Samoa optreedt. Inderdaad hebben de En-
gelschen zich daar veel schandelijker gedra
gen dan de Amerikanen.
Nijverheidsstokerijen in Belgie.
Uit Brugge wordt geschreven
Men weet, dat de Landbouwstokers tenge
volge der voorrechten welke zij genieten, eene
geduchte mededinging aan de Nijverheids
stokerijen doen. De toestand, welke daaruit
voortvloeit, is van dien aard, dat de groote
Nederlandsche Gist- en Spiritusfabriek van
den heer Van Marken Cie. te Brugge
zal verplicht wezen het werk stil te leggen
en reeds de eventualiteit aan haar personeel,
werklieden en klanten-veefokkers heeft
aangekondigd. Dadelijk zijn drie verzoek
schriften naar de wetgevende Kamers ge
stuurd, dringend vragend de Wet op de
stokerijen te wijzigen. Het 1ste van het
Bureel- en Bestuurspersoneel droeg 12 hand-
teekens; dat der werklieden, die aldus
zonder broodwinning zouden geraken, droeg
er boven de honderdeindelijk dat der
landbouwers en veefokkers van en rond
Brugge telde er 317. Al die personen zijn
in de hoogste mate de belangstelling der
wetgeving waardig en wij hopen wel, dat
een Brugsch vertegenwoordiger in de Kamer
en Senaat, die verzoekschriften Rog
nader zal toelichten en een reddende op
lossing zal trachten te bekomen.
Nader wordt nog gemeld
De Volksvertegenwoordiger van Gent,
Mr. Maenhout, heeft den Minister van Finan
ciën ter Kamer reeds gevraagd wat hij
van zin was te doen met de Nijverheids
stokerijen, deze voldoening te geven alsook
de andere, waarop minister Liebaert ant
woordde, dat dit spoedig zal gebeuren door
nederleggen van wet waaraan verandering
zal gebracht zijn.
Christelijke dood van een 33er
Na een groot gedeelte zijns levens door
gebracht te hebben in heftigen strijd met
de Kerk, is op den 21 April Charles Munati,
professor aan de universiteit te Pisa, over
leden als Katholiek.
Hij was van den 33en graad der vrijmet
selarij. Een ziekte des lichaams, hem door
God geschonken, was de genezing zijner
ziel. Na zich in Januari met God verzoend
te hebben, begon hij een nieuw leven. Hij
bedankte als lid der loge, en betoogde zijn
diepe afschuw voor hare handelingen. Z. D.
H. Mgr. Cipponi heeft hem de laatste H.H.
Sacramenten toegediend. Msb
*iaas- en Gewestelijk Xieuws.
Schiedam, 5 Mei 1899.
„Recht, Plicht en Orde."
De R. K. Kiesvereeniging »Recht Plicht
en Orde1' hield gisteren-avond de aange
kondigde vergadering ter behandeling van
het nieuwe reglement. De vergadering werd
geleid door den heer C. Wilieman, die bij
ontstentenis van den heer W. A. Beukers,
om bijzondere reden afwezig, als vice-presi
dent den voorzittersstoel bekleedde.
Nadat de door den secretaris voorgelezen
notulen der laatstgehouden vergadering
wareii goedgekeurd, werd de behandeling
van het nieuwe reglement, waarvan de
strekking reeds in de vorige vergadering
door den voorzitter, den heer W. A. Beukers,
was medegedeeld, aan de goedkeuring der
vergadering onderworpen.
Volgens het nieuwe reglement van de
kiesvereeniging is de stad verdeeld in drie
districten overeenkomstig de plaatselijke
districtsindeeling die ieder haar eigen be
stuur, (voorzitter secretaris en penning
meester) hebben, en waar van de voorzitters
zitting hebben in het Centraal Bestuur, dat
uit zeven leden bestaat. De algemeene
zaken, het stellen der candidaten enz., ver
blijven aan de Centrale Kiesvereeniging de
voorbereiding van het verkiezingswerk wordt
aan de districtsafdeeiingen toevertrouwd.
Het op deze leest geschoeide reglement
werd met geringe wijzigingen aangenomen.
Na korte beraadslaging werd besloten, dat
de Vereeniging hare bemoeiing ook tot de
verkiezing van de Kamer van koophandel
zal uitstrekken, terwijl het opnemen van
eerie bepaling omtrent de Kamers van Arbeid
vooralsnog niet noodig werd geacht.
Toen het geheele reglement was goed
gekeurd, werd tot de keuze van het bestuur
overgegaan. Gekozen werden bij eerste
stemming de aftredende bestuursleden, de
heeren W. A. Beukers, Mr. W. H. Jansen,
A. C. A. Nolet, F. J. Smit, H. J. Töns en
C. J. Wilieman, en na herhaalde stemming
de heer Adr. Zoetmulder, in de plaats van
den heer M. J. Vincent, die verzocht had
niet meer in aanmerking te komen. De
keuze der districtsbesturen zal de volgende
week plaats hebben.
Nadat de heer Jac. J. S. Engering nog den
heer Vincent dank had gebracht voor zijn
Ijvervolle toewijding, sloot de Voorzitter met
een woord van dank, wijzend op het ge
wicht van den verrichten arbeid, de ver
gadering.
Patrimonium
Voor de afdeeling Patrimonium te dezer
stede trad gister-avond in »Musis Sacrum" op
Ds. Wisse, uit Gouda, met het onderwerp
»de sociale nooden in het licht der chris
telijke beginselen". Nadat de bijeenkomst
door ds. Goslinga,met een woord van
welkom en gebed was geopend, nam
spr. het woord om aan de hand van
een drietal stellingen een overzicht te
geven van de sociale nooden eD de mid
delen ter bestrijding daarvan.
De eerste stelling wasIn deze eeuw
is het sociale vraagstuk ernstig op den
voorgrond getreden. Ieder die niet buiten
de sociale kwestie staat zal dit moeten
toegeven; en er staat niemand buiten de
sociale kwestie. De eenige is misschien
Robinson Crusoe geweest, maar toen Vrijdag
op zijn eiland kwam, was hij er ook in.
Hoe meer nu de maatschappij is gecompli
ceerd, hoe ernstiger de vragen kunnen
worden, hoe meer de vraagstukken op
den voorgrond treden. Naast het gecom
pliceerde is nog het concentratiestelsel
gekomen, de verdeeling van den arbeid.
Zoo zijn de moeilijkheden geboren. Spreker
behandelt daarna de vraag zijn er sociale
nooden, wat hij volmondig toestemt. Wel
wordt er geleden door eigen schuld, maar
ook ontzaglijk veel zonder eigen schuld.
Spr. wijt dit aan het valsch liberalisme,
waardoor de arbeider allengs verlaagd
werd van menscb tot ding.
De tweede stelling luiddeHet is een
roeping allereerst van het Christendom
daartegen partij te kiezen. Spr. zeide dat
men moet trachten de dingen te verstaan
niet als de aanbidders van den Mammon,
die maar zeiden het is zoo niet erg niet
als vromer, die zeiden, als ik maar in den
hemel kom, wat geeft mij dan het aardsche.
Men vergat dat Jezus was ingegaan tot
den arme. Als Christen moet men opko
men tegen ellende en verdrukking. Men
moet voor zijne eeuwige belangen zorgen,
maar men behoeft daarvoor zijne tijdelijke
niet te verwaarioozen. God, zegt spreker,
heeft ons eene heerlijke roeping gegeven.
Als derde stelling noemde sprekerDit
partijkiezen drage den stempel van den
geest des Evangelies niet dien der revo
lutie. Hierbij bestrijdt hij den heerschenden
geest van hebzucht en het egoisme. Deze
eeuw, zoo heeft een geestig schrijfster
gezegd, is een groot oppermachtig»Ik". Er
moet een overheid zijn. Al had gij nog
zoo'n prachtig stelsel en gij buigt (J niet
voor God, wat baat het U dan. Op regee-
ringsloosheid is nog altijd despotisme ge
volgd. Maar de overheid heeft te zorgen
voor verdrukten en miskenden en mag de
beginselen niet tegenhouden die ten goede
kunnen Strekken. De Staat mag echter niet
alles overnemen. Men ga uit van de stelling
dat God is eigenaar van hemel en aarde en
men moet handelen overeenkomstig de
ordonnantiën die God heeft gesteld. Men
werke op dien grondslag om verbetering te
brengen in het lot der arbeiders.
Nadat spr. nog het een en ander over
vakvereenigingen had gezegd, eindigde hij
met eene krachtige opwekking zijne
boeiende rede.
Van de gelegenheid tot debat werd door
ds. Hugenholtz gebruik gemaakt, die nog
door spreker werd beantwoord.
Morgen (Zaterdag) zal het 55 jaar ge
leden zijn, dat Elisabeth Oosthoorn als
dienstbode bij den heer M. L. van Pinxsteren
in dienst trad.
10 Mei e. k. zal het 30 jaar geleden
zijn, dat Jac de Ronde in dienst trad bij
de firma H. A. M. Roelants alhier.
Met ingang van 1 Juni a. s. heeft de
heer G. A. Hassley, inspecteur van politie
alhier, eervol ontslag uit zijne betrekking
aangevraagd.
De Rotterdamsche gemeenteraad bepaalde
gisteren dat de markt van het Hofplein
verplaatst zal worden naar het Noordplein en
die van de Kipstraat naar de Goudsche vest.
if[Door de heeren De Klerk en Van Sta
veren werd een amendement ingediend om
het Hofplein als marktplein te behouden,
doch dit werd met 20 tegen 4 stemmen
verworpen.
Door den heer Van Staveren werden uit
zedelijk oogpunt bezwaren tegen de kermis
ingebracht en was hij er dan ook tegen,
dat de gemeente er naar zou streven nog
meer voordeel uit de kermis te halen, daar
dit slechts den band tusschen de gemeente
en de kermis versterken zou.
Door den heer De Klerk werd een later
in te dienen voorstel tot afschaffing der
kermis aangekondigd.
In antwoord op bovenstaande bezwaren
antwoordde de wethouder Hintzen nog dat
al mochten de voordeelen voor de gemeente
ook belangrijk grooter worden, hij toch steeds
aan een voorstel tot afschaffing zijn stem
zou geven.
Thans is vastgesteld, dat bij het bezoek
van H. M. de Koningin 900 kinderen, behoo-
rende tot 20 scholen voor gewoon lager
onderwijs le, 2e en 3e klasse, zullen zingen
op de tribune, die in boogvorm gebouwd
zal worden op het Van-Hogendorpsplein, juist
vóór het kantoor van de firma Van Gend
&Loos, met den rug naar de Groote Pau-
wensteeg. Een orkest zal den zang begeleiden.
Gezongen zal worden eene kleine cantate,
samengesteld door de heereu G. C. Bunk en
F. Blumentritt, en hoofdzakelijk bestaande
uit liederen die in September bij de kronings
feesten gezongen werden. Men besloot hiertoe
in de eerste plaats ter herinnering aan die
September-feestviering en ten tweede ter
vergemakkelijking van het instudeeren. De
woorden zijn van heer J. R. Arnold, hoofd
eener school te Hillegersberg. Het geheel
staat onder de leiding van den heerG. C.Bunk.
Op de scholen zijn nu reeds de repetitiën
aangevangen de gezamenlijke beginnen den
15 dezer, aanvankelijk in Odeon en later in
het circus in de Zomerhofstraat. Vermoedelijk
zal fen slotte een generale repetitie gehouden
worden op de plaats van Den Doele en zoo
mogelijk ook een ter plaatse, waar de kin
deren zich zullen doen hooren bij Hr. Ms.
komst.
Voor een klein begin van brand in een
bovenhuis aan de Van der Takstraat op
Feyenoord alarmeerde gisterenavond de
Rotterdamsche politie de geheele stad. Een
zes-en-twintigjarige brandspuitgast liep zich
op de Maasbrug dood. Met een emmer water
werd de brand gebluscht.
Naar de N. R. Ct. verneemt, bestaat bij
de Exploitatie Maatschappij het plan om de
stalen langs- en dwarsdragers van de vaste
overspanningen van de brug over de Konings
haven te Rotterdam te vervangen door ge
lijksoortige deelen van vloeiijzer, van welk
werk de kosten op ongeveer f 53,000 worden
begroot.
Te Delft is een gilde opgericht van R.-K.
sigaren- en tabakswerkers als onderafdeeling
van den Ned. R. R. Volksbond. Het bestuur
is als volgt samengesteldP. D. Van Antwer
pen, voorzitter; G. Van Veen, secretaris
W. J. van der List, penningmeester, L.
J. Weaseling, Alg. Secundus"en T. Choufour,
commissaris.
1489. »Den 4 Meysoosyn veel Knechten
uijt Rotterdam getogen, om door een aenslag
Schiedam in te nemen, dat misluckte, er.
raeckten met die van Schiedam lustig aen
't vechten, tusschen Ou werschie en Schiedam
daer bleven wel 80 van Schiedam gevangen
en die van Rotterdam togen voort, en
Brantschatten en Plunderden dat heele Lant
en voeren over de Maes in dat Lant van
Putten, en in Geervliet, en Heenvliet en
Swarte Wale en dat heele Lant van den
Briel, en slaken dat Dorp van Abbebroeck
in brant, en quamen den 6 Mey wederom
tot Rotterdam met veel Coorn en grooten
Buyt."
BIXXEXLAXD.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Donderdag 4 Mei-
Bij de voortzetting van het debat ove'
m o t i e-T r o e 1 s t r a, e.
voor invoering van algemeen kiesrecht,
schouwde de heer Mees met een bet°Je
op 's voorstellers vroegere verklaring»
motie niet gericht tegen de Regeering, v..n
wie hij geen kiesrechtherziening in
geest verwacht. De motie berust dus n
op een verschil tusschen Kamer en Re%eg0
ring. Daarom zag spreker er slechts
poging om de neuzen te tellen en met te
uitslag der stemming voor het volk
komen. Aan dergelijke proefneming d<jct
spreker niet mee. Daartoe zijn motien
besremd, daargelaten nog dat spreker t®£
den inhoud bezwaar heeft. Q(
De heer K e r d ij k gevoelt weinig
een motie die volgens Troelstra zelf 8®-£
practische beteekenis heeft. Drukte tij
een verklaring der Kamers voor grond"#®
herziening, dan ware er over te denke
maar thans moet de motie naar haar ich® g\
beoordeeld worden. Die inhoud strookt
met de overtuiging van spreker en ilJj
geestverwanten, maar geeft geen leiddr®
voor politiek handelen, want zelfs blijk'
niet uit of het Kiesrecht eerst nog h'nl!
de grenzen der Grondwet moet #°r
verzuimd en daarna op Grondwetsher'1
ning aangedrongen. Spreker en zijn vriend®
hebben echter geen reden tegen de
te stemmen.
De heer Pyttersen hecht aan de b
doeling der motie wel degelijk beteeken'^
waar zij voorgesteld wordt door den l®1
der sociaal-democraten en dus een soci99fl
democratisch karakter krijgt in plaats
een waar democratisch, waarvoor in d®
Kamer andere mannen van verschille"
richting strijden. En nu meent spreker
de heer Troelstra zich niet kan opwerp
als strijder voor de arbeidersbelangen,
hij niet tot deze klasse behoort. Overig®
acht hij grondwetsherziening niet de n>°®'
waard om den eersten den besten ha'1
kluiver kiesrecht te verleenen ten koste d
beschaafden en ontwikkelden. Tegenov
Troelstra wees hij op tal van hervorming®
in het belang van het volk onder het j
staande kiesrecht verkregen. Desondanks1
hij voor de motie stemmen op grond lÜn,g(
overtuiging in 1880 uitgesproken, z®n jt
zich thans omtrent grondwetsherziening
te laten.
De heer K u y p e r verdedigde tegen<#®t
den heer Mees de rechtmatigheid van
voorstellen der motie, ofschoon ongesch"
in zijn overtuiging, dat art. 80 der Grod
wet is een beletsel tegen verruiming v
het Kiesrechtdat die belemmering 0,0
worden opgeheven, mits er niets slecb'
voor in de plaats komedat de KiesW®'
Van Houten ten doode is opgeschreven
finale oplossing van het kiesrechtvraagst").
noodzakelijk is, kan hij echter onmog®1'-^
voor de motie stemmen, omdat hij 0
weet hoever zij voert op den weg van n
algemeen kiesrecht, dat ook leiden kan
den door spreker afgekeurden repu
keinschen regeeringsvorm in revolu"®
nairen zin.
Verder meerit hij, dat de heer Troelstj()
de democratie in den te eenzijdige11 t,
van saamgesteld uit arbeidersklasse op*
terwijl spr. in de democratie ziet het v°
in al ziju geledingen en klassen. -ja
De heer De Visser ontwikkelt
stellingen, die hem vierkant plaatsen tel?y
over het allemanskiesrecht. Daarom 0|
beslist tegen de motie en betwijfelt hi)
de meerderheid der arbeiders het kies'-®''
van mr. Troelstra willen. te
De heer Bouman acht de mot'®gfl
weinig belijnd om er voor te stemm®11
haar niet af te scheiden van de toelich'1 i
dat ieder die mensch is, kiesrecht 10
hebben. g£
De heer Van der Zwaag had h® -
gewenscht, dat de heer Troelstra e®nbe
slissing had uitgelokt voor of tegen
meen kiesrecht, dan de neuzen tellen v ,e
of tegen grondwetherziening. Beter
't dus een motie voor grondwetsherziefl
voor te stellen. Overigens verwach'
geen verklaring voor algemeen kies'® g
van de vooruitstrevende vrijzinnigen x°° 'ef
zij nog te veel samengaan met de c0ügae'
vatieven, een toestand die ook deafsp1
ling is van het Ministerie. Hij stem'
de motie, los van de toelichting. jjog
De heer Scheper keurde de h°l' je
der vooruitstrevende liberalen tegenove^rt
motie af in zoover zij zich niet me' 0,
en ziel verklaren voor een waarlijk ,o0n
cratische motie, hetgeen zij kunnen gt
zonder in botsing te komen met de
Deze verdachte manier van voorste"1 ^.c|)
mishaagt hem. De arbeiders moeten
sniet bij den neus laten nemen.
