Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
eerste blad.
Aan wien de schuld?
20ste Jaar<r.
Zondag; 25 Juli 1897.
No. 5850.
■gSureciu ~i&oterztvaat 50.
WER NER.
PRIJS VAN DIT BLAD:
Voor Schiedam per 3 maanden f 1.50
Franco per post door geheel Nederland - 2.-—
Afzonderlijke Nommers - 0.05
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 16 regels ƒ0.60
Elke gewone regel meer-0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeenkomsten
aangegaan.
OEFICIEELE BERICHTEN.
Kennisgeving.
^richtingen welke gevaar, schade of
hinder kunnen veroorzaken.
<5 Burgemeester en wethouders van
c£'edam,
j*elet op de bepalingen der Hinderwet
hoa Ven hennis aan de ingezetenen, dat op
den ?an de firma Van Deventer Zoon
hare rechtverkrijgenden onder zekere
orwaarden vergunning verleend is tot
hechting, van een stoomhoutzagerij-,
'f1 uverij en kistenmakerij, op het terrein
j? e?en aan de Maas, nabij het Wester-
nQVenhoofd alhier, kadaster sectie N. no.
J9 en ld
^chiedam, den 22sten Juli 1897.
Eurgemeester en Wethouders voornoemd,
VISSER, L°. B.
De Secretaris,
VERNÈDE.
Terecht is er dezer dagen door de Ketho-
®ke pers -weder eens op het martelaarsschap
6r scholen gewezen. Terwijl de natuur
0ttl hare hoogfeesten viert, terwijl de
°sschen wuiven met hunne groene kruinen,
et'Wijl de stroomen langs groene boomen
Rbbelen, terwijl de oogst geelt en de hemel
aRwt, zit het jonge Holland voor een
e*amen 1
0 spreek er niet van Achttien, niet min-
er dan achttien studievakken heeft onder
brekende zelf eens tot examenstof gehad.
11 verschillende van die achttien vakken
'dden eigenlijk meerdere vakken omsloten.
n dat alles moest te gelijk bestudeerd en
fcettiemoriseerd 1
®Jaar over de overlading is men het ook
Feuilleton.
Episode uit den oorlog in Algiers.
1)
Op denzelfden dag, dat de bloedige scher
mutseling voorviel te El-ou-Tiah, waarin
gansche stam te vuur en te zwaard
®rd uitgedelgd, omdat hij het recht der
°lken geschonden had, op dienzelfden dag
adden eenige Arabieren, tot dien stam be
urende, de afgezanten van eenen met
ös (1) bevrienden stam geplunderd, die
eerwaarschijnlijk hem ook zouden uitge
plunderd hebben, indien zij de sterksten
aren geweest, doch wij, krachtens het
eilige recht van den overwinnaar, wij zon
en twee escadrons jagers op hen af, die
Hen, welke wij vonden, neersabelden, en,
oenzy het moorden moê waren, de ove-
algemeen wel eens. Een andere en meer
practische vraag is dezewaar wortelt het
kwaad, wie kan het verhelpen.
Op het eerste gezicht geeft men den
mannen van het onderwijs en der program
men, welke eenmaal wettelijk zijn samen
gesteld, bijzonder voor gymnasia en hoogere
burgerscholen, eenvoudig alle schuld. Zij heb
ben de markt der wetenschap opgezweept en
bedorven, en om nu met het onderwijs dier
Staatsinrichtingen te kunnen concurreeren,
moeten de katholieke inrichtingen van
onderwijs, vaak tegen wil en dank, gelijke
prijzen zien te maken, met andere woorden,
zij moeten te leeren geven, wat de niet-
katholieke school te leeren geeft.
Aan den Steat dus alle schuld
Neen, dat woord kunnen wij, als recht
vaardig beoordeelaar der toestanden, niet
zoo klakkeloos gewonnen geven. Er treeds,
om het onderwijs voortdurend in zijn bederf
te handhaven, vaak nog een allerziekste en
alleronverantwoordelijkste factor op, en
die factor heet? (men vergeve onze vrijmoe
digheid) de ouderlijke hoogmoed.
Nadat wij voor ons gedurende eenige
jaren zelf aan een school in Neerlands
tweede koopstad les hebben gegeven, zoodat
wij van r.abij de ontmoetingen van een
schoolhoofd konden opmerken, en nadat wij
uit belangstelling in de publieke zaken,
menig vaderhjk gedrag betreffende school
kinderen bleven gadeslaan, durven wij in
volstrekte objectiviteit openlijk zeggen de
ouders, zij doen bona fide ter goeder trouw,
reeds op de lagere school het hardste mede
aan de verkeerde richting van het onderwijs.
Ziehier eenige schetsjes, hoe de opvoeding
door zulke ouders, in zake de school wordt
opgevat.
Hendrik, zegt moeder en vader, Hendrik
de aanstaande ingenieur en de zoon van
mijn broeder leert dit en dat, mijn Piet
schoon hij boer moet worden, zal ook alles
leeren. Zeg nu niet, goede leeraar of
onderwijzer, dat Hendrik meer wetenschap-
rigen gevangen namen en alzoo eenen rijken
buit naar Algiers sleepten. Brenius
heeft het gezegd vee. victis 1 (wee de over
wonnen Het is waar, Brenius was een
barbaar, zoo als de natiën in dien tijd elke
natie noemde, die niet tot de hare behoorde.
Wij van onzen kant geven voor, uitermate
beschaafd te zijn, en zelfs bij dezen oorlog
beschavendmaar wat zal men er aan
doen? Vee victis 1 Dit is eene grondstelling
bij den krijgsman, zoo als het bij den
meetkundige een axioma is, dat de rechte
fijn van het eene punt naar het andere de
kortste weg is.
Welnu, het was op den dag van dat
bloed- en tranenbad. De twee uitgezondene
escadrons kwamen terug naar Algiersop
hunnen terugtocht vielen er hier en daar
nog eenige lijkenArabische lijkenook
bleef er één doode, een enkele doode van
ons op den weg hggen, het was het rif
van een paard. Dit was toch waarlijk
geen groot verlies tegen zoo veel winst
De jagers kwamen dan zegevierend aange
togen door die schoone vlakten, welke slechts
naar eene nijvere hand schijnen te smachten,
om ze in vruchtbare akkers te herscheppen,
ten einde onuitputbare bronnen te worden
pelijken aanleg in éénen hersencel- of klier
heeft dan Piet in heel de verzameling van
groote en kleine hersenen te zamen, zulke
taal is Hebreeuwsch voor de ouderliefde.
Hoe Mijn jongen achter een ander Zoo
kan de wereld niet bestaan Lieden van
van verstand, voorzeker, zij zouden hier een
anderen weg bewandelen. Zij zouden er
rekening mede houden, dat het eene verstand
van nature beter vat heeft op de cijfers en
en feiten, het andere meer op begrip er.
nadenkendat de eene wat langer werk
heeft over het begin der ontwikkeling en
dat de ander meer zwoegt over het voort
zetten, dat de aanleg om een praktisch man
man te wezen later in de wereld, vaak nog
meer een geheel andere aanleg is dan de
kunst om prijzen te halen op school. Maar
hoe knappe lieden die ook beseften, vader
en moeder beseffen zulks in het bovenstaande
ere val niet. Arme meester 1 Hoe straks de
ellende steeds zal voortwoekeren, en hoe
ge, bij elke vordering van Hendrik, ook
die van zijn neet, den aanstaanden land
bouwer, zult moeten voort tooveren. Maar,
als zoodoende nu hier het onderwijs een
voudig africhten wordt in plaats van
ontwikkelenals alles er maar heen wordt
gestuurd, om onzen Petrus een onverteer
bare massa omschrijvingen, jaartallen, be
palingen enz. te doen memoriseeren, aan
wien ligt dan de schuld Eenvoudig aan
de ouders.
Een tweede schetsje »Mama heeft een
aardig dochtertje op de meisjesschool te
brengen, en een broertje op de jongens
school. Zus is bij de hand. Geen wonder,
want met haar hield Mama zich bezig van
haar wieg af. En nu leert zus op die
klasse, zie, 't is een mirakelZelfs de be
ginselen der sterrekunde vallen het meisje
ten deel. Broer echter heeft dat handige
om van alles dadelijk iets mee te nemen,
volstrekt niet. Maar hij aardt naar zijnen
vader, die een zeer pensiet karakter heeft.
En weet gij hoe het nu met dien jong. n
voor landbouw en handel. De hoeven der
paarden vertrapten de geurige en welrie
kende planten, waarmede de grond bedekt
is, en een liefelijke geur verspreidde zich
om de in zegepraal terugkeerende troepen,
even alsof eene algoede Voorzienigheid deze
kruiden daar met voorzorg geplant hadde,
niet als vi'eugdeteekenen van de overwinning,
maar opdat die goede soldaten die blinde
werktuigen der ijzeren macht de wroeging
niet zouden gevoelen van de taliooze moor
den en verwoesting, weinige uren te voren
door hen aangericht. Het scheen, of die
weldadige Voorzienigheid hun door den aan-
genamen geur dier kruiden den walgelijken
reuk wilde benemen van het bloed hunner
broederen, dat aan hunne kleederen en wa
penen kleefde.
De diepste stilte heerschte in de gelede
ren ieder soldaat scheen bij zich zeiven
eene opsomming te doen van de menschen-
levens welke hij afgesneden, van de hutten
die hij in brand gestoken, van de kinderen
die hij ouderloos en van de ouders die hij
kinderloos gemaakt had. De jakhals liet in
de verte zijn geschreeuw hooren dan eens
bootste dit dier het gejank van een verlaten
kind na, dan weder meende men het luide
gaat? Toen hij laatst de geographie van
Palestina had gehad, zie toen heeft hij
's avonds thuis in de eene hand de Bijbel-
sche geschiedenis genomen, en in de an
dere den atlas. En mensch, wat die jongen
daar zat te neuzenMaar zoo concludeert
moeder, ik heb hem naar bed gestuurd, en
ik zal ook den meester eens onder handen
nemen. Want zijn zusje weet alles, zelfs
van geraamten der beestenen die jongen
weet daar niets van en suft maar op oude
dingen.En als ik vraag leeren jelui dat niet bij
den meester of leeraar, dan hoor ik, dat hij het
wel leert, maar dat de meester het met
hem zoo nauw niet neemt, omdat hij zooveel
aan de geschiedenis doet. Nu elk paedagoog
doorziet hier alweer de straks volgende
ellende. Broer had aanleg om een geducht
man unius libri te worden, zoo'n Newton,
zoo'n Broere of Vondelen de meester van
zijn school, hij zocht dien verbazenden aan
leg in het kind, zoover de rooster der be
zigheden het maar eenigszins toeliet, te
ontwikkelen. HelaasDe goede zorg gaat
alweer grovelijk miskend worden. U moest
zoo komt mama aan den meester be
duiden u moest maken, ziet u, dat hij
niet zoo afgetrokken wordt, en dat hij liever
van alles het zijne meeneemt. Daar hebt gij
nu zijn zusje, die enz.Al wederom,
wie is er straks schuld, dat onze goede
broer onverbiddelijk in zijn besten aanleg
wordt gedwarsboomd, en overladen met
huiswerk en een karrevracht van examen
vakken Gij moeder, en gij alleen De kaars
moest maar veel vonken uitspatten voor u
op een prachtig stille, en straks ook alles
omvattende verlichting, neen, daar kwam
het niet op aan.
Nog een laatste exempel. Vader is een zeer
eerzaam burger en verdientgoed zijn centjes in
de aardappelen-negotie. En ik heb maar eenen
zoon zoo spreekt vader en die moet
ook eei: Brielsche Jam woFden. Wel zeker,
zoo antwoorden wij. Elk eerlijk stuk brood
is een eervol onderhoud. Maar de aanstaande
gillen eener door het Fransche staal doode-
lijk gekwetste moeder te hooren, kermende
en weeklagende over het verlies van haar
kroost. In de ooren van hen, die eene goe
de, godsdienstige opvoeding hadden genoten,
waarvan het ruwe soldatenleven de kiem
niet had kunnen versmoren in de ooien
van hen was die stem van het woeste dier
de weeklagende stem van Rachel in de
woestein, treurende over het verlies harer
harer kinderen onder Herodes.
Eensklaps commandeert een officier halt
Hij heeft eene zucht vernomen. Hij geloofde
aanvankelijk nog, dat zijn gehoor hem mis
leid had want rondom hem was het eene
wildernisNogtans spitst hij andermaal
het oor, en bevindt nu, dat hij zich niet
bedrogen heeft. Eene hartverscheurende
klacht dringt tot hem door, en ofschoon de
duisternis zich reeds begon te vertoonen in
deze onmetelijke vlakte, drijft hij zijn paard
aan naar den kant, van waar hij het geklag
vernomen heeft.
Wordt vervolgd
NIEUWE SCHIEDAMSGHE COURANT
0) Het is een Prauachinan, die spreekt.
o