toen op de tweede verdieping brand uitbrak
door het vlamvatten van gordijnen. De
litten werkten ai spoedig niet meer, en de
trappen en gangen raakten verstopt door
de dringende vluchtelingen. Velen sprongen
uit de vensters, en vielen op straat dood
of werden halfdood opgenomen en in de
naburige huizen gebracht. Vooral in het
huis van Jay Gould's dochter werden veel
gewonden opgenomen. Acht gekwetsten zijn
reeds bezweken in de hospitalen. Het
vallende puin vernielde een paar brandspuiten
en doodde eenige spuitgasten en politie
agenten. Men vreest, dat minstens 40 tot
50 lijken onder het puin bedolven liggen.
Een nader bericht meldt, dat reeds als
slachtoffers gevonden zijn twaalf lijken van
vrouwen en twee van mannen, gewond zijn
er 34, de meesten vrouwen. Men schat het
aantal vermisten tusschen de 50 en 70.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
Schiedam, 20 Maart 1899.
Ned. R. K. Volksbond,
afd. Schiedam.
Rede van pater Ermann S. J.
De uitslag der verkiezing van vier be
stuursleden der atdeeling Schiedam van den
Ned. R. K. Volksbond in de plaats van de
aftredende bestuursleden, de heeren C. J.
Wiileman, A. A. Marrevee en H. J. Töns
en het aftredend bestuurslid den heer J. M.
Voorthuijzen, die niet meer in aanmerking
wenschte te komen, is al volgt
Er zijn uitgebracht 350 stemmen, waarvan
9 van onwaarde, alzoo341 geldige stemmen
en volstrekte meerderheid 171.
Uitgebracht werden op de heeren A. A.
Marrevee 196, H. J. Töns 186, C. J. Wii
leman 204, J. R. Combrink 157, Th. Groe-
nendaal 167, C. Landsbergen 213, en Jos.
Mouwens 199 stemmen.
Gekozen zijn alzoo de heeren C. J. Wii
leman, A. A. Marrevee, C. Landsbergen en
Jos. Mouwens.
Grootsehe bouwplannen te Rotterdam.
Eenigen tijd geleden, werd door ons mei
ding gemaakt van het Beursplan te Rot
terdam, waartoe het initiatiet uitging van
een der jongere architecten, den heer W.
Molenbroek, gesteund door een consortium
van invloedrijke mannen en het gemeente
bestuur. Het plan was om het oude
beursgebouw af te breken en in de voor-
lijn van de Noordblaak en omgrensd door
het West-Nieuwland, de ontworpen Beurs
straat ter plaatse van de voormalige
Reraonstrantsche kerk en belendende per-
ceelen een nieuwe Beurs te stichten
een plan wat veel toejuiching ondervond.
Nader wordt nu gemeld
Door de onredelijk hooge eischen evenwel
van een paar eigenaars van perceelen aan
het West-Nieuwland is van het eerstge-
vormde plan tot Beursbouw afgezien moeten
worden. Architect en consortium hebben
intuschen niet stilgezeten en dank zij de
medewerking van den minister van water
staat, handel en nijverheid bestaat er thans
niet alleen kans dat Rotterdam in het bezit
zal komen van een nieuwe Beurs, doch ook
van een nieuw post- en telegraafkantoor,
daar zoowel van de zijde van het hoofd
bestuur der post- en telegrafie als door
het publiek reeds verlangend naar ver
betering is uitgezien, wijl het tegenwoordige
gebouw ondoelmatig is en met voor uit
breiding vatbaar.
Het is nu aan den heer Molenbroek
gelukt zich den steun der regeering te
verzekeren en de minister heeft behoudens
nadere goedkeuring de toezegging gedaan
het post- en telegraafkantoor aan hel
Beursplein te doen afbreken en daar ter
plaatse met eene uitbreiding in de richting
van de gedeeltelijk te dempen Blaak, de
nieuwe beurs te stichten, waaraan een
oppervlakte zal kunnen gegeven worden
van 4500 M3. Deze medewerking wordt
van regeeringswege verleend onder voor
waarde dat het consortium ter plaatse van
de oude beurs, doch in de rooilijn van de
Noordblaak, een oppervlakte van 4000 M3
vrij maakt voor het van rijkswege te
bouwen nieuwe post- en telegraafkantoor,
welk gebouw dan nog 1200 M3 grooter zal
worden dan het nieuwe post- en telegraaf
kantoor te Amsterdam.
Het consortium zal door aankoop eige
nares moeten worden van de benoodigde
perceelen aan de Beurssteeg en het West-
Nieuwland, hetzij door minnelijke schikking
hetzij door middel van een onteigeningswet.
Volgens deze plannen zal van de ge
meente Rotterdam geen geldelijke bijdrage
verlangd worden, integendeel worden de
panden van de gemeente aan de Beurssteeg
door het consortium gekocht.
De plannen voor de inrichting van de
nieuwe Beurs blijven als vroeger gemeld,
nl. het gebouw omgeven door een winkel
galerij welker huuropbrengst den beurs
bouw zal moeten bekostigen.
Bij de uitvoering van deze bouwwerken
zal men een hulpbeurs en hulp post- en
telegraafkantoor moeten bouwen op een
nader aan te wijzen terrein.
Mochten deze grootsehe plannen tot uit
voering komen, dan zal daarmede het
algemeen belang in vele opzichten gebaat
zijn, niet het minst ook uit het oogpunt
van weikverschalfirig.
de oude Ned. Herv. Kerk pn deed daarin
brand ontstaan, die zich weldra zoo uit
breidde dat kerk en toren weldra één
vuurzee geleek.
Een schoon gezicht was het wanneer
men van Schiedam komend, aan een krom
ming van den weg, de reusachtige vuurbaak
zag opdoemen boven de besneeuwde velden-
Hoog uit sloegen de vlammen, een vonken
regen daalde neder, en fraaie lichteffecten
werden getooverd op en om de Schie-
Fantastisch verlicht leverden de molens een
interessant schouwspel op.
Ondanks de hevige koude en ruwe hagel'
jachten spoedden zich dan ook heel wat
menschen naar Overschie om een kijkje te
nemen. Daar was natuurlijk alles op
been. De kleine spuitjes der gemeente
konden weinig tegen de vlammen uitrichten
en men bepaalde zich er toe daarmee f'0
tegenoverliggende huizen te beschermen-
De burgemeester van Overschie, de heer
Bos, telefoneerde naar Rotterdam om een
stoombrandspuit. De burgemeester
Rotterdam gelastte daarop onmiddellijk aan
de stoombrandspuit no 2. uit te rukken en
deze verscheen te ongeveer 10 uur 15 mm-
ter plaatse.
Later ontbood men nog de drijvpmi"
stoombrandspuit.
Kerk en toren zijn echter geheel uitge
brand alleen de muren staan nog als een
laatste overblijfsel van het aloude gebouw-
Dij de Zaterdag-middag gehouden verpach
ting van den lol tusschen Schiedam eV
Vlaai-dingen enz. was de hoogste bieder de
heer A. Bontebal te Schipluiden voor f 5809
In de touwslagerij van den heer Lely 10
Maassluis had Zaterdag-morgen omstreeks
11 uur een treffend ongeluk plaats.
De 17-jarige Rika Bakker geraakte, d "f
onvoorzichtigheid met haar rechterhand
beklemd tusschen de machine, waardoor di'
lichaamsdeel nagenoeg afgeklemd werd.
De direct aanwezig zijnde geneesheer
achtte onmiddellijke opzending naar h®t
Ziekenhuis te Rotterdam gewensoht., «aar
heen het meisje met den eerstvolgenden
trein werd vervoerd
Kerkbrand te Overschie.
Het hemelvuur heeft de kwestie van het
al of niet voortbestaan van den bekenden
Overschieschen toren opgelost. Een der
twee felle bliksemstralen die, gevolgd door
ratelende donderslagen, ons Zondag-avond
omstreeks 9 uur deden opschrikken, trof
Gedurende de vorige week zijn dm1
Nieuwen Waterweg ingekomen 123 schepe'1,
waarvan 3 zeilschepen, allen bestemd vooi'
Rotterdam.
In hetzelfde tijdperk van 1898 kwam?11
binnen 136 schepen, waarvan 7 zeilschepen e"
1 zeelichter, Hiervan waren bestemd voC
Rotterdam, 133, Vlaardingen 1, Maassluis 1
en Hoek van Holland 1.
Tot op heden is het aantal binnengekotfi00
schepen 44, metende 111,975 netto regis101'
ton meer dan tot op gelijken datum in 1898'
BINNENLAND.
Jongstleden Zaterdag is aan H. M. 4®
Koningin-Moeder ten paleize te 's-Graven-
hage een huldeblijk aangeboden namens het
personeel van het Koninklijk Staldepartemen t-
De verkiezing te Veendiun.
Volgens een aan de N. R. Ct. m'
Veendam toegezonden schrijven zoude0
op den ongunstigen uitslag van de stemm'0#
in dat district van invloed geweest zijn de
houding der radcalen. Hoewel de radical0
kiesvereeniging te Veendammr. Smidt me'
algemeene stemmen had candidaat gesteld
zouden er weinig stemmenvan die zijde °P
hem uitgebracht zijn.
De Tijd gelooft dat de afloop der vel"
kiezing te Veendam voor al de welgezind®0
in den Lande een groote teleurstelling is'
Hij weerspreekt het vertrouwen, dat
invloed van de socialisten in het Noord®'1
dalende is. Het blad schrijft hem echt®1
»voor een zeker gedeelte op rekening Vii"
de in Groningen zeer gewilde persoonlijk0®1'
van den socialist Schaper, die reeds vroeg®1
gekozen werd tot lid van den gemeenterad'
van Groningen, en bij de jongste v01'
kiezingen in twee districten tot lid
Provinciale Staten.
der
Zondag-middag om half een uur hield in de zaal der
O Ilicieren-Vereenigi ng de afd. Schiedam van den
Ned. R. K. Volksdond de gewone maandelijksche
vergaderiag, waarin de weleerw. pater Ermann S. J.
uit Rotterdam als spreker zou optreden; de zaal
was dan ook goed bezet. Toen pater Ermann met den
eerw. adviseur en den president de zaal binnenkwam,
werd hij met applaus begroet.
Daarna nam na opening der vergadering met gebed
de pres dent het woord om in een korte inleiding
pater Ermann het welkom toe te roepen. Hij ver
trouwde dat de woorden van den spreker, die zoo
vol ijver is ook voor den werkman, zouden strekken
tot nut en voordeel van allen. Vervolgens las de heer
au Hees de notulen der vorige vergadering welke
werden goedgekeurd. Toen betrad pater Ermann het
spreekgestoelte.
De weleerw pater Ermann, die daarna onder applaus
deu katheder besteeg, verklaarde met genoegen te zien
dat men na de keurige rede van Ds. Schrijver over
de Jezuieteu, in Schiedam nog niet zoo bang was ge
worden of men wilde wel eeu oogeublik naar een
Jezuïet komen luisteren. Daarom moest men echter
niet deuken, dat spreker over de Jezuieteu zou komen
sprekenhij had daar wel over gedacht, maar meende
dit nu niet te moeten doen, omdat hij binnenkort een
spreekbeurt voor de St. Willibrordus-Stichting, zal
vervullen en hij dan gelegenheid vindt iets over de
orde der Jezuieteu te zeggen, want, hoewel zelf Jezuiet,
mag hij daarover toch wel eeu woordje mcdesprekeu.
In deze vergadering zou hij spreken over het
huwelijk, over de zaken die het be.etten, vervalschen,
vernietigen spr. zou aantoonen hoe het huwelijk van
den christen is en zijn moet, wil het niet ten onder
gaan. Na een geestige causerie over de huwelijkskansen
betoogde spr. hoe het huwelijk in onzen tijd voor
velen eiken dag moeilijker, dikwerf onmogelijk wordt,
bet getal der jongelieden die het vluchten, wordt met
deu dag grooterzij zien daarin niet een beroepsplicht,
een rustplaats, een bekoorlijkheid des levens, maar
beschouwen het als een slavernij, een juk waaraan zij
zich moeten onttrekken. Ouder de talrijke oorzaken
zijn er vooral twee die het huwelijk belettenhet zin
genot der mannen en de weelde der vrouwen, het dol
zinnig jagen naar genot der mannen doet de bestendige
liefde vluchten die van jongs af zijn leven in zondige
losbandigheid heeft doorgebracht, die in theater, caié
chantaut, ot door romau, feuilleton of rechtszaal is
opgeleid, voonheiu is de huwelijksband te zwaar: hij
wil vrij zijn en blijven. De buitensporige weelde der
vrouw is mede een hnwelijksbeletselde j ingelieden
worden daardoor afgeschrikt de jongman die alles tot
zijn genoegen heelt, gaat cijferen waaneer er sprake
is van een huwelijk, hoeveel geld de vrouw voor haar
opiooi zal noodig hebben, en peinst er over wat er al
met voor dochters eventueel uit dat huwelijk geboren
uuodig zal zijn, tot zij met de moeder kunnen wed
ijveren in weelde en opschik.
Zoo beletten het zingenot der mannen en de
weelde der vrouwen het huwelijk en bevorderen zij
veelal een celibaat van wellust. Maar n et alleen he
le ten zij het huwelijk, zij vervalschen het ook; zij
maken dat waanneer er sprake is van een huwelijk er
voor alles gevraagd wordt of de naam een hooge klank
heeft, of er veel geld is, maar naar zielenadel of
deugd niet wordt gevraagdeerzucht en grootheids
waanzin geven den doors ag bij het huwelijk, dat als
een contract omschreven wordt. Wanneer in zulk een
huwelijk waarin twee wezeus elkaar dulden, het harte
lijdt en de bekoring aantreedt, wanneer de vuilaardige
roman doet droomen van onwettige liefde, dan vertoont
zich het monster der echtbreuk, de echtbreuk dat groot
zedelijk kwaad der familiën, vroeger voor een familie
een eeuwige schande, nu zich dageljjks onbeschaamd
openbarend bij die huwelijken waarbij de kerk wordt
vervangen door het rechtskundig kantoor, die huwelijken
•vaarbij o. a. naar Kant's leer, het huwelijk tot een
handelszaak wordt verlaagd de beweegreden van zulk
een huwelijk is slechts bevrediging der zinnelijkheid,
de voortplanting niet het doel, maar de toevallige
vrucht van het huwelijk.
1 egenover dit huwelijk der zinnelijkheid etaat het
ware huwelijk dat tot eerste doel heeft de voorplanting
der menschheid in dienst der gemeenschap, der maat
schappij. Daarom behoort het kind nog niet onvoor
waardelijk aan de maatsehappij want, gesproten uiteen
zelfstandige gemeenschap, leeft het naar Gods beschik
king eerst met die maatschappij, wanneer het zijn
eigen rechten tegenover haar kan doen gelden. Wel
heeft de Staat recht er voor te waken, dat het kind
eeu waardig lid der maatsehappij worde, maar hij mag
niet ingrijpen in de rechten der ouders de ouders
zijn de geboren opvoeders en onderwijzers hunner
kinderen, de maatschappij heeft hier geen onvoor
waardelijk recht en wanneer zij eischen stelt voor de
opvoeding van het kind, moet zij die zoo schikken
ordenen en bepalen, dat het kind in staat zij het rijk
Gods te winnen en zijn deel in het aardsche verwerve
voldoet het leerplicht-ontwerp-Borgesius hieraan niet,
dan is het uit den booze.
Het einddoel van het huwelijk is de stichting, de
vestiging van het rijk Gods door tusschenkomst der
menschen, de voortplanting van het godsdienstig
heiligdom, de familie, die de maatsehappij vormt en
de grondslag dier familie is het huwelijk, eerbied
wekkend om zijn ouderdom, zijn Stichter, en zijn doel,
het huwelijk de instelling van den eeuwigen God, het
heiligdom dat Hij voor schennis heeft behoed door
het een en onoplosbaar te maken en het te verhellen
tot een Sacrament.
Tegenover deze christelijke opvatting van het huwelijk
staat de opvatting in de tegenwoordige maatschappij,
die het huwelijk beschouwt als een firma en de ver
houding ook wettelijk als die van twee firmanten wil
regelen. Allereerst heeft het Protestantisme het huwe
lijk uit zijn onmiddellijke betrekking tot God omlaag
getrokken, het verlagend tot een zuiver menschelijke
daad, de oplosbaarheid van den huwelijksband erken:
nend daarna heeft de voortwoekerende Fransche revo
lutie aan dit heiligdom de schendende hand geslagen.
Spr. zette hier uiteen hoe in Frankrijk onder de wet-
Naquet het aantal echtscheidingen schrikbarend is toe
genomen, het in Amerika zoo groot is dat een blad
te San Francisco durfde spreken van slechts 641 echt
scheidingen op 2000 huwelijken en zelfs in Amsterdam
in 1897 op 3652 huwelijkeu 146 echtscheidingen
voorkwamen. Spr., er op wijzend hoe dit schrikbarend
euvel het gevolg is van de tegenwoordige opvatting
der serueele rechten en verhoudingen, betoogde, dat de
oplosbaarheid van het hnwelijk de eerste stap is tot
de afschaffing meer nogdie oplosbaarheid is de af-
schalfing behoudens eenige maatschappelijke beperking.
Verder zette spreker uiteen hoe de leer der vrije liefde
door de apostelen van het ongeloof en der so ciaal-
democratie gepredikt, thans reads verkondigd was door
vrouwelippen in een publieke hoog deftige vergadering
hier te lande, n.b. op een congres ter bevordering
der openbare zedelijkheid. Hoe die afschuwelijke leer,
die ook door andere vrouwen van naam wordt ge
predikt en over 't algemeen in het feminisme uiting
vindt, tot nadeel vooral van de vrouw uitloopt; de
haardsteden worden aldus hoenderkotteu en eeu dierlijk
geslacht wordt gekweekt.
Tegeuoyer deze opvatting van de vereeniging van
man en vrouw stelde spr. het christelijk huwelijk door
God onoplosbaar ingesteld, Hij die in dat huwelijk
zijn vrijheid offert, is geen slaaf, want hij onderwerpt
zich aan Gods besehikking, Spr. ontzenuwde verder
het meermalen aangevoerde argument van ongelukkige
huwelijken Zeker is er in 't huwelijk regen zoowel
als zonneschijn, ongelukkige huwelijken zijn de over
haaste, onberaden huwelijken; ongelukkige huwelijken
zijn vooral de gemeDgde huwelijken, maar dr. Aletta
Jacob's bewering dat de gelukkige huwelijken uit
zonderingen zijn, is een lengen neen er zijn Godlof
tal van gelukkige huwelijken, huwelijken waarbij de
genade haar heerlijk licht doet stralen bij alle men
schelijke zwakheid. De christen ziet bij dat huwelijk
niet alleen den eed dien hij zwoer het woord dat hij
gaf en ontving, maar de vereeniging door den ai-
machtigen God in een onverbreekbaar huwelijk.
De ware christen ziet door de genade van het Sacram ent
ook wanneer later de wederzijdsche gebreken zich open
baren, zijn liefde niet verkoeld, maar bemiut meteen
standvastige liefde zijn wederhelft met wie hij door
een onverbreekbaren band vereeuigd is. Geeft uien de
wet der onoplosbaarheid prijs, dan verdwijnt het
huwelijk. Met een schoone peroratie op de ware
christelijke liefde in het huwelijk, besloot spr. zijne
leerrijke rede meermalen door applaus onderoroken.
De geestelijke adviseur, de weleerw. heer Van den
Berg, dankte den weleerw. spreker, hier geen onbekende':
de hooggespannen aandacht der vergadering was hem
zeker reeds een dankbare erkenning bij zijn ernstig;
belangrijk onderwerp vervat in rede voor allen zoo
leerrijk den grootsteu dank zou men hem zeker brengen
door zijn woord te bewaren in 't hart, er het leven naar
in te rienten. Met de betuiging van aller dank gaf
spr. ook de verzekering dat hier nog volstrekt geen
Jezuietenvrees heerscht, maar allen verlangend uitzien
naar het oogenblik waarop pater Ermann, de Jezuiet,
weer zal komen, om zijn krachtig verkwikkend woord
te doen hooren leve de Jezniëten, leve pater Ermann
daverend langdurig applaus
De heer Marrevee nam daarna, gebruik makende
van de talrij kheid der vergadering, da gelegenheid te
baat om nog eens te herhalen wat hij de vorige maal
over het bezoeken der gewone maandelijksche bijeen
komsten heeft gezegd. De president deed dan mede-
deeliog van verschillende zaken o. a. dat door het
Centraal Bestuur ter gelegenheid van den verjaardag
en den kronii.gsdag van Z. H. Paus Leo XIII door
het Centraal Bestunr een adres aaa Z. H. is verzonden,
welks inhoud wij vroeger reedt meldden dat Maandag
avond om zeven uureene vergadering der Vakvereeniging
Brandersknechts is belegd, waarin over de samensmel
ting der afdeelingen van deze vereeniging zal worden
beraadslaagd en een definitief bestaar gekozen. Deze
vakvereeniging telt thans 70 leden. Daar dit getal
gevoegelijk tot 400 zal kunnen stijgen wekt hij allen
op deze vergadering bij te wonen, ook met het oog op
de op te richten Kamers van Aroeid dat in de vorige
week op initiatief der onderafdeeling St Aubertus eene
vergadering van verschillende vereenigingen is ge
houden, teneinde aan de bakkersgezellen op de erkend
Christelijke feestdagen rust te verzekeren. Verschillende
vereenigingen hebben hun steun toegezegd ook de
Volksbond. Hij wekt allen krachtig op om daartoe
mede te werken, door op die dagen geen brood van
de bakkers te nemen. Van eenig Lederbewerkers
was een schrijven ingekomen, om tot oprichting van
een onderafdealing te geraken.
Als getuigen bij de opening der stembus werden
aangewezen de heeren, Kloppers, Brondsgeest, Helgers,
Veelders en van Slobbe. Als onderafdeeling is aan de
Bondsafdeeling toegetreden een Tooneelvereeniging.
Donderdag-avond half negen zal een vergadering van
timmerlieden plaats hebben.
Over het in eene vorige vergadering gedaan voorstel
van den heer Schoof om aan het Bestuur een snbsidie te
vcrleenen van f 30 per jaar, werd nog al eenige dis-
eussie gevoerd. Op verzoek van den Voorzitter trok de
heer Schoof zijn voorstel iu, zoodat de kwestie daarmee
eindigde.
De Voorzitter sloot vervolgens met een woord van
dank en gebed de vergadering.
De Harmonie ,,St. Ambrosius" voerde tijdens de
bijeenkomst op goede wijze verschillende stukken uit.
