Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
20ste Jaarg.
Zondag 27 Juni 1897.
No. 5827.
"^gttreau IXSofersIvaaf 50.
EERSTE BLAD.
Een geduchte Les.
EUPHROSYNE.
(>)ti(1i:i:li: berichten.
c
PRIJS VAN DIT BLAD:
Voor Schiedam per 3 maanden1.50
Franco per post door geheel Nederland - 2.
Afzonderlijke Nommers '1- 0.05
Kennisgeving.
Schietoefeningen.
De Burgemeester van Schiedam,
Vestigt op verzoek van den heer Com
missaris der Koningin in de Drovincie Zuid-
bolland de aandacht van oelanghebben-
on op het navolgend bericht bij de scheep
v»art.
Schiedam, 26 Juni 1897.
De Burgemeester voornoemd
VERSTEEG.
Politie.
Gevonden voorwerpen.
a. Aanwezig aan het Commissariaat van
Politieeen duimstok, een dames para-
Pluie, een knipmes, een gouden oorbel,
•het rood steentje, het onderstuk van een
Souden oorknop, en een zwart bonte bok,
b. Terugtebekomen aan de volgende
Adressen een gouden manchetknoop, bij
Kuipers, Lourensstraat 20, en een zwart
bruin hondje, bij Noordijk, Kleine Baan 14.
Het is ongeveer elt jaren geleden, dat in
vlaag van socialistische woede de groo
te glasfabrieken-BaMdowa; door de socialis-
Feuillet on.
Novelle door MATHILDE.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 16 regels ƒ0.60
Elke gewone regel meer-0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeenkomsten
aangegaan.
45)
»Ja wij moeten allen boeten voor de
misdaad van onzen broeder," hernam de
Andere en om het verdriet harer gezellin
te verstrooien begon zij een tafereel op te
hangen van geluk en vrede, van innig sa
menzijn, waarbij de eerste slechts treurig
glimlachte.
Eindelijk was de lang verwachte dag ge
komen dat haar bruiloftsfeest zou gevierd
Worden. De hertogin be Champfleury en de
gravin de Beaumanoir waren gewaarschuwd
tij verschenen reeds vroeg in den morgen
in het spreekvertrek, waar reeds zoo menig
tooneel vol droefheid aan de eene, vol zege -
pralende, hemelsche vreugde aan de andere
tische werklieden en inwoners werden ver
nietigd. De eenige reden tot deze onverde
digbare en onzinnige daad bestond hierin,
dat de zaken der fabriek te gunstig stonden
en er, naar de meening der raddraaiers, te
veel geld verdiend werd.
Verschillende dorpen der omgeving, wier
inwoners aar. de vernieling hadden deelge
nomen, werden tot zware schadevergoeding
veroordeeld, en de fabrieken rezen uit hare
asch op. Er heerschte weer bedrijvigheid
in de dorpen, en meer dan 1300 werklieden
konden er werk vinden in overvloed.
Maar plotseling kwam de verpletterende
tijding, dat de fabriek het-niet meer volhou
den kon. Door de vernietiging der werk
plaatsen, en de daaruit gevolgde staking
van langen duur, was de klandisie verloopen,
en hadden zich de vroegere afnemers tot
andere fabrieken gewend. Het kapitaal, in
deze glasonderneming gestoken, verdween
langzamerhand geheel en al door de verlie
zen en op een goeden dag was er zelfs
geen geld meer om de werklieden te be
talen Alle dertien honderd waren werk
en broodeloos 1
Deze verplichte sluiting der fabriek Bau-
doux is een sprekend bewijs tegen het
socialistisch leerstelsel, dat het werk der
arbeiders als de éénige oorzaak van den
bloei eener industrie moet beschouwd wor
den, terwijl volgens hen het kapitaal en
de kapitalisten niets anders zijn dan bloed
zuigers, die zich vetmesten met het zweet
der werklieden.
En wat zien wij hier
Hier heeft het kapitaal lange jaren de
arbeiders gevoed, want wijl er niets ver
diend werd, en de werklieden toch hun loon
ontvingen, was het in werkelijkheid het
kapitaal, dat alle schade droeg, en de ar
beiders betaalde. En de kapitalist, de eige
naar. die niet slechts zijne bezitting, maar
ook zijne werkkracht, zijn talent en voort
durende zorgen aan de fabriek besteed heeft
is dus na een leven vol arbeid, meer hulp
zijde had plaats gehad. Twee meisjes, nau
welijks de kinderjaren ontwassen vergezelden
de gravin een jongeling, wiens edel gelaat
door het lijden verouderd was, stond de
hertogin ter zijdenu en dan bracht hij
de hand aan het hart als om het hevige
kloppen daarvan te onderdrukken zijn
moeder had de andere in de hare genomen
en drukte ze vol liefde en medelijden.
Daar hoort men een licht geruisch, het
traliehek dat de spreekkamer in tweeën
verdeelt, wordt ter zijde geschoven en zuster
Beatrix verschijnt. Voor het laatst draagt
zij nog haar wereldsche kleedingeen wit
satijnen gewaad siert haar ranke leden en
van de blonde lokken tot de voeten bedekt
haar de maagdelijke sluier. In dat eenvou
dige, doch statige gewaad gelijkt zij de
dochter van Jehfte, die door haar vader
ten offer wordt gebracht. Doch neenhet
gelaat der joodsche maagd kon niet bezield
zijn met zulk een innige, reine vreugde.
Slechts de gedachte door de grootte van
het offer aan de gerechtigheid van den
beleedigden God te voldoen, gaf haar de
bovenaardsche uitdrukking.
Een gedachte, snel als de bliksem, treft
mevrouw de Champfleury's ontroerden geest.
behoevender dan de werklui, die hem vóór
enkele dagen nog benijdden.
Deze gebeurtenis uit de geschiedenis der
industrie is geen feit, dat geheel alléén
staat, geen uitzondering zonder voorbeeld.
Maar wijl de fabriek-JSawcfowx eene groote
rol gespeeld heeft in de werkstakingen
omdat dat zij aan honderden en honderden
werk gaf, daarom trekt dit treurig feit de
aandacht in meer ruimer kring. Hoeveel
andere industrieele ondernemingen hebben
wij niet op dezelfde wijze voor en na zien
verdwijnen in alle deelen des lands terwijl
zij het geheele fortuin der eigenaren in hun
val medesleurde De werklieden werden
betaald tot den laatsten dag, en alle schade
en verlies kwam ten koste der bezitters.
En hoeveel fabrieken en ondernemingen
vinden wij in den tegenwoordigen tjjd niet,
in bijna alle landen, die aan duizenden
arbeiders werk en brood geven, maar aan
de aandeelhouders geen cent rente uitkee-
ren van het geld in de onderneming ge
stoken Wil men, bijvoorbeeld, de opgaven
der beurs van Brussel van 18911895
doorloopen, dan zal men verstomd staan
over het groot aantal industrieele onder
nemingen, die geen dividend hebben uitge
keerd.
Dat is de keerzijde van den voorspoed
en den rijkdom, die in sommige industriën,
in gunstige jaren wordt verkregen, en waar
van de socialistische leiders gebruik maken,
om de werklieden tegen hunne meesters
op te hitsen.
Het Belgisch Socialistisch blad Lr. Peuple
wacht zich wel, uit de ramp der fabriek-
Baudoux deze gevolgtrekkingen te maken.
Integendeel, het vindt er aanleiding in,
weerom tegen de kapitalisten te razen en
te schelden, waut het heeft den anderen
fabrieken, die meer afzet hadden of met
grooter kapitaal of beter werktuigen konden
werken, de schuld, dat deze fabriek gesloten
moest worden en honderden arbeiders werk
en broodeloos zijn.
«De dochter van den broedermoorder,"
denkt zij en schijnt op het blanke voorhoofd
der bruid het teeken der gevloekten te
zoeken. Te vergeefsHet offer, waardig
ten hemel te worden opdragen, moet
onbevlekt en gelouterd zijn.
»0 God 1 verlaten de dooden dan hun
graven," fluisterde de gravin de Beaumanoir
haar zuster toe, maar deze hoorde het
niethaar moederhart was geheel bezig
met den jongeling naast haar, met Armand.
Hij had zijn hand uit de hare losgerukt en
was op de knieën gezonken.
sEuphrosyne," riep hij op wanhopigen
toon en strekte de armen naar het schoone
beeld uit, alsof hij haar verbidden wilde.
Zij echter glimlachte hem kalm toe en na
bij de bezoeksters haar opwachting te hebben
gemaakt, naderde zij hem.
«Sta op Armand sprak zij ernstig, «wij
zijn hier nog niet in God's tempel."
«Is het dan niet overal een tempel, waar
gij zijt Euphrosyne? O, zon van mijn leven,
mijn bewaarengel, moet ik u dan nog een
maal zien, schooner dan ooit om u voor
altijd te verliezen?"
«Bedaar, Armand, ik heb u een woord
te zeggen, voor dat wij een eeuwigdurend
Maar dat deze ramp de eigen schuld is
der werklieden, die door de vernietiging der
fabrieken. Baudoux zulken slag aan de
onderneming toebrachten dat elf jaren hard
werkens niet voldoende waren, om hem te
boven te komen, daarvan zwijgt het Soci
alistisch blad wijselijk.
Zoo iets propheteert Le Peuple, zou niet
kunnen gebeuren als de Staat socialistisch
was
Nu echter roepen de socialisten de hulp
in van den Staat voor de dertien honderd
familiën, die door de sluiting der fabrieken
werden getroffen.
Eerst hebben de socialisten door hunne
drijverijen en ophitsingen de onderneming
tot den onderrang gebracht, en nu zij zien,
dat de werklieden eronder lijden, zal de
kapitalistische Staat wel goed genoeg moeten
zijn om hulp te brengen. De veiantwoorde-
lijkheid schudden de socialisten zoo gaarne af 1
Zou de Belgische Staat aan deze 1300
werklieden aalmoezen moeten gaan uitdee-
len Maar aan aalmoezen en aan alles wat
naar weldadigheid riekt, hebben de socialis
ten een broertje dood.
Zou de Staat wellicht de fabrieken
moeten overnemen, voor eigen rekening
exploiteeren, en aldus aan de werkelooze
arbeiders loon verschaffen
Maar iedereen weet, dat een privaat
persoon, die voor eigen rekening zaken
drijft, veel meer zorg, werkkracht en energie
ontwikkelt, dan wanneer hij voor andermans
risico, vooral voor rekening van den Staat
werkt 1
En indien een fabriek onder het oordeel
kundig en zorgvuldig bestuur van de bezit
ters moest gesloten worden, dan zal niemand,
zelfs een socialist niet, beweren, dat de
Staat zulke fabriek zonder jaarlijksche groote
verliezen zou kunnen staande houden.
Hebben de Fransche socialisten op dit
gebied het doorslaande bewijs niet geleverd
Zij bezitten voor gezamenlijke rekening eene
glasfabriek, en wat gebeurt nu Zij bedelen
afscheid op aarde nemen. Doch wees kalm
en bedwing uw smart."
«Ja, gij zijt kalm en gelukkig misschien
gij hebt het bewustzijn voor een vader, hoe
onwaardig ook te lijden, doch waarom moet
ik boeten voor de schuld van mijn oom
Een zenuwachtige trilling doorvoer het
lichaam der jonge bruid die ondoordachte
woorden hadden haar een nieuw geheim
ontsluierd. Nu wist zij waarom haar vader
zulk een afkeer tegen hun huwelijk had
gekoesterd en waarom hij Armand's naam
niet kon uitspreken. Even bracht zij de
hand aan het voorhoofd, dat bleeker dan
marmer geworden was, doch zij vermande
zich weldra
«Neef," zeide zij en een lichte ontroering
was in haar stem te bespeuren, «ik weet
niet of ik u dien naam mag toevoegen, het
is aan uw moeder en tante.
Zij voleindigde niet en haar schoone,
blauwe oogen staarden beide zusters met
een smeekenden blik aan.
«Ongetwijfeld", riep de hertogin, «Euphro
syne de Narville Mailly, gij strekt ons ge
slacht tot haar grootsten roem."
Wordt vervolgd.)
NIEUWE SCHIEDAMSGHE COURANT
Schietoefeningen van het fort Pampas
Zuiderzee 3 e district.
•j éigens mededeeling van den Minister van Oorlog,
19 Juni jl.. zullen op den ln Juli 1897 en zoo
°°dig op de daaropvolgende dagen, schietoefeningen
5*^8 hebben van het fort Pampus Zuiderzee, 3e
Strict.
p.^e aard der schoten, die in Noordelijke en Ooste
rs richting zullen plaats hebben, maakt slechts een
*e.er klein gedeelte der zee onveilig. Dit gedeelte wordt
n.le* afgebakend, er zal niet gevuurd worden, indien
schepen bevinden in het onveilige gedeelte.
Zoo noodig zal een stoomboot hulp verleenen aan
*Qhepen ia dat onveilige gedeelte gekomen. Op de
*8en, dat gevuurd wordt, zal op het fort Pampus,
roode vlag waaien, van minstens een uur voor
Cïl aanvang der schietoefeningen tot het einde daarvan.
hjiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
_j
