Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
eerste blad.
®j Pausen feestdag.
21ste Jaar®;.
Zondag 6 Maart 1898.
No. 6038.
bureau l&oter$txaat 50.
^fopoffsring uit Ouderliefde.
T' V6lden' d'6 met rijke 00£sten
feuilleton.
ontbreekr 'emand dïe beSeft a' wat
PRIJS VAN DIT BLAD:
Voor Schiedam oer 3 maanden
Franco per post door gehee! Nederland
Afzonderlijke Nummers
1.50
2,
- 0.05
PRIJS DER ADVERTENTIfiN:
Van 16 regelsƒ0.60
Elke gewone regel meer-0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeenkomsten
aangegaan.
de opk '16t n^euwe jubiié des Pausen doet
der° esten weer stilstaan bij de ideeën,welke
^'6 .^ause'ijken stoel als omzweven. Want
0,1der8eën bebben blJ 'let algemeen karakter,
Ook e'k Verscbillend pontifikaat toch
®eri G^h- ^nc''v'c'uee's te prediken, zooals
'hdruk°l 'scbe ^otn behalve den algemeenen
hoocre Van z'e'svefbeffing en opgaan ten
bihon'l b''zonbere kunstslagen van zijnen
pijlers 616n bouwmeester in de vormen van
aan^f Van hallen en van kruisbloem te
gehouwen biedt.
iHiddS een schoone en zwaaiende rivier te
onver nt' zoo gaat dan, te midden der
onver j erl^keChristenleer'welke alle Pausen
verann Fl^k. hebben gepredikt, die rijke
®n bek!«nn^S'^n Van karakter, van aanleg
Paus. ^a®bed6n, van staatkunde in lederen
Pausen 1 6'S Was be' Pont'Plkaat van de
^at van'd'11^10''11'611 der eerste eeuwen dan
■Coders" 8n kerk'bervormer Gregorius VII.
Paus M WaS ket zacbtmoed'-g optreden van
Werd r lnus te ^onstanz toen de scheuring
keiligpb6'e'^d' dan het optreden van den
Predikt' 'US d'6 den hurken-kruistocht
den atl^ers weer de glorie van Leo X,
der f|e!iOt0n kunstbescbermer uit den huize
den H ,JC'ssen dan de roem van zijn opvolger,
Spaarj. anbscben Adrianus den VI, die, door
a'lerdeJlt|I1'le'd' d°0r eenvoud en door een
Vatl keV"''^ ^oez'cbt bij benoemingen
de ppj r e'Üke personen de geloovige n en
'ler(je r- eenvoud en door een
atl keV^^ ^oez'cht bij benoemingen
m6 Pp r e'Üke personen de geloovige u en
8estree^ter,cbaP voorbereid heeft op -de
Trentgn?e maatregelen, welke straks het
Wens C°nCille Z°Ude invoeren. Maar
in (j6 tocb wanneer de christenheid,
van ^escb'edenis, eenig groot tijdvak
doorlev^ Ut'e 0t Van hervorming had te
6n' dan zorgde God dat er op den
3)
^ertrouw!!iku \k zou zeer gemeenzaam en
leder j: lJ kunnen spreken met een
aa.nkwepUt e»?e arme b'oem bij zijne hut
??ij die rilV aar °P dien dag bedroefde
i achepn vlooltjes in de hoogste mate
l6tlland a mjJ toe..te fluisteren Er is hier
fb°et ,j de vrije lucht, de zon, het geluk
ehse«rir,t j iemand zoo arm aan
'^®r darreti be 'j* n'et'§ tu''lje de vreugde
^'eefnoeinCr!10UWcie d'e bloempjes met een
beid etl °°g> ik vroeg mij of de donker-
sP°edicr k°ude der nauwe steeg ze niet
2°hden Ju doen verwelken, of zij niet
•kken als de wind er zijnen adem
Stoel van Petrus een zoo groote paus was
gezeten, dat deze zijn geheele eeuw als met
arendsblikken overzag, en dat hij den loop
der gebeurtenissen, op de meest grootsche
en koninklijke wijze, in de banen der waar
heid wist te dwingen. Toen alle mogend
heden van Europa voor den eersten Napoleon
m het stof lagen neergeknield, durfde de
vrome paus Pius VII, onder het verlies van
al zijn staten, den geweldenaar te excom-
municeeren toen alle christenvorsten een
maal in lauwheid lagen verzonken, is paus
Julius II zelf te paard gesprongen, en ver
dedigde hij en bon chevalier de rechten der
heilige kerk. Voorts, wie kent niet de ver
diensten van een Innocentius III in de wet
geving der aloude kloosterorden, of den
moed van een Sixtus V tegenover de her
vorming der zestiende eeuw, bepaaldelijk
tegenover de goddelooze Elisabeth van
Engeland, die Maria Stuart onthoofdde
Na die hervormingstijden grijnsde de
zoogenaamde vrijheid der gedachte overal
het bovennatuurlijk geloof tegen. Die los
bandigheid om al of niet aan Gods heilige
leer vast te houden, noemde zich nu eens
rationalisme, dan weer indifferentisme, een
andermaal atheïsme, maar des poedels kern
stak overal hierin, dat men, door het voor
beeld der zestiendeeuwsche hervormers ver
leid, voor goed wenschte te breken met alle
kerkelijke wetgeving. Het heette nog maar
een kwestie van tijd, wanneer de laatste
priester zoude zijn uitgeroeid, en Voltaire,
de Fransche revolutie, het Duitsche Schrif
tuur-ongeloot, de Tubinger- en ten onzent
de Groningerschool, zie, dat waren allen
vroegere of latere vruchten en uitspruitsels
van de vrije gedachte
Uiteraard stond, tegenover dezen vijand,
het hoofdkwartier van al wat wilde blijven
gelooven, voortaan op het Vatikaan. Reeds
sinds den fameusen rijksdag te Worms, toen
Luther voor Karei V was verschenen, be
gonnen de wereldsche vorsten gemeene zaak
te maken met de nieuwe toestanden. Velen
niet over liet gaan. Ik zou ze langen tijd
hebben willen bewaren voor den persoon,
die ze verzorgde.
Den volgenden morgen kwam ik terug.
De bloemen hadden in dien dag van haar
verder bestaan veel geleden. Zij waren ver
ouderd, en de verkleurde blaadjes hingen
kwijnend naar beneden. Zij schenen noch
tans eenigen geur te hebben behouden,
want er was versch water in het glas ge
daan, een bewijs, dat men er zorg voor
droeg. Toen ik naderbij trad, zag ik, dat
het venster half open stond. Een straal, ik
zal niet zeggen van de zon, maar van het
daglicht, drong in het huis door, en ver
lichtte gedeeltelijk den vloer der kamer
maar links en rechts was het des te don
kerder, en mijne oogen konden niets onder
scheiden.
Den volgenden dag ging ik er weder
voorbij... Het was een bijna zomersche
dag... alle vogels zongen... alle boomen
stonden in knoppen... duizende insecten
bromden, snorden en ruischten. Alles ver
kwikte en koesterde zich in de zon. Overal
was leven, overal vreugde en opgewektheid.
Een der vensters van het kleine huisje
stond wijd open.
vielen af van het aloude geloof hunner voor
vaderen, en anderen hebben er geen zwarig
heid in gezien, om zich zeiven uit vroegere
kerkelijke landgoederen, hertogdommen of
koninkrijken te scheppen. Alleen nog te
Rome bleef de aloude burgt Gods bestaan;
alleen de paus bond den geweldigen strijd
aan met alle volkeren der nieuwe richting.
En zoodoende moest van zeiven het paus
schap dier opperherders over de laatste
eeuwen een pausschap van veroordeelen
wezen. Men weet, dat toen de Heiland-zeil
in Jerusalem den hemelschen Vader werd
opgedragen, Siméon de grijze, op ingeving
des H. Geestes, omtrent den Heiland zeiven
profeteerde: deze is gesteld ter opstanding
maar ook ten ondergang var. velen in Israël.
Want juist de boozer: en de hardnekkigen, zij
zouden, doordennu-verschenen Messias niet te
aanvaarden, door dienzeltden Messias des te
gestrenger en op den man at, worden ver
oordeeld. Evenzoo hebben de pausen der
laatste eeuwen ruïnen moeten maken, en
deze roeping vond zelfs in den zachtmoedigen
P IX haar hoogsten vertegenwoordiger.
Zonder te zwenken naar de linker- of naar
de rechterzijde van het rijk der dwaling,
heeft Pius IX onvervaard alle dwalingen
der nieuwere eeuwen in die fameuze Ency
cliek welke als de Syllabus bekend is, ver
worpen en verdoemd, en evenzoo werd,
door het uitspreken van het leerstuk der
pauselijke onfeilbaarheid, de onverwrikte
waarheid God voor eeuwig gehandhaafd.
Maar dat alles heeft zielen gekost. Allen
onzen lezers weten, helaas, nog wel, hoe
aanstonds na de Onfeilbaarheidsafkondiging
die groote schifting tusschen ware en val-
sche kinderen der kerk begonnen is, door
welke, in Duitschland, de zoogenaamde kerk
der Oud-Katholieken is onstaan.
Welnu, als wij nu de eigenaardige glorie
van het groote pontifikaat van paus Leo
den XlIIen in éen oogslag willen overzien,
dan mogen wij zeggen zonder twijfel mag
Leo weer een vredepaus heeten. Juist om-
Ik trad naderbij en zag eene vrouw, die
bij het raam zat te arbeiden. De eerste
blik, dien ik op haar sloeg, vermeerderde
nog de droefheid, welke hare sombere
woning mij van den beginne had ingeboe
zemd. Het zou mij onmogelijk zijn geweest,
den ouderdom dier vrouw te raden. Zij was
niet zeer jong meer, zij was niet schoon,
of liever gezegd, zij was niet meer bevallig
het frissche waas der jeugd had plaats ge
maakt voor iets, wat ik niet beschrijven
kan. Zij was bleek, ziek of droefgeestig ik
kon het niet zeggen. Maar zeker was het,
dat haar gelaat eene uitdrukking had van
eene evangelische zachtmoedigheid, en dat
hare bleekheid even zoo goed kon voort
spruiten uit een heimelijk lijden als uit het
getal harer in deze spelonk doorgeleefde
jaren die in het oogloopende bleekheid stak
met een zekere bevalligheid af bij hare
zwarte wenkbrauwen eri zwart, maar glanze-
loos haar. Zij zat op haar werk neêrgebo-
bogen zij was slank of mager. Hare
handen waren sneeuwwit, maar meer been
achtig dan vleezig, zij strekten zich meer
in de lengte uit dan in de rondte. Zij droeg
een bruin kleed, een zwart voorschoot, een
klein hagelwit, geheel effen halskraagje, en
dat Pius IX nog eens voor goed aan heel
de wereld en aan alle hare vorsten had be
duid, op welk verschillend standpunt eener-
zijds die wereld der vrije gedachte en an
derzijds het pausdom stond, behoefde, na
tuurlijkerwijze, paus Leo nu niet meer te
veroordeelenja, meer nog, hij kon der
wereld toeroepen: nader, gij, die veroor
deeld zijt nu een met kalm overdenken tot
mij, en zie eens of de waarheid toch inder
daad niet schooner is dan de dwaling, om
welke gij veroordeeld waartEn dit vredes
werk heeft God willen zegenen, natuurlijk
omdat Hij eerst het reinigingswerk van
Pius gezegend heeft. Die zegening is o. a.
gebleken tegenover de Duitsche Meiwetter..
Pius IX konde niet anders doen dan den
Duitschen keizer scherp zeggen, dat het
overheerschen der kerk en het gevangen
nemen der bisschoppen, tirannie was en
kerkvervolging. Pius riep dus de vervolgde
bisschoppen naar Rome, en juist terwijl de
Duitsche rechtbanken aan Mgr. Ledochowski
een vonnis gaven als dief, omdat hij de
kerkelijke goederen van zijn bisdom tegen
over den Staat in veiligheid had gebracht,
gat paus Pius aan dienzeifden bisschop van
Gnesen en Posen de waardigheid van kar
dinaal. Maar toen na Pms' dood, Duitschland
zelf begon te verschrikken over de wegen,
welke het, vooral in de Katholieke provin
ciën had betreden, zie, toen was immers
voor Paus Leo juist de gelegenheid geboren,
om, zonder zijn princiepen prijs te geven,
vredesonderhandelingen voor te slaan. En
zóóverre mocht dit alles gelukken, dat voor
eerst de Mei wetten grootendeels zijn terug
genomen, maar dat secundo de tegenwoor
dige Duitsche keizer, bij zijn bezoek te Rome
Mgr. Ledochowski ontmoetende, aan dezen
prelaat geheel bijzondere eerbetuiging wijdde,
hem o. a. vragendeof nu alles vergeten was.
Niet minder gelukkig is Paus Leo geweest in
zijn pogingen om de SchismatiekeOosterlingen
weder mei. de Latijnsche kerk te vereenigen.
Honderden gezinnen van Kopten zijn reeds
de ruiker, die sedert twee dagen voor het
glasraam had gestaan, was bijna ten eene-
maal onder haren halsdoek verscholen, opdat
er toch niet het geringste van diens laatste
geuren zoude verloren gaan.
Zij sloeg de oogen op en groette mij.
Toen kon ik haar beter zien. Zij was nog
jong, maar zoo nabij het tijdstip, waarop
men het niet meer is, dat dit laatste vaar
wel aan de jeugd den geest met droefheid
vervulde, als men haar aanzag. Ja, men kon
het op haar gelaat lezen zij had veel, zeer
veel geleden, maar waarschijnlijk zonder
worsteling, zonder morren misschien wel
zonder tranen. Hare gelaatstrekken teeken
den stille gelatenheid, kalmte en onderwer
ping maar het was die kalmte, die op den
dood volgt. Ik verbeeldde mij, dat hare ziel
niet geschokt was geworden, maar dat zij
lang had gekwijnd, later verdoofd was, maar
niet verbroken gelaten, onderworpen was
nêergezegen zonder opschudding des ge-
moeds van binnen, zonder aanstoot der
menschen van buiten.
Wordt vervolgd.)
