Stads- en (Gewestelijk Nieuws.
BINNENLAND.
in de beste orde naar Modderrivier terug
getrokken. Mijn veiligheid is volkomen. Van
de gevangenen vernam ik, dat het verlies
der Boeren ontzettend groot is verschei
den commando's zijn geheel vernietigd. De
Boeren bewezen mijn gewonden alle moge
lijke hulp.
Verder is over het gevecht ten noorden
van de Modderrivier niet veel meer bekend.
Alleen is nog bekend geworden, dat er in
het kamp te Oranjerivier 293 gewonde
Engelschen, waaronder 27 officieren zijn
aangekomen, wat niet het geheele aantal
zal wezen, en dat generaal Wauchope ge
sneuveld is.
Dat is een gevoelige slag voör de Engel
schen. Generaal Wauchope voerde de brigade
Hooglanders aan. Ofschoon naar het uiterlijk
geen krijgsman en naar het oordeel van
menschen die hem gekend hebben, een
vreedzaam en beminnelijk man om te ont
moeten, had hij naam gemaakt door zijn
kordaatheid op het slagveld, de waardige
leider van de Hooglanders, het trotsche
keurkorps van het Engelsche leger. Hij had
een schitterenden dienststaat, van de eerste
Atjanti-expeditie at en nog het laatst in
den veldtocht van Omdoerman onderscheidde
hij zich en toen Edinburg verleden jaar den
sirdar eerde, kreeg ook Wauchope zijn deel
van de hulde.
Dat is dan de tweede generaal dien
Engeland verloren heeft. Eerst Symons, die
toen de toestand van de Engelschen bij de
bestorming van den Talana-heuvel hachelijk
werd naar de voorhoede reed en hun toe
riep dat de stelling genomen moest worden
en daar viel. Nu Wauchope. Het is hem
misschien net zoo gegaan. De Hooglanders
stonden vooraan tegen de kopjes op en toen
zij terug deinsden voor het schromelijk
geweervuur van de Boeren zal hij naar
voren zijn gesneld en hun den weg hebben
willen wijzen. Zoo is hij den heldendood
gestorven, gelijk zoovelen der zijnen.
Maar wat een kerels zijn toch die Boeren
Twee dagen lang is het lyddiet over hun
stellingen losgebarsten. Hun verschansingen
schenen kort en klein geslagen. Maandag
ochtend braakte het zware geschut opnieuw
zijn vernielende granaten tegen hen uit.
Maar toen de Engelsche infanterie, een
heele brigade Hooglanders en nog meer
bataljons daarachter, nu aan kwamen ruk
ken, lagen zij daar nog en hun zenuwen
waren door het ijselijk kanonvuur niet
geschokt en zij schoten niet in het wilde,
maar wachtten tot de vijand binnen bereik
was. En toen toonden zij, dat zij daar nog
waren, niet weggeveegd door het gra-
naatvuur.
Te Londen werd gisteren het ministerie
van oorlog den geheelen namiddag be
legerd door een nieuwsgierig, en angstig
publiek, maar geen verder officieel oorlogs
nieuws werd gepubliceerd. Inmiddels gingen
min of meer authentieke particuliere berichte n
rond, van onrustbarenden aard. De geheele
brigade Hooglanders zou te Magerfontijn
feitelijk vernietigd zijn, na al haar officieren
verloren te hebben; bovendien zou Methuen
genoodzaakt zijn geweest terug te trekk en-
Ditzelfde gerucht liep reeds op de Beurs
en had een belangrijke daling der Kafïer-
waarden en vooral van de Beers-actiën
tengevolge, omdat Kimberley waarschijnlijk
verleren zou zijn, indien Methuen terug
moest.
De Daily Mail acht lord Methuen's
positie niet onbedenkelijk met een belang
rijke Boerenmacht voor zich, terwijl andere
Boerenkorpsen zijn flanken bedreigen. De
toon van het blad is aanmerkehjkt gezakt
het hoopt nu maar dat Methuen's veld
heerstalent en de dapperheid der Engel
sche soldaten er alsnog in slagen zullen
de Boeren een nederlaag toe te brengen
en het Engelsche leger uit een moeilijke
positie te redden.
De toestand te Ladysmit h.
De toestand te Ladysmith blijft vrij wel
onveranderd. Nog steeds liggen de Boeren
voor de steeds meer benauwde veste,
terwijl de belegerden af en toe uitval
len doen.
Het Engelsche ministerie van oorlog heeft
uit Frere een telegram ontvangen van sir
Redvers Butler, waarin deze mededeelt, dat
hij van generaal White de volgende depêche
heeft ontvangen, gedagteeker.d 11 December
^Luitenant kolonel Metcalfe deed van
nacht met vijfhonderd man van de Rifle-
brigade een uitval om Verrassingsheuvel
(Surprise Hill) te veroveren en den daarop
staanden houwitser te vernielen. Zij be
reikten ongemerkt den top en verjoegen
den vijand. Het kanon werd met schiet
katoen vernield. Bij hun terugkeer vonden
Engelsche troepen hun weg door den vijand
versperd, maar zij braken zich ruim baan
met de bajonet. De verliezen van de Boeren
waren aanzienlijk. De onze bedroegen éen
officier en tien man gesneuveld, drie offi
cieren en veertig man gekwetstzes man
die met de gekwetsten waren achter
gebleven, werden door den vijand gevangen
genomen de genie had een doode en een
gekwetste
Officieel wordt te Londen het volgende
bekend gemaakt. Generaal White bericht
uit Ladysmith dd, 12 December dat in
het hospitaal 32 ernstige gevallen van inge
wandziekte en 3 gevallen van dysenterie
zijn geconstateerd.
Volgens den correspondent der Daily
Telegraph te Maritzburg is een Boerenkorps
van Ladysmith naar Weenen opgerukt en
bedreigt het Buller's gemeenschapslijn be
zuiden Frère.
Het gevecht bij Stormberg.
Gatacre's tweede ambtelijk bericht over
het gevecht bij Stormberg bevredigt de
militaire medewerkers der Engelsche bladen
evenmin. Die van de Standard meent, dat
het telegram te Londen verminkt en daar
door onbegrijpelijk is geworden. Alleen is
er duidelijk uit dat Gatacre gedwongen was,
Molteno te ontruimen.
Volgens de lezing van de Cape Argus
was de terugtocht in hooge mate verward
en werd hij verergerd door een noodlottige
dwaling van de Engelsche artillerie, die op
de infanterie vuurde, toen deze uit een kloof
kwam en ettelijke kameraden verwondde.
Verspreide berichten.
Uit Djibouti wordt aan de Daily Mail
gemeld, dat de negus Menelik een zeer
verdachte belangstelling aan den dag legt
voor de jgebeurtenissen in Zuid-Afrika. Hij
wordt voortdurend voorzien van Fransche
bladen, die de Engelschen in het slechtste
daglicht plaatsen. Een optreden van zijn
zijde zou niet onverwacht zijn.
Volgens telegrammen uit Rome hangt
het laatste rapport van den Italiaanschen
gezant te Adoea een onverkwikkelijk
tafereel op van de Fransche en Bussische
intriges daar tegen Engeland. De Fransche
en de Russische gezant trachten Menelik
over te halen, thans te rechter tijd hande
lend op te treden in Soedan, om zijn
rechten daar te laten gelden. De gezant
verheelt niet zijn vrees dat Menelik dien
raad wel eens kon volgen.
Bij de behandeling der begrooting van
buitenlandsche zaken in de Italiaansche
Kamer vroeg Banca wat voor concessie de
Regeering in China verkregen had. Minister
Visconti Venosta antwoordde, dat hij geen
onderhandelingen had gevoerd tot het ver
krijgen van grondgebied de regeering had
zich vergenoegd met het ondersteunen van
eenige aanvragen om concessies zelfs van
zuiver particulieren aard. Visconti Venosta
zeide nog, naar aanleiding van een vraag
van Martino, dat men de strijdmacht die
naar de Chineesche wateren gezonden was,
schromelijk overdreven had. De oorlogs
schepen waren geleidelijk teruggeroepen
want als men ze alle tegelijk naar huis te
zenden had, zou dit een slechte uitwerking
kunnen teweegbrengen.
Een motie door Barzilai voorgesteld en
tegen het beleid der regeering gericht,
werd onaannemelijk verklaard door den
minister-president, die de kwestie van ver
trouwen stelde. Daarop werd de motie met
163 tegen 54 stemmen verworpen.
In de Oostenrijksche Kamer had Bergumini
gisteren een amendement voorgesteld op de
rnarine-begrooting hij wilde het ondersecre
tariaat van dat departement afschaffen,
voorts den post van particulier secre
taris van den minister schrappen en
bezuiniging aanbrengen op alle jaarwedden.
Het amendement werd met 101 tegen 100
stemmen verworpen. Met het oog op deze
geringe meerderheid denkt men, dat eene
ministerieele crisis zal uitbreken.
De Spaansche Kamer heeft met 87 tegen
57 stemmen de van republikeinsche zijde
voorgestelde motie verworpen, strekkende
om de regeering te verzoeken de marine-
begrooting in te trekken.
Schiedam, 14 December 1899.
De akte voor algemeene toelating als
bewaarschoolhouderes is na afgelegd
examen uitgereikt aan de dames M. H.
Bitter, N. Kouwenhoven en E. van der
Most, allen alhier.
De afdeeling Schiedam van den Ned.
Brood- Koek- en Banketbakkersbond heeft
in hare vergadering een bedrag van f10
voor Tranzvaal gecollecteerd, dat aan het
hoofdbestuur van genoemden Bond is
opgezonden.
Daar de toestand van de werklieden
vereniging tol ondersteuning by ziekte en
overlijden, te Kethel, voor de 4 jaren van
haar bestaan zeer gunstig genoemd mag
worden er is ruim f 700 in kas
zijn er stemmen opgegaan om de uit-
keeringen te verhoogen. Binnenkort wordt
een vergadering gehouden en zal over dit
punt wei nader beslist worden. RiV.)
TWEEDE KAMER
Avondzitting van Dinsdag 12 December.
De heer De Waal Malefijt betoogt
de noodzakelijkheid van betere regeling der
onderwijstractementen en zet uiteen" dat
de wet. van 1889 voor het bijzonder
onderwijs niet aan de verwachting beant
woord heeft.
De heer Ketelaar gaat mede met
den afkeur uitgesproken over den hoofd
onderwijzer te Saaxumhuizen, maar raadt
den heer Staalman de hand in eigen boezem
te steken.
De heer Van Kol vestigt de aandacht
op de schooihygiene, speciaal op de aan
doening vaH de neusholte, die den verstan
delijke ontwikkeling van het kind in den
weg staat.
De heer T r u y e n dringt mede aan op
verbetering van de positie en jaarwedde
der onderwijzers.
De heer Mutsaers spreekt mede zijn
verontwaardiging uit over de z. partijdige
samenstelling der examen commissien met
voorbijgang van het bijzonder onderwijs en de
opdrijving der examen-eischen voor onder
wijzers.
De heer Van der Zwaag doet een
woord van protest hooren tegen de rede
van den heer Staalman, welke hij niet van
hem had verwacht.
De heer Tydeman meent, dat er zeer
veel persoonlijks gelegen is in de critiek over
de niet-benoeming van bijz. onderwijzers in
de examen-commissiën. Hij merkt op, dat
er in Brabant en Limburg veel vrouwelijke
onderwijskrachten voorkomen, die niet in
de examen-commissiën kunnen benoemd
worden.
De heer Schaepman gaat met het be
toog van den heer Tydeman met mee. Behalve
de Zusters-onderwijzeressen zijn er nog wel
andere geschikte krachten te vinden om
zitting te nemen in de examen-commissiën.
De heer Troelstra heeft nog nooit een
hem sympathiek onderwerp zoo onsym
pathiek hooren behandelen als heden-middag
door den heer Staalman. Hij begrijpt niet wat
de aanval op de socialistische onderwijzers
daarmede te maken had. Ook de liberale
partij had niets met zijn aanval te maken
De tijd der ketterjachten is voorbij en die
bestond lang voor de liberale partij bestond.
Met ontvangen telegrammen op door
spreker gevraagde inlichtingen toont hij aan,
dat de heer Staalman in Den Helder
hetzelfde en nog erger deed dan hetgeen
hij hier heden middag zoo sterk afkeurde.
Dergelijke feiten worden door ieder wel eens
bedreven, maar daarvoor kan men ëee
politieke partij verantwoordelijk stellen-
Woensdag voortsetting.
Zitting van Woensdag 13 December-
Bij de voortzetting van het debat
de afd. Lager Onderwijs van de begroot'^
voor Binnenlandsche Zaken, antwoorde
Minister ten aanzien van de versch'
lende opmerkingen dat de schoolwet ge®
absolute neutraliteit van het openbar^
onderwijs kent, want zij vraagt eerbiedig1"0
van de godsdienstige gezindheid va°
andersdenkenden. Tevens constateert spr-
dat door de IJ millioen voor het bijzonde
onderwijs 't voor dit onderwijs mogelijk
geweest den strijd vol te houden, en h®
onderwijs er op is vooruitgegaan.
Wat de speciale punten betreft, die 10
het debat genoemd werden, betoogt
minister in antwoord aan den heer Hesse-
link, dat verbetering van de traktement®"
voor onderwijzers niet kan voorafgaan aaf'
aanneming van het leerplichtontwerp. Z-
moeten de gemeentebesturen bevoeg
blijven de vrijheid van den onderwijzer to£
het geven van privaatlessen te kunne11
beperken. Aan den heer Van Kol belo"1'
de minister onderzoek naar het door heb1
genoemde veelvuldig voorkomen van neus'
en keelaandoeningen bij schoolkinderen.
Tegenover de heeren Mutsaers en Ver-
meulen zegt de Minister, dat zijn standpu"'
bij het benoemen van examen-commissie"
isbenoemen van mannen, berekend voo"
hun taak, zonder daarbij te letten °P
richting of godsdienst. De minister noem'
eenige gevallen, waarin geen R. K. onder*
wijzers van bijz. scholen in het Zuiden te
vinden waren om zitting in examen'
commissiën te nemen. Mocht 't voorkome"'
dat een onderwijzer van een bijz. school)
die geschikt is en wil, opzettelijk gepaS*
seerd wordt, dan zal de minister tussche"
beiden komen.
Wat betreft het voorgevallene met hef
schoolhoofd te Saaxumhuizen, keurde de
minister de houding van dat schoolhoofd
af. De man was streng berispt en had
beloofd 't niet weer te zullen doen. 6e
minister merkt voorts op, dat het agitatie
had verwekt, dat van Christ. Gerefoï"
meerde zijde maatregelen waren besproken»
om de kinderen naar de bijzondere scho°'
te trekken.
Ongevallenwet.
Voor de eindstemming over de Onge
vallenwet motiveerden de heeren De
Beaufort, D o b b e I m a n n, K u y p r
en Jansen namens hunne politieke
vrienden hunne stem vóór, de heeren
Van Karnebeek, Lohman en -Ver
meulen hunne stem tegen de wet-
Laatstgenoemde wegens liet centraliseerend
karakter der wet en eerstgenoemde wegens
het gemis eener zelfverzekering.
De wet is daarop aangenomen met 79
tegen 14 stemmen.
Tegen stemden de heeren Van Kerkwijk)
De Visser, v. d. Berch v. Heemstede, Loh
man, Schimmelpenmnck, Bastert Macka/)
Van Karnebeek, Vermeulen, Van den Heuveh
Van Dedem, Van Bylandt, (Apeldoorn))
Mutsaers en Everts.
Bij de voortzetting van het debat over
de begrooting voor Binnenlandsche zaken
werd verworpen met 64 tegen 24 stemmen
een amendement om niet aan te stellen een
leeraar voor spreeklessen aan de Rijks
kweekschool te Groningen.
Bij het verder debat wees de M i n i s t e r
den heer Van derZwaag, die onder
wijs tegen alcoholgebruik aan geheel-ont
houders wilde opdragen, op het moeilijke
van een dergelijke regeling.
Staatsbegrooting.
Bij de landbouwafdeeiing besprak de heer
Hesselink van Suchtelen een ge-
wenschte uitbreiding van de RijkslandbouW-
school.
De heer Jansen betoogde de nood
zakelijkheid van een wet tot betere
bescherming van voor den landbouw nuttig®
vogels.
De heer Hennequin opperde bezwa
ren tegen opschrijving van uitgaven voor
de landbouwschool en meende, dat voor het
eigenlijk lager landbouwonderwijs te weinig
gedaan werd.
De heer Schaper bepleitte in het
belang van den landbouw en de arbeiders
het uitgeven in bruikleen van grond aan
arbeiders door de gemeentebesturen, wat
kan geschieden deor partieele wijziging der
onteigeningswet.
De heer Pijnacker Hord ij k sluit
zich ook met het oog op den Indischen
landbouw aan bij het betoog omtrent de
noodzakelijkheid van de reorganisatie van
de rijkslandbouwschool, die thans slechts
door betrekkelijk weinigen wordt bezocht-
Nadat de Minister de verschillende
