Debat.
gen te Haarlem in te voeren, ondervond in eigen za
ken, bij de aanbesteding van 2 villa's te Wijk-aan-
Zee, dat het verschil niet veel grooter was. Ook dan
wanneer het werk iets duurder mocht worden, is zeker
de invoering dezer maatregelen in het belang van den
werkman alleszins gerechivaardigd. Dat de invoering
van dien maatregel gunstig werkt op den arbeid en de
arbeiders, staalde spr. met het voorbeeld yan de gas
fabriek te Zutfen, waar de 8-urige arbeidsdag tot allen
tevredenheid was ingevoerd.
De omstandigheid dat men hier in Schiedam om
trent de invoering dezer maatregelen van gemeente
wege is teleurgesteld, deed spr. opmerken, dat ook
vooral mannen van de praktijk in de gemeenteraden
moeten gekozen worden aan mannen van invloed en
schoonklinkenden naam hebben wij niet genoeg, het
geen spr. bewees met de uitlatingen mede te deelen
van een professor die aantoonden, dat hij van de een
voudigste zaken der praktijk niets begreep. Hier mo
gen zeker allen met ons zeggen Heer behoed ons
voor dergelijke wijsheden 5 want zij zijn de ondergang
der arbeiderswereld. Spr. besloot zijne verhandeling
over dit onderwerp met de opmerking dat het noodig
is voortdurend aan deze zaak te arbeiden.
Daarop tot de bespreking der vakvereenigingeü over
gaande, merkte spr. allereerst op, dat het juist deze
vereenigingen zijn, die de kracht van den Bond uitmaken.
Men wordt zeker lid van den Bond om zijue positie
te verbeteren, zijne rechten te handhaven of te her
stellen, maar daartoe behooren allen die een vak uit
oefenen, zich bij de betrokken vakvereenigingen aan
te sluiten, want het hoofdbestuur kan niet van alle
voorkomende kwestiën kennis nemendaarvoor zijn de
bestuurders der vakvereenigingen.
Spr. bewees verder wat een heerlijke kracht ter
verbetering er in de vakvereenigingen schuilt. Te Am
sterdam, waar spr. reeds zoovele verschillende zaken
heeft medegemaakt, leerde men vooral in de dagen van
strijd de kracht der vakvereenigingen kernen. Ook in
de kwestie van minimum-loon en maximum-arbeidstijd
toonen zij hunne krachtwanneer de huismoeder klaagt,
dat zij niet rond kan komen en de man getuigt dat
hij niet meer kan verdienen, dat hij te lang werkt,
maar het doen moet om iets thuis te brengen, dan
behoort over dezen toestand niet op de straat gemord,
maar in de vakvereeniging gesproken te worden de
vakvereeniging is de sociale werkplaats der arbeiders,
daar behooren de zaken het werk en de loonkwestie
betreffende, besprdken te worden.
Dat de vakvereenigingen uiet alleen zijn ter ver-
beteriug van de maatschappelijke maar ook van de
zedelijke positie en daardoor kracht geven voor de
toekomst, staafde spr. met het voorbeeld van de staking
der metaalwerkers in Engeland. Wel is die strijd
verloren, maar zeker zouden de werklieden hem niet
zoo hebben kunnen voeren en zoo lmg volhouden als
zij uiet georganiseerd waren en is de zaak op socaal
gebied verleren, op politiek terrein zal zij voortgang
hebben. Deze strijd is dan ook niet zonder beteekenis
zij heeft de heerlijke kracht der organisatie in de
vakvereenigingen geleerd, ook daardoor omdat de
patroons overwonneu doordat zij zich in navolging van
de arbeiders vereenigd haddeu. In de vakvereenigingen
geldt bet een voor allen en allen voor een. Spr. hoopt'
dan ook dat zijn woord tot aansluiting bij de vakver
eenigingen niet onvruchtbaar blijve.
Het verheugt hem, dat er hier in Schiedam zulk
eea heerlijk protest is opgegaan tegen de bewering dat
de encycliek Reru?n Novarum niet voor Nederland
zou geschreven zijnhij onderschrijft dat protest
van den eerw. adviseur. Hoe, die ency
cliek die deu Staatsman, den werkgever en den
werknemer den weg wijstdie als het wet
boek van den arbeid is gewordeü, de basis waarop
het program der katholieke Staatspartij is gebouwd,
zou niet voor Nederland geschreven zijn Wij die
weten hoe in elk stuk dat v;;n Rome uitgaat, elk
woord gewikt en gewogen wordt, houden ons overtuigd,
dat wanneer de H. Vader Nederland had willen uit
zonderen, hij boveu zijn encycliek zou geschreven hebben,
dat zij niet voor Nederland bestemd was.
Spreker besloot met een herhaalde krachtige opwek
king tot aansluising bij de vakvereenigingendaar
moeten de arbeiders door liefde onderling verbonden
zijn 5 zij moeten elkander liefde toedragen en elkaar
steunen. Maar daar ook zullen zij leeren de liefde tot
God, Christus en Zijae Kerk, de liefde ook tot Vaderland
en Koningin Maar daar behooren ook alle persoonlijk
heden en kleingeestigheÜ n te wijken, en al strijdende
voor hunne rechten en hunne plichten betrachtend,
moeten de leden niet afbreken maar opbonwen. Dan
zal Christus ons de gerechtigheid brengen en de God
van Israël zal ons ter over winnings, ter victorie voeren
daverend applaus
loonen en lange arbeidsduur het drankmisbruik het
meest in de hand werken. In Engeland, waar de
loonen hoog zijn, bedraagt het] drankgebruik 3.89° 0
tegen 5° (l in België, waar de loonen het laagst zijn 5
daar wordt jaarlijks niet minder dan 580 milloen
francs aan sterken drank geofferd. De lange ardeids-
duur maakt den werkman onverschillig en doet hem
de enkele minuten die hem overblijven in de kroeg
doorbrengen 5 daarentegen leert de ervaring dat bij
verkorte arbeidstijd het drankmisbruik afneemt.
De vrees voor beunhazerij behoefde hier niet te
gelden 5 de werkman zal in zijn vrijen tijd in zijn
woning wel wat prutswerk kunnen verrichten, maar
om een groot weik te maken, zal hem de mimte
en de middelen ontbreken.
Voor haastwerk zon de patroon bij maximum-ar
beidstijd percentsgewijze meer loon moeten betalen, zoo
dat b. v. voor het eerste uur 10, voor het tweede 20,
voor het derde - O0 0 extra loon wordt betaaldde be
doeling is echter, dat bij verkorte arbeidstijd de werkman
in bijv. 10 uur zooveel verdient, het voor hem, zijn,
vrouw en kinderen voldoende is.
De vraag omtrent de positie van patroons die hoo-
ger loon willen geven tegenover onwi lige andere pa
troons beantwoordde spr. met de mededeeling dat doir
samenwerking van patroons en werklieden in het typo-
grafenvak te Amsterdam de onwillige patroons tot rede
zijn gebracht, zoodat er slechts 3 op de 200 het stan-
daardloon nog niet ingevoerd hebbtn in zuik een
geval zil samenwerking van patroons en arbeiders altijd
het beste resultaat hebben.
De president dankte den spreker voor zijne schoone
woorden en hoopte dat zij vrucht zouden dragen voor
de vereeniging der werklieden en de aansluiting bij
de vakvereenigingen zouden bevorderen daartoe zouden
de besturen van-de houtbewerkers, de kalk en steen
bewerkers en de smeden na afloop der vergadering ge
legenheid geven. Spr. bracht allen dank voer de op
komst ec hoopte dat het gesprokene vrucht zou dra
gen tot aller heilhij vertrouwde aller tolk te zijn,
wanneer hij ten slotte den heer Pastoors hartelijk
dank en hulde bracht.
Van de gelegenheid tot inschrijving bij de vakver
eenigingen werd na afloop der vergadering vrij druk
gebruik gemaakt.
Van de gelegenheid tot debat welke daarna gegeven
werd, werd het eerst gebruik gemaakt door de heereu
W. M. Kloppers en J. N. Elgers, wier opmerkingen heiden
leidden tot dezelfde vraag welke houding moeten de
vakvereenigingen aannemen, indien de gemeenteraden,
in navolging ook de patroons, weigeren de bepaling
van minimum-loon en maximum-arbeidstijd in te voeren.
De president, de heer C. J. Willeman, had medé
den spreker een paar vragen te doen; zij wareö of de
invoering van de bedoelde bepalingen en daardoor het
verkrijgen van meer vrijen tijd niet er toe zou leiden,
dat de werklieden zich het gebruik van sterken drank
eigen maken en of de kortere werktijd niet het beun
hazen in de hand zou werken, waardoor de patroons
benadeeld worde en hepen verder omtrent de positie
van patroons die honger loon willen geven tegenover
andere, onwillige patroons.
De heer Pastoors, het eerst de heer er Kloppers en
Elgers beantwoordend, betoogde, dat wanneer de ge
meentebesturen en patroons weigerde, bedoelde maat
regelen in te voeren, de werklieden, indien hun geen
anderen weg overblijft, het werk kannen nederleggen;
maar om dit uiterste verweermiddel toe te passen,
dien strijd aan te binden, moeten zij van goede wapens,
voldoende ammunitie voorzien zijnde hoofden der
beweging zijn verantwoordelijk voor de gezinnen die
achter staanzonder voldoeude krijgskas kan geen
oorlog worden gevoerd; daarvoor moeten de werklieden
zi.ch organiseeren het wordt terecht gezegd, dat het
Vereeenigingsleven duur is, maar die 1 of 2 centen
.moeten er af om den werkman voor den kwaden tijd
te wapenenin de arbeidersbeweging moeten de ar
beiders solidair zijn en tot groote offers bereid. Wat
de opmerking van den heer Elgers betreft, dat er
langen tijd over heen zullen gaan voor er hier een werk
man in den gemeenteraad komt, merkt spr. op dat dit
niet het eerste vereischte is, maar het wel noodig is,
praotische mannen, die den arbeider een goed hart
toedragen, in den Raad te brengen.
Den heer Willeman antwoordde, hij dat juist lage
Staatspensioneering.
Gisteren-avond had in »Musis Sacrum"
de aangekondigde vergadering plaats ten
doel hebbende het stichten van een plaat
selijk comité ter verkrijging van Staatspen
sioneering van den ouden werkman.
De heer Van der Goes (de heer van
Helsdingen was niet te vergadering) ver
klaarde, dat, hoewel deze vergadering niet
kon genoemd worden eene eigenlijke
voortzetting van de vorige, daar de debatter
van dien avond te kennen had gegeven niet
op deze vergadering te zullen verschijnen,
achtte het echter voor het practische doel
n.l. het stichten eerier plaatselijke commis
sies, nuttig nogmaals de zaak te bespreken.
Men had spr. de vorige maal bij de
behandeling van dit onderwerp verweten
oppervlakkig te zijn. Bij een zaak van zoo
groot wicht, die zóo diep in de maatschap
pelijke toestanden ingrijpt, achtte hij het
echter ondoenlijk in eeriige uren die zaak
grondig te bespreken. Het was ook slechts
het doel de belangstelling daartoe op te
wekken, en het stichten van een plaatselijk
comité voor te bereiden.
Nog wenschte spr. te wijzen op een
abuis in de overigens zeer juiste verslagen
der.vorige vergadering in de beide Schied.
dagbladen. Waar spr. de vorige maal de
werischelijkheid besprak de tegenwoordige
maatschappij te verbeteren, in casu wat het
lot van den ouden werkman betreft, daar
had hij onder de middelen daartoe niet
gesteld het socialistisch program, maar de
wensch der commissie die ijvert voor de
Staatspensioneering.
De sociaal-democratie heeft met deze
zaak niets gemeen. Het comité te 's-Gra-
venhage bestaat uit personen van verschillend
politiek gevoelen, die het echter in dit op
zicht broederlijk eens zijn. Het doel is dan
ook niet de pensioneering van een zekere
klasse van arbeiders, van deze of gene
richting, doch dat doel is de pensioneering
van alle oude arbeiders. Komt hier ter
plaatse dan ook een comité tot stand, dan
zal den leden niet worden afgevraagd zijt
ge liberaal, katholiek enz., maar wel aan
vaardt ge het program der commissie en
zijt ge bereid in dien geest propaganda te
maken voor de Staatspensioneering van den
ouden werkman.
Daar is slechts ééne politieke richting,
zegt spr., die ons streven in dien geest niet
kan aannemen, n.l. de anarchisten. Hun
bezwaar iswanneer de Staat pensioen
verleent, dan is men ook afhankelijk
van den Staat. Spr. was het met deze
opvatting der anarchisten niet eens en
toonde aan, dat waar gepensioneerde amb
tenaren en militairen, die zich toch zeker
ook niet zoo geheel afhankelijk betoonen
van den Staat van wien zij pensioen ont
vangen, dit met de arbeiders evenmin het
geval behoeft te zijn.
Verder schetste spr. het beeld van den
ouden arbeider, die in het huisgezin zijner
kinderen zijn laatste levensdagen slijt, hoe
aie man moet gevoelen, dat het genade
brood dat hij eet, aan de kinderen des
gezins wordt onthouden. Is zulk een positie
dan onafhankelijk te noemen Neen, die vrees
voor afhankelijkheid van den Staat is slechts
een schrikbeeld wordt de werkman op zijn
ouden dag door den Staat gepensioneerd, i
behoeft hij dus niet meer van de liefdadig
heid van anderen at te hangen, dan eerst
zal hij zich recht onafhankelijk gevoelen.
Het verdere deel van sprekers rede was
een overziclit van statistieke gegevens, welke
moesten bewijzen den ongunsugen toestand
van den werkenden stand tegenover de
gegoeden ten opzichte der sterfte. Deze
cijfer-groepeeringen ook maar eerugszins te
volgen, zou ons te ver voeren.
Var. de gelegenheid tot debat werd gebruik
gemaakt door J. Gudde. Hoofdzaak van
zijn niet zeer duidelijk vertoog was de
vraag waarom van Helsdingen niet hier was.
De lieer T. van Es vroeg eenige inlich
tingen omtrent eeriige der genoemde statis
tieken en vroeg welke de werkkring was
van het hoofdcomité te Amsterdam, en die
der plaatselijke comité's.
De heer N. Tak wilde weten of de door
spr.'genoemde cijfers berustten op oificieele
gegevens dan wel op mogelijke partij-cijters.
De heer Arn. Beukers vioeg met welk doel
spr. al die cijfers hier had genoemd, daar
er toch z. weinig of geen verband bestond
tussctien de numerieke sterfte onder arbei
ders en arbeidersgezinnen en het pensionee
ren door den Staat van oude werklieden.
De heer Van der Goes beantwoordde
achtereenvolgens de verschillende opmer
kingen de reden waarom Van Helsdingen
niet tegenwoordig was, schreef hij toe aan
de drukke dagen welke hij achter den rug
had, met de verkiezing te Botterdam
anderdeels omdat juist hij die de voort
gezette vergadering had uitgelokt, niet aan
wezig zou zijn. Verder besprak hij nogmaalshet
doel enden werkkring der plaatselijke comité's
en van het hoofdcomité te Amsterdam, ver
klaarde verder dat de statistieken welke hij
had aangehaald, berustten op oificieele ge
gevens, en gaf vervolgens te kennen, dat al
bestond er tusschen deze cijfers en de pen
sioen-kwestie ook al geeu direct verband,
tiet toch zoovele bewijzen waren, die dui
(lelijk toonden, dat het lot van den arbeider
uit maatschappelijk oogpunt verbetering
eischte.
Daarna werd de vergadering gesloten, ter
wijl aan belanghebbenden gelegenheid weid
gegeven zich onder elkander te verstaan tot
tiet vormen van een vooiioopig comité, om
zoodoende tot het vormen van een delinitief
plaatselijk comité te geraken.
Gisteren-middag is op de Hoogstraat al
hier tegenover het VVeezenpad net paard
van den heer Hofman te Vlaardingen ge
vallen. Nadat het van den wagen was los
gemaakt en geheel van het tuig bevrijd,
poogde men een uurlang tevergeefs het
dier op de been te biengen.
Daarna werd het op een handwagen
gelegd en naar de werf van den paarden-
slachter B. Verkaik gebracht, waar het met
een takel op de been werd geholpen. Toen
het weer stond, bleek het beest geheel
klaar te zijn en kon, voor den wagen ge
spannen, de reis naar Vlaardingen voort
zetten.
Gisteren-avond is door de politie alhier
aangehouden de 15-jarige P. L. S., wonende
alhier, verdacht van diefstal van stukken
lood van panden te dezer stede.
Door Burgemeester en Wethouders dezer
gemeente werd heden toegewezen de leve
ring van bouwmaterialen, de vorige week
aanbesteed, en wel
perceel I, keien, aan H. J, Bosman te Rotter
dam voor f7531.72;
perceel II, trottoirbanden, aan
de Maatschappij tot vervaardi
ging van bouwmaterialen, voor
heen de Erven H. Trip te Rot
terdam voor833.20
perceel III, vlakke waalstraat-
klinkers, aan Willem de Haan te
Dodewaart voor3357.90
perceel IV, getrokken waalstraat-
klinkers, aan den zelfden voor - 639.60
perceel V, waalhardgrauw, aan
den zelfden voorH6.
perceel VI, eikenhout, aan J. C.
van der Voort te Udenhout voor -1477.26;
perceel VII, eikenribhout, aan
M. van der Voort te Udenhout
voor - 677.51
perceel VIII, iperihout, aan L. F.
Mol te Breda voor600.
perceel IX, dennenhout, aan F.
W. van der Eist Co. alhier
voor827.
perceel X grenenhout aan den
zelfden voorf 582-""
perceel XI, vurenhout, aan den
zelfden voor- 498.$'
perceel XII, ijzeren voorwerpen,
aan Post Co. alhier voor -1073-9
Ter gelegenheid van den verjaardag
Z. M. Wilhelm II, Duitsch keizer en kon'""
van Pruisen, wappert heden de vaderlands^'
driekleur van den woning van den b"e'
A. J. M. Zoetmulder, consulair agent van ke'
Duitsche rijk te dezer stede.
Reeds heden-ochtend werd het stoffe'Ü
overschot van den heer P. van Vlaarding""1
hoofd der eerste kostelooze schuol, op
algemeene begraafplaats ter aarde bestel''
In dettigen lijkstoet, waarin verschillen^;
onderwijzers die met den overledene ïr. fp|
trekking stonden, als dragers de iijkwage(l
volgden, werd het stoffelijk hulsel van
de"!
man, die circa 40 jaar als onderwijzer
onze gemeente werkzaam was, ter laatst
rustplaats geleid.
De wethouder van onderwijs,de heer J. W
J. Van Harwegeii Den Breems, wacht'"
met den gemeente-secretaris, den heer S. A'
Vernéde, de heeren dr. C. J.Vmkesteijn, voOf'
zitter,en tnr. D. Lodder,secretaris der Plaats"'
lijke Commissie van Toezicht op iiet Jag"'
onderwijs, en de heer A. H. E. Tijl, hoof'
der openbare Jongensschool, den stoet °P
de begraafplaats op, waar hij omstreed
10^ ure aankwam.
De heeren C. Kerdel, plaatsvervangend
hoofd der eerste kostelooze school, en d"
heer A. VV. Vaandrager, hootd der tweed"
kostelooze school, gingen met de famiti®'
leden achter de lijkbaar, waarna volgde"
de leerlingen der Hoogste klasse, meisje'
en jongens, der school, waarvan de ove"'
ledeue hoofd was; de eerstgaauden dezer leef'
hngen droegen een viertal fraaie kranse">
resp. door de kinderen van den betreurde"
ouder wijzer, het personeel van de herhaling"'
en dagschool, -de leerlingen dier zelfd"
scholen, leerlingen en oud-leerlingen va"
den algemeen geachten onderwijzer vereerd'
Op verlangen der familie werd bij he'
graf met gesproken. Nadat de lijkkist i"
de groeve was beaard, dankte een de"
zoons van den overledene, diep bewoge'b
voor de hartelijke belangstelling ten op'
zichte van zijn on verge tely ken vader be
toond.
Heden-ochtend is alhier met militair®
eerbewijzen op de R. K. begraafplaats te"
aarde besteld het stoffelijk overschot va"
0. Hekker, oud Indisch miiitau.
Twee tamboers der dd. Schutterij ginge"
den stoet voorat, waarin de leden van d"
Vereeniging »Het Vaderland getrouw" al"
dragers den lijkwagen met het stoffelijk
hulsel van hun medelid begeleidden.
Heden-ochtend 11 ure is de 28-jarig®
Dirk Hoppe, wonende aan het Broersveldf
in de branderij van den heer J. van Noortwijk
aan de Kinderbuurt alhier op de stelhngtrap
uitgegleden, waarbij hij een kit heet wate"
over het rechterbeen kreeg.
Hoppe was niet meer in staat zijn wefk
voort te zetten en moest zich naar hui"
begeven om zich onder geneeskundige be'
handeling te stellen.
Ook boven het café De Unie, aan de
Gerrit-Verboonstraat is een sterk licht geveo'
de lamp aangebracht, door de Meteooi"
maatschappij geleverd, die twee helde'
brandende gloei branders bevat, waarvan he1
licht door een reflector over de omgeving
wordt verspreid.
Tot betere verlichting van de Gerrit- Vei"
boonstraat bewijst deze lamp goeden dienst'
De bekende zaak van den kolenhandels»"
Jan Korpel zal 15 Febr. aanst. voor d®
arrondissementsrechtbank te Rotterdam i"
hooger beroep behandeld worden, waarb'J
weder al de getuigen worden opgeroepe"'
