tot 36000
uitbreidt op een bevolking van 43000 man
nelijke ingezetenen, de wetgever niet geach1,
mag worden krenterig in het toebedeeiejj
van het kiesrecht te zijn geweest, waar b'J
alleeribedeelden,krankzinnigen en gevangene"
in hoofdzaak uitsluit. Zou inen dan werkelijk
het algemeen stemrecht in dien zin we"'
schen, dat in stryd met de Grondwet ook
de laagste klassen van het proletariaat tot
de stembus worden toegelaten
Resumeerend wees spr. nog op de nood
zakelijke eenheid der katholieke partij, d®
eendracht tusschen de verschillende standen
zeker er bestaat ongelijkheid in ra"#
en stand, in geld en goed, maar die ong®J
lijkheid zal blijven bestaan zoolang de wei'e'
bestaat, omdat God het heeft gewild. Me|
Zijn hulp willen wij er naar streven he1
lot te verbeteren der maatschappelijk ont
erfden en minder bedeelden, gedachtig
het vergeldend woord van den Godmenscb, d*
oris in den oordeelsdag toe zal klinke»'
Wat gij de minsten der Mijnen gedaan heb j
dat hebt hij aan Mij gedaan. Weldra z"
de katholieke vaan aan de spits gaan
zullen tienduizenden haar volgen, wetend d"
waar zij vooruitgaat, de vlag is ontploo'
van wet, orde en gezag.
Deze schoone uitbezeming besloot spr. '°e
een klemmend betoog dat de nieuwe ki®s'
vereei iging door de eendrachtige same"
werking der nieuwe en oude kiezers i"°e^
worden opgericht en met eer. krachtige aan
sporing zich bij haar met 't oog op "e
komenden strijd aan te sluiten en schond6
aan schouder te strijden onder het devies
recht voor allen, met God, voor Kef
Koningin en Vaderland I
Nadat de geachte spreker aldus zÜn?'
meermalen door applaus onderbroken re'
had geëindigd, deelde de Voorzitter,
zeereerw. pastoor Daniël#, mede, dat ee
comité moest benoemd worden tot het va»
stellen der statuten van de nieuwe kie*
vereeniging. Daar de oude kiesvereenig1"»
in goede handen was, stelde spr., bij
moeilijkheid in deze vergadering stem"'e
r t0
voor het aanwijzen van een comité op
nemen, voor, dat de oproepers dezer ve
gaderirig tot voorloopig comité voor
oprichten der kiesvereernging zouden word®
aangewezen. Daartoe werd onder app1"
besloten. Donderdag over 8 dagen zal ee:^
nieuwe vergadering worden gehouden, waal'r
de statuten vastgesteld worden en een best"
voor de kiesvereeniging moet gekozen w0 lt
ade"
Namens de geheele vergadering bra
de Voorzitter daarop hartelijk dank aan
geachten spreker, voor de heerlijke bi"
zijdegeschiedenis die hij ontvouwd, de V
waarop hij den strijd voor het katho"
geloof geschetst hadzijne keurige, do"
wrocnte rede, waarin hij zoo kristalbei
de zaken had uiteengezet, was een
der vergadering als uit de ziel gesPr°
Spr. hoopte dat zij er toe zou leiden-
allen tot de nieuwe kiesvereeniging zoU
toetreden, en met terzijdestelling van P
soonlijke cichten en Voorbijgaan van t,e"aeD
gedachten, het groote doel zouden voor 00<%r
houden: voor Christus, voor de Kerk, v
het dierbaar Vaderland en de geëei'biedic
KoninginDan kunnen wij gerust de
